Ο υπερδραστήριος τους τελευταίους μήνες Αμερικανός πρόεδρος αποφάσισε να ασχοληθεί και με έναν άλλο σημαντικό τομέα της τεχνολογικής πρωτοπορίας. Μετά τη βιομηχανία μικροεπεξεργαστών και την μάχη κατά της κλιματικής αλλαγής έστρεψε το βλέμμα του στη βιοτεχνολογία. Την προηγούμενη Δευτέρα εξέδωσε ένα εκτελεστικό διάταγμα με θέμα την έναρξη μίας εθνικής πρωτοβουλίας για τη Βιοτεχνολογία και την Εφαρμοσμένη Βιοτεχνολογία, το Biomanufacturing όπως ονομάζεται.
Το κείμενο του διατάγματος μας δείχνει ξεκάθαρα πόσο σημαντικό θεωρεί η κυβέρνηση Μπάιντεν το Biomanufacturing. Όπως αναφέρεται μέσα χαρακτηριστικά, η παγκόσμια βιομηχανία βρίσκεται μπροστά σε μία εκκολαπτόμενη επανάσταση, κινητήρια δύναμη της οποίας είναι η βιοτεχνολογία. Η εφαρμογή των ανακαλύψεων στον χώρο της βιοτεχνολογίας και της συνθετικής βιολογίας, με την βοήθεια της βιολογικής μηχανικής (bioengineering) μπορεί να μεταμορφώσει την παγκόσμια βιομηχανία, καθώς ένα πλήθος υλικών που μέχρι τώρα παράγεται κυρίως μέσα από την επεξεργασία του πετρελαίου θα μπορεί να κατασκευαστεί με «πρώτη ύλη» ζωντανούς μικροσκοπικούς οργανισμούς όπως τα μικρόβια.
Μέσα στο κείμενο περιλαμβάνεται και μία αρκετά αισιόδοξη πρόβλεψη: υπό συνθήκες, η εξέλιξη του biomanufacturing μπορεί να είναι τόσο μεγάλη που μέχρι το τέλος της τρέχουσας δεκαετίας να μεταμορφώσει το ένα τρίτο της παγκόσμιας μεταποιητικής δραστηριότητας. Ανεξάρτητα από το αν η γλώσσα που χρησιμοποιείται στην ανακοίνωση του Λευκού Οίκου είναι υπεραισιόδοξη ή όχι, είναι γεγονός πως δεν έχει άδικο όσον αφορά στις προοπτικές αυτών των κλάδων.
Πριν έναν χρόνο εξάλλου είχαμε ρίξει μία ματιά με την ευκαιρία της εισαγωγής μίας εταιρείας που ασχολείται με την συνθετική βιολογία και της εφαρμογής της στο χρηματιστήριο (H Ginkgo φέρνει την συνθετική βιολογία στο επίκεντρο του χρηματιστηριακού ενδιαφέροντος | Liberal Markets).
Επί της ουσίας τώρα, στο διάταγμα αναφέρονται ορισμένοι συγκεκριμένοι στόχοι της πρωτοβουλίας που θέλει να ξεκινήσει ο πρόεδρος. Ανάμεσα σε αυτούς βρίσκουμε την ανάπτυξη της δυναμικότητας του biomanufacturing μέσα στις ΗΠΑ, την ενίσχυση των προγραμμάτων έρευνας και ανάπτυξης που ασχολούνται με τον τομέα, την βελτίωση του επιπέδου ασφαλείας και την μείωση των πιθανών κινδύνων, την δημιουργία σαφών κανόνων που θα βοηθήσουν την ανάπτυξη, την υποβοήθηση αυτής της νέας βιομηχανίας μέσω της προμήθειας προϊόντων της από τις ομοσπονδιακές υπηρεσίες και την εκπαίδευση του απαραίτητου εξειδικευμένου επιστημονικού προσωπικού.
Αφήσαμε τελευταία δύο σημεία: την προστασία του αμερικανικού «οικοσυστήματος» της βιοτεχνολογίας από την ανάμειξη ξένων (foreign) δυνάμεων στην εφοδιαστική αλυσίδα του biomanufacturing και το χτίσιμο μίας ακμαίας και ασφαλούς βιοοικονομίας (bioeconomy) με τους συνεργάτες και τους συμμάχους.
Δεν χρειάζεται να σκεφθούμε πολύ για να καταλάβουμε πως αυτοί οι δύο στόχοι έχουν άμεση σχέση με την Κίνα, αφού είναι πλέον ξεκάθαρο πως ο ανταγωνισμός μεταξύ των δύο μεγάλων δυνάμεων είναι πλέον πολύ σκληρός σε οποιονδήποτε τομέα μπορεί κανείς να φανταστεί. Στον συγκεκριμένο τομέα όμως το σύνθημα το έχει δώσει ήδη η Κίνα.
Στο σχετικό ρεπορτάζ του Bloomberg, ο συντάκτης του μας υπενθύμισε πως τον Μάιο που μας πέρασε, η Εθνική Κινεζική Επιτροπή για την Ανάπτυξη και τις Μεταρρυθμίσεις εκπόνησε ένα πενταετές σχέδιο για την βιοοικονομική ανάπτυξη της χώρας. Το σχέδιο περιέγραψε τα βήματα που πρέπει να γίνουν για την επιτάχυνση της ανακάλυψης και προώθησης νέων τεχνολογιών με βάση την βιοτεχνολογία. Βέβαια, αυτός δεν είναι ο μόνος λόγος για τον οποίον ο Λευκός Οίκος φοβάται την Κίνα.
Η αναφορά σε εχθρικές δυνάμεις δεν είναι καθόλου τυχαία. Οι αμερικανικές αρχές πιστεύουν, και έχουν αρκετές αποδείξεις γι’ αυτό, πως εδώ και πολλά χρόνια οι κινεζικές μυστικές υπηρεσίες προσπαθούν με διάφορους τρόπους να αποσπάσουν τεχνολογικά μυστικά από ένα πλήθος αμερικανικών και γενικά δυτικών εταιρειών. Κατά σύμπτωση, με το θέμα ασχολήθηκε την Πέμπτη που μας πέρασε το Bloomberg Businessweek με ένα εκτενέστατο άρθρο.
Το άρθρο ασχολήθηκε με την προσπάθεια μίας ομάδας Κινέζων πρακτόρων της κρατικής υπηρεσίας ασφαλείας να αποσπάσουν μυστικά σχετικά με τους αεροπορικούς κινητήρες που κατασκευάζει η General Electric. Δεν έχουμε καμία αμφιβολία πως καθημερινά εξελίσσονται χιλιάδες παρόμοιες προσπάθειες σε ένα πλήθος τεχνολογικών τομέων.
Η υποψία πως το διάταγμα του προέδρου έχει σαν στόχο και την Κίνα δεν είναι μόνο δική μας και των δυτικών μέσων ενημέρωσης. Την Τρίτη που μας πέρασε, μία μέρα μετά την έκδοση και δημοσιοποίηση του διατάγματος, μεγάλος αριθμός μετοχών κινεζικών εταιρειών που ασχολούνται με την βιοτεχνολογία σημείωσε πολύ σημαντική πτώση στα χρηματιστήρια της Σανγκάης και του Χονγκ Κονγκ. Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι αυτό της WuXi Biologics, μέλους του ευρύτερου ομίλου WuXi, η μετοχή της οποίας έπεσε κατά 20% στο χρηματιστήριο του Χονγκ Κονγκ, πιέζοντας μόνη της τον βασικό χρηματιστηριακό δείκτη Hang Seng.
Διαβάζοντας τα σχετικά ρεπορτάζ του Bloomberg και του Reuters βλέπουμε πως το διάταγμα του προέδρου φόβισε τους επενδυτές οι οποίοι αρχίζουν να σκέφτονται πως στους επόμενους μήνες μπορεί να δούμε και την επιβολή κυρώσεων σε κινεζικές επιχειρήσεις της βιοτεχνολογίας, κατά το πρότυπο των κυρώσεων στον τομέα των μικροεπεξεργαστών. Κάτι άλλο που μπορεί να δούμε είναι η επιβολή περιορισμών σε αμερικανικές και δυτικές εταιρείες οι οποίες συνεργάζονται με διάφορους τρόπους με κινεζικές επιχειρήσεις.
Προφανώς, η νέα κίνηση του Αμερικανού προέδρου δεν αποτελεί έκπληξη. Έτσι όπως εξελίσσονται οι σχέσεις των δύο υπερδυνάμεων, είναι απλά θέμα χρόνου η επέκταση του «πολέμου» μεταξύ τους σε όλο και περισσότερα πεδία. Λέμε πως είναι θέμα χρόνου γιατί είναι πολύ δύσκολο να βρούμε κάποιον τομέα της οικονομίας, της βιομηχανίας και της τεχνολογίας στον οποίον οι ΗΠΑ και οι υπόλοιπες δυτικές χώρες να μην μοιράζονται τεχνολογία και μέρος της παραγωγικής διαδικασίας.
Ο τομέας με τον οποίον καταπιάστηκε το διάταγμα του Τζο Μπάιντεν μπορεί όμως να είναι από τους σημαντικότερους, ίσως ο σημαντικότερος όλων. Οι δυνατότητες του biomanufacturing, αν επαληθευθούν οι προσδοκίες των ειδικών είναι τεράστιες. Δεν είναι λίγο πράγμα να μπορείς να παρασκευάσεις συνθετικά καύσιμα, διάφορα είδη πλαστικών, καλλυντικά και φαρμακευτικές ουσίες χρησιμοποιώντας σαν βάση μικρόβια, κόκκους γύρης, μαγιά και ζάχαρη.
Είναι δύσκολο και πολύ πρόωρο να πούμε ποιος θα κερδίσει αυτή την κούρσα που έχει ήδη ξεκινήσει αλλά τώρα αρχίζουμε να την βλέπουμε καθαρά. Και οι δύο πλευρές θα ξοδέψουν τεράστια χρηματικά, ενώ χιλιάδες λαμπροί επιστήμονες και ερευνητές θα μετακομίσουν από τα σπίτια στα εργαστήρια. Ο αγώνας θα είναι μακράς διαρκείας και θα προσπαθήσουμε να τον παρακολουθήσουμε όσο πιο στενά γίνεται.
