Το απόγευμα της Τετάρτης (26/4) πραγματοποιήθηκε online η πώληση του αθηναϊκού οίκου «Βέργος» με τιμές εκκίνησης από 100 έως 3.000 ευρώ. Παρά το γεγονός ότι δεν βρήκαν αγοραστή 40 από τα 146 προσφερόμενα έργα, ο Ανδρέας Βέργος πρέπει να νιώθει ευχαριστημένος.
Πολλοί λαχνοί συγκέντρωσαν απανωτά χτυπήματα, εκτινάσσοντας τις τιμές των έργων, ενώ δεν έλειψαν και οι εκπλήξεις. Υπήρξαν δηλαδή λαχνοί που άφησαν κατά πολύ πίσω τους τις εκτιμήσεις των ανθρώπων του οίκου, ανεβάζοντας τον πήχη στην εμπορική αξία καλλιτεχνών για τις μελλοντικές δημοπρασίες.
Ένας από αυτούς είναι ο λαϊκός ζωγράφος Νίκος Χριστόπουλος (1880-1967). Τον Βολιώτη ξυλοναυπηγό είχε επισημάνει ο Κίτσος Μακρής χαρακτηρίζοντάς τον «ζωγράφο του ταρσανά» και «αταξείδευτο ταξειδευτή», καθώς δεν είχε αφήσει ποτέ τη γενέτειρά του.
Συστηματικά με τη ζωγραφική ξεκίνησε να ασχολείται μόλις δέκα χρόνια πριν τον θάνατό του και τα θέματά του προέρχονται από τον κόσμο της θάλασσας, κυρίως πλοία, τρίτωνες, και γοργόνες. Και τα τρία έργα του Χριστόπουλου ξεπέρασαν την ανώτατη εκτιμώμενη τιμή (τα δύο μάλιστα «χτυπήθηκαν» στη διπλάσια τιμή).
Νικόλαος Χριστόπουλος, «Πρωτόγονος Ταρσανάς», λαχνός 15 τιμή 3.000 ευρώ (hammer price)
Λαϊκότροπος κι ο Χρήστος Καγκαράς (1918-2010), προσέλκυσε το συλλεκτικό κοινό με τρεις συνθέσεις που απηχούν το ύφος του. Πρόκειται για ξεχωριστή περίπτωση δημιουργού που ξεπέρασε τον υπαιθρισμό, εντάσσοντας στοιχεία του μαγικού ρεαλισμού, ενώ απέδωσε τον κύκλο της Εθνικής Αντίστασης σε 50 έργα μεγάλου μεγέθους.
Η μέση τιμή εκτίμησης από τον οίκο ήταν γύρω στα 500 ευρώ. Όλα τα έργα πουλήθηκαν για περισσότερο από 1000.
Χρήστος Καγκαράς, «Της Παναγιάς το πανηγύρι», λαχνός 62 τιμή 1300 (hammer price)
Σπάνια εμφανίζονται σε δημοπρασίες έργα του καθηγητή Κωνσταντίνου Ξυνόπουλου (1929-2001) και, μάλλον, κανένα στο παρελθόν δεν έχει καταγράψει την τιμή πώλησης που είχε η εικόνα του Γαβριήλ. Εκτιμήθηκε μόλις για 400 έως 600 ευρώ και βρήκε αγοραστή στις 4.000 ευρώ.
Κωνσταντίνος Ξυνόπουλος, «Αρχάγγελος Γαβριήλ», λαχνός 93 4.000 ευρώ (hammer price)
Απήχηση είχε κι ο δάσκαλός του Φώτης Κόντογλου με δύο σχέδια εικονογραφικού περιεχομένου, τα οποία δημοπρατήθηκαν με αρχική τιμή τα 800 ευρώ και «χτυπήθηκαν» γύρω στις 2.000 ευρώ.
Στις εκπλήξεις θα συμπληρώναμε και τον Απόστολο Γεραλή (1886-1983). Δύο αντιπροσωπευτικά έργα του (ηθογραφικές σκηνές με πρωταγωνιστή ένα κορίτσι επαρχίας) εκτιμήθηκαν από 2.500 έως 4.000 ευρώ και άλλαξαν χέρια για 7.000 και 8.000 ευρώ, αντίστοιχα (χωρίς την προμήθεια).
Έκπληξη δεν ήταν το όνομα της Ελένης Βερναρδάκη. Ο Α. Βέργος πόνταρε – και σωστά – στο ζωηρό ενδιαφέρον των συλλεκτών για την υπογραφή της και συγκέντρωσε 14 λαχνούς, τον μεγαλύτερο αριθμό έργων της πώλησης μαζί με τον αδιαμφισβήτητο μαγνήτη της εποχής, Αλέκο Φασιανό (τα γράφαμε αρκετές μέρες πριν τη δημοπρασία εδώ).
Ελένη Βερναρδάκη, πιάτο, λαχνός 104, τιμή 1.300 ευρώ (hammer price)
Σε αντίθεση, όμως, με τον Αλέκο Φασιανό και τον Γιάννη Τσαρούχη, τα κεραμικά της έγιναν, κυριολεκτικά, ανάρπαστα. Καθώς τα περισσότερα ξεκίνησαν από 100 ευρώ, τα τηλέφωνα από τις προσφορές δεν σταμάτησαν να χτυπούν και σε δυο περιπτώσεις ξεπέρασαν τα 1.000 ευρώ (όπως ο λαχνός της φωτογραφίας). Αστειευόμενος κάποια στιγμή ο Ανδρέας Βέργος αναρωτήθηκε «μήπως να ξεκινήσουμε με 1.000;» Δεν ξέρουμε αν αυτό βγει προφητικό, τουλάχιστον στο άμεσο μέλλον, το βέβαιο είναι ότι τις αρχικές τιμές που είδατε στα έργα της Βερναρδάκη να τις ξεχάσετε!
Στις έντονες στιγμές της πώλησης όπου ανέβηκε ψηλά το αγοραστικό ενδιαφέρον, πρέπει να προστεθεί ένα έργο του Σπύρου Βασιλείου. Παρά το γεγονός ότι κυκλοφορούν πολλά πλαστά με την υπογραφή του, δεν αποθαρρύνεται το φιλότεχνο κοινό κι αναζητά έργα του παρελθόντος, όπως αυτό της δημοπρασίας (του 1976).
Σπύρος Βασιλείου, «Η πόρτα», λαχνός 37, τιμή 5.000 ευρώ (hammer price)
Στους «συνήθεις υπόπτους» κι ο Τάκης (1925-2019) που ό,τι και να βγει με το όνομά του, δύσκολα μένει απούλητο. Τολμώ να πω ότι είναι ο μόνος δημιουργός που βρίσκει τέτοια απήχηση, όχι μόνο στο μικρό εγχώριο συλλεκτικό κοινό, αλλά στο διεθνές περιβάλλον, ειδικά μετά τη συνεργασία του ιδρύματός του με τη διεθνή γκαλερί White Cube. Όσοι αναζητούν ασφαλή επένδυση στην τέχνη, δεν θα χάσουν από τα έργα του.
Τάκης, άτιτλο, λαχνός 78, τιμή 6.000 ευρώ (hammer price)
Ανεξάρτητα από το «ευπώλητο» της υπογραφής, όμορφα έργα όπως του Γιώργου Κοσμαδόπουλου, του Γιώργου Μανουσάκη και του Ράλλη Κοψίδη, δεν πέρασαν απαρατήρητα και βρήκαν αγοραστή.
Κεντρική φωτογραφία: Αλέκος Φασιανός άτιτλο, λαχνός 113, τιμή πώλησης 7.000 ευρώ (hammer price)
