Σε αντίθεση με την πανδημία του κορονοϊού που όλοι ελπίζουμε ότι κάποια στιγμή θα υποχωρήσει και η νόσος θα μετατραπεί σε ενδημική ασθένεια σαν μία γρίπη, ο καρκίνος δεν πρόκειται να μειώσει τον αντίκτυπο του στη δημόσια υγεία. Αντίθετα, ακριβώς επειδή ο καρκίνος είναι ασθένεια που κυρίως εμφανίζεται μετά το κατώφλι των 50 ετών και επειδή ζούμε περισσότερο, τα περιστατικά στις πιο διαδεδομένες μορφές θα συνεχίσουν αυξάνονται με την πανδημία του κορονοϊού να έχει προκαλέσει σημαντικά κενά στην πρόληψη.
Κι αυτό γιατί άνδρες και γυναίκες σταμάτησαν μαζικά να κάνουν τις προγραμματισμένες προληπτικές εξετάσεις για μορφές καρκίνου με υψηλή συχνότητα εμφάνισης όπως είναι ο καρκίνος του μαστού, ο καρκίνος του προστάτη, ο καρκίνος του παχέος εντέρου και ο καρκίνος του πνεύμονα για τον οποίο δυστυχώς δεν έχει ξεκινήσει ακόμα να υπάρχει δωρεάν πρόγραμμα προ – ασυμπτωματικού ελέγχου στην Ελλάδα.
Σύμφωνα με έρευνα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) η μείωση στις νέες διαγνώσεις στον καρκίνο του μαστού και σε άλλους διαδεδομένους καρκίνους στα χρόνια της πανδημίας ξεπέρασαν ακόμα και το 36% -γεγονός βέβαια που μπορεί να οφείλεται μόνο σε ένα μεταφυσικό φαινόμενο. Στην πραγματικότητα ουσιαστικά αντικατοπτρίζει την μειωμένη προσέλευση του κόσμου για διαγνωστικές εξετάσεις.
Μάλιστα ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) προειδοποιούσε ήδη από το τρίτο κύμα της Covid ότι δεν θα πρέπει τα εθνικά συστήματα υγείας να γίνονται μονοθεματικά και να περιστρέφονται αποκλειστικά γύρω από τον κορονοϊό καθώς έτσι θα βρεθούμε την προσεχή δεκαετία αντιμέτωποι με ένα κύμα καθυστερημένων διαγνώσεων καρκίνου, με ό,τι αυτό συνεπάγεται και για την υγεία του ίδιου του ασθενή αλλά και για τη δημόσια υγεία.
Στην Ελλάδα καταγράφονται περισσότερα από 7.800 νέα περιστατικά καρκίνου του μαστού ο οποίος έχει διαρκώς αυξανόμενη συχνότητα εμφάνισης, ωστόσο χάρη στα νέα φάρμακα η θνητότητα έχει καταγράψει μεγάλη βουτιά και οι περισσότερες γυναίκες έχουν σχεδόν φυσιολογικό προσδόκιμου επιβίωσης.
Δυστυχώς για το 30%των γυναικών που θα διαγνωστούν με πρώιμο καρκίνο του μαστού ο καρκίνος δεν θα τις ξεχάσει και κάποια χρόνια αργότερα θα επιστρέψει σαν μεταστατική νόσος η οποία δεν είναι ιάσιμη. Ωστόσο σε αρκετές περιπτώσεις χάρη στους ανοσοθεραπευτικούς παράγοντες υπάρχει εντυπωσιακή παράταση της επιβίωσης με καλύτερη ποιότητα ζωής για την ασθενή
Αντίστοιχα οι Ελληνίδες σταμάτησαν να κάνουν τεστ ΠΑΠ και τεστ HPV DNA με συνέπεια να παρατηρείται ένα έλλειμμα και στην πρόληψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας.
Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας θα μπορούσε να εξαλειφθεί και υπάρχει Εθνικό Σχέδιο για την εξάλειψη του μέχρι το 2030 καθώς μπορεί να προληφθεί μαζί με άλλους περίπου εννέα τύπους καρκίνου χάρη στον HPV εμβολιασμό. Όπως μάλιστα εξηγεί ο καθηγητής Μαιευτικής-Γυναικολογίας Θοδωρής Αγοραστός από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, μια γυναίκα που θα εμβολιαστεί μέχρι τα 18 έτη με το εμβόλιο HPV και στη συνέχεια θα κάνει ανά δεκαετία και τρία τεστ HPV κατά τη διάρκεια της ενεργούς σεξουαλικής της ζωής θα μπορεί να είναι καλυμμένη από αυτόν τον κίνδυνο ενώ για να μπορέσουμε να εξαλείψουμε πραγματικά τη νόσο θα χρειαστεί να εμβολιαστούν και τα αγόρια αφού ο ιός HPV είναι σεξουαλικά μεταδιδόμενος. Για την ώρα ωστόσο το κράτος αποζημιώνει μόνο τον εμβολιασμό των κοριτσιών.
Και στην πρόληψη του καρκίνου του παχέος εντέρου υπάρχει έλλειμμα καθόσον οι πολίτες άνω των 50 ετών παραλείπουν να κάνουν την εξέταση της κολονοσκόπησης αποφεύγοντας τις επισκέψεις σε νοσοκομεία και διαγνωστικά κέντρα ενώ στο ηπατικό καρκίνο τα πράγματα είναι ακόμα πιο δύσκολα αφού η εξέταση της ελαστογραφίας ήπατος δεν αποζημιώνεται από τον ΕΟΠΥΥ και κοστίζει περίπου 80 €.
Μεγάλη πρόοδος επιβάλλεται να γίνει και στον καρκίνο του πνεύμονα καθώς οι περισσότεροι ασθενείς διαγιγνώσκονται τυχαία, με συνέπεια να ανακαλύπτουν τον καρκίνο όταν αυτός είναι ήδη προχωρημένος ή μεταστατικός. Πλέον έχει επιβεβαιωθεί από πολλές μελέτες ότι η αξονική τομογραφία θώρακος χαμηλής δόσης ακτινοβολίας είναι η σωτηρία διαγνωστική εξέταση που μπορεί να εντοπίσει πρώιμες βλάβες σε ανθρώπους που παραμένουν ενεργοί καπνιστές ή έχουν διακόψει εδώ και 10 έως 15 χρόνια το κάπνισμα. Οι άνθρωποι αυτοί ηλικίας 50 ετών και άνω ανήκουν σε ομάδα υψηλού κινδύνου για τους οποίους η εξέταση θα πρέπει να αποζημιώνεται πλήρως και γίνονται προσπάθειες τον τελευταίο καιρό να δημιουργηθεί ένα τέτοιο πρόγραμμα στην Ελλάδα δεδομένου ότι οι Έλληνες και οι Ελληνίδες παραμένουν πρωταθλητές στο κάπνισμα στην Ευρώπη και πρωταθλητές κόσμου στους θανάτους από καρκίνο του πνεύμονα σε ηλικίες κάτω των 55 ετών.
