Αν δεν αλλάξει κάτι δραματικά τους επόμενους μήνες η Fed θα προχωρήσει σε… αποστράγγιση του συστήματος, τραβώντας 520 δισ. δολάρια ρευστότητας, με στόχο τι άλλο, να τιθασεύσει τον υψηλότερο πληθωρισμό των τελευταίων 41 ετών. Η συρρίκνωση του ισολογισμού της κεντρικής τράπεζας των ΗΠΑ βάζει τέλος στην εποχή της ατελείωτης ρευστότητας, στέλνοντας σαφές μήνυμα στις αγορές.
Όμως και πάλι, μετά από τόσα χρόνια που η Fed «ταΐζει» τις αγορές με φθηνό χρήμα και κυρίως μετά τις έκτακτες ανάγκες της πανδημίας, ο ισολογισμός της - τα χρήματα δηλαδή που έχει διοχετεύσει στο σύστημα - παραμένει τεράστιος καθώς ισοδυναμεί με το 37% του ονομαστικού ΑΕΠ των ΗΠΑ.
Ο ισολογισμός της Fed διαμορφώνεται σήμερα στα 8,94 τρισ. δολάρια και θα παραμείνει πάνω από τα 8 τρισ. δολάρια ακόμη και μετά την «αποστράγγιση». Σημειώνεται ότι πριν την πανδημία, τον Φεβρουάριο του 2020, ο ισολογισμός της μεγαλύτερης κεντρικής τράπεζας του κόσμου δεν ξεπερνούσε τα 4,2 τρισ. δολάρια. Πριν την κατάρρευση της Lehman Brothers και την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση του 2008, το συνολικό ενεργητικό της Fed μετά βίας άγγιζε τα 1 τρισ. δολάρια.
Τα ποσά είναι ασύλληπτα και γίνεται κατανοητό ότι ένα σύστημα που έχει μάθει να λειτουργεί με τέτοια επίπεδα ρευστότητας είναι λογικό να ταράζεται όταν η κυρίαρχη εδώ και 14 χρόνια τάση αντιστρέφεται, έστω και λίγο. Παρά τις δεδομένες δυσκολίες και τις πολλαπλές εστίες αβεβαιότητας, η Moody’ s εκτιμά ότι η Fed θα καταφέρει να θέσει υπό έλεγχο τον πληθωρισμό χωρίς να οδηγήσει σε ανώμαλη προσγείωση την οικονομία.
Ένας λόγος για να αισιοδοξεί κανείς ότι η Fed θα προσγειώσει ομαλά την οικονομία είναι η καλή κατάσταση στην οποία βρίσκονται τα οικονομικά των καταναλωτών και των επιχειρήσεων, σύμφωνα πάντα με τη Moody’ s. Οι δείκτες εξυπηρέτησης χρέους και οικονομικών υποχρεώσεων των νοικοκυριών βρίσκονται χαμηλά και ο οίκος αξιολόγησης εκτιμά ότι οι καταναλωτές στις ΗΠΑ διαθέτουν σωρευτικά 2,6 τρισ. δολάρια σε αποταμίευση. Αυτή η δεξαμενή ρευστότητας θεωρείται ικανή να προσφέρει στήριξη στην κατανάλωση, όταν η οικονομική δραστηριότητα θα περιοριστεί ως αποτέλεσμα του επιθετικού κύκλου αύξησης των επιτοκίων από τη Fed.
Ενώ δηλαδή η Fed θα κόβει ρευστότητα από το σύστημα, τα νοικοκυριά θα ξοδεύουν μέρος των χρημάτων που έχουν στην άκρη για να διατηρήσουν το ίδιο επίπεδο διαβίωσης. Μάλιστα, η Moody’ s σημειώνει ότι οι καταναλωτές δεν διέθεταν ποτέ άλλοτε τόσο μεγάλο «μαξιλάρι» ρευστότητας για να αντιμετωπίσουν ανάλογες καταστάσεις. Αυτό δεν σημαίνει απαραιτήτως ότι θα αποφευχθεί η ύφεση αλλά αυξάνει τις πιθανότητες ομαλής προσγείωσης.
Ο οίκος Moody’ s επισημαίνει ότι με βάση την ιστορία, η πιθανότητα ομαλής προσγείωσης της οικονομίας είναι μικρή. Διότι 11 από τους 14 κύκλους αύξησης επιτοκίων συνοδεύτηκαν από ύφεση μέσα σε διάστημα δύο ετών. Η ιστορία λοιπόν δείχνει ότι η πιθανότητα ύφεσης είναι 78% αν και κάθε περίοδος έχει τα δικά της διαφορετικά χαρακτηριστικά. Επίσης, το γεγονός ότι ένας κύκλος αύξησης των επιτοκίων ακολουθείται από ύφεση δεν σημαίνει ότι η ύφεση οφείλεται κατ’ ανάγκη στη Fed. Αυτό αποδεικνύεται και στους τρεις τελευταίους κύκλους, όπου η Fed δεν ήταν η βασική αιτία συρρίκνωσης της οικονομικής δραστηριότητας.
Ένας ακόμη παράγοντας αισιοδοξίας είναι η ψευδαίσθηση του χρήματος στις αγορές. Τα νοικοκυριά τείνουν να σκέφτονται το εισόδημά τους σε ονομαστικούς και όχι σε πραγματικούς όρους, φαινόμενο γνωστό ως ψευδαίσθηση του χρήματος. Το ίδιο ισχύει και για τις αγορές. Παρά το γεγονός ότι η Fed θα προχωρήσει σε επιθετικές αυξήσεις επιτοκίων, τα πραγματικά επιτόκια θα παραμείνουν αρνητικά, κάτι που δεν συνέβη σε παλαιότερες υφέσεις. Βέβαια, αυτό μπορεί να λειτουργήσει και αντίστροφα, με τη Fed να προχωρά σε ακόμη μεγαλύτερη σύσφιξη για να επηρεάσει όσο χρειάζεται τις χρηματοδοτικές συνθήκες. Το μοντέλο της Moody’ s τοποθετεί την πιθανότητα ύφεσης στις ΗΠΑ το επόμενο 12μηνο στο 32%, όμως αν όλα τα στοιχεία προσαρμοστούν ως προς τον πληθωρισμό, η πιθανότητα μειώνεται στο μισό.
