Μπορεί οι τιμές των περισσότερων αγροτικών προϊόντων που διαπραγματεύονται στα διεθνή χρηματιστήρια να βρίσκονται αρκετά χαμηλότερα από τις αντίστοιχες περσινές τιμές αλλά υπάρχουν και εξαιρέσεις, με τη ζάχαρη και το κακάο να είναι οι σημαντικότερες (το ελαιόλαδο δεν διαπραγματεύεται στα διεθνή χρηματιστήρια). Παρότι γενικά μας αρέσουν τα γλυκά, σήμερα θα προτιμήσουμε το κακάο, καθώς η τιμή του έχει σκαρφαλώσει στα υψηλότερα επίπεδα των τελευταίων 44 ετών με όρους αμερικανικού δολαρίου και στα υψηλότερα επίπεδα όλων των εποχών με όρους βρετανικής λίρας.
Στο χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης η τιμή του συμβολαίου που λήγει τον Δεκέμβριο έφθασε τη Δευτέρα τα 3.786 δολάρια/μετρικό τόνο, δηλαδή στο υψηλότερο σημείο από τον Ιανουάριο του 1979. Στο χρηματιστήριο του Λονδίνου, η τιμή έφθασε τη Δευτέρα στις 3.155 λίρες/μετρικό τόνο, τιμή που είναι η υψηλότερη από το 1920 όταν άρχισε η διαπραγμάτευση συμβολαίων κακάο.
Η διαφορά μεταξύ των δύο συμβολαίων εξηγείται από τις συναλλαγματικές διαφορές μεταξύ των δύο νομισμάτων, καθώς η βρετανική λίρα έχει χάσει σημαντικό μέρος της αξίας της απέναντι στο αμερικανικό δολάριο. Ανεξάρτητα από αυτό όμως, δεν υπάρχει καμία αμφιβολία πως το κακάο βρίσκεται αυτές τις μέρες σε πολύ υψηλό επίπεδο.
Όπως αναφέρεται σε σχετικό άρθρο του Bloomberg, με την προχθεσινή άνοδο η τιμή του κακάο σε δολάρια ξεπέρασε τα υψηλά επίπεδα του 2011 όταν η έκρυθμη κατάσταση στην Ακτή του Ελεφαντοστού είχε ως συνέπεια την επιβολή απαγόρευσης των εξαγωγών καφέ. Ακόμα όμως βρίσκεται αρκετά μακριά από την ιστορικά υψηλότερη τιμή του σε δολάρια, τα 5.379 δολάρια που είχαν σημειωθεί τον Ιούλιο του 1977 όταν η ζήτηση είχε ξεπεράσει κατά πολύ την προσφορά.
Ας αφήσουμε όμως την ιστορική αναδρομή για να δούμε λίγο το τι συμβαίνει σήμερα. Από την αρχή του χρόνου μέχρι τώρα η τιμή του κακάο έχει ανεβεί κατά περίπου 46% πράγμα που σημαίνει πως το κακάο είναι το αγροτικό προϊόν με τη μεγαλύτερη άνοδο για αυτή την περίοδο.
Η άνοδος ξεκίνησε από τα μέσα του καλοκαιριού της προηγούμενης χρονιάς όταν η τιμή του βρισκόταν κοντά στα 2.350 δολάρια/μετρικό τόνο και πήρε επιθετικό χαρακτήρα από το τέλος του 2022 και μετά. Από τότε μέχρι τώρα η άνοδος δεν έχει σταματήσει σχεδόν καθόλου, με αποτέλεσμα την προσέγγιση των ιστορικά υψηλών επιπέδων που προαναφέραμε.
Ο λόγος της ανόδου είναι πολύ απλός: υπάρχουν σημαντικές ανησυχίες για την ποιότητα της συγκομιδής στην Ακτή του Ελεφαντοστού και την Γκάνα, εξαιτίας των κακών καιρικών συνθηκών και ορισμένων ασθενειών που έπληξαν τα κακαόδεντρα, την ίδια στιγμή που η ζήτηση από τις μεγάλες επιχειρήσεις επεξεργασίας κακάο και τους σοκολατοπαραγωγούς δεν φαίνεται να επηρεάζεται από τις ανεβασμένες τιμές.
Σε αυτό πρέπει να προσθέσουμε και τη σημαντική ανησυχία για τις επιπτώσεις που θα έχει η αναμενόμενη εμφάνιση του καιρικού φαινομένου Ελ Νίνιο που πιθανολογείται πως θα επηρεάσει την συγκομιδή στις δύο μεγαλύτερες παραγωγούς χώρες (Ακτή Ελεφαντοστού και Γκάνα).
Όπως εξελίσσονται τα πράγματα, οι ειδικοί της αγοράς κακάο εκτιμούν πως για τρίτη συνεχή χρονιά η ζήτηση θα ξεπεράσει την προσφορά. Αυτό προφανώς δεν είναι κάτι σίγουρο, καθώς η συγκομιδή στις δύο βασικές παραγωγούς χώρες της Δυτικής Αφρικής ξεκίνησε στις αρχές του Οκτωβρίου και αναμένεται να ολοκληρωθεί μέσα στον επόμενο Μάρτιο.
Σύμφωνα με άρθρο του Bloomberg από την 30η Σεπτεμβρίου, οι αρμόδιοι στην Ακτή του Ελεφαντοστού είχαν προβλέψει τον Ιούλιο πως η τρέχουσα συγκομιδή θα είναι κατά 20% χαμηλότερη από την περσινή, αλλά είναι προφανές πως κανείς δεν μπορεί να είναι βέβαιος αν δεν αρχίσει το μάζεμα των καρπών.
Όπως αναφέρει το Bloomberg, αναλυτές της Rabobank και της Marex περιμένουν και αυτοί πως η παραγωγή στη Δυτική Αφρική θα πέσει για την τρέχουσα περίοδο, ενώ η Marex εκτιμά πως το παγκόσμιο έλλειμμα προσφοράς θα είναι της τάξης των 279.000 τόνων, μεγαλύτερο από το συγκεντρωτικό έλλειμμα των δύο προηγούμενων ετών και περισσότερο από 5% σε σχέση με την ετήσια παγκόσμια παραγωγή.
Εκτός όμως από το θέμα της μειωμένης παραγωγής, σημαντικό ρόλο παίζει και η σχετικά ανελαστική μέχρι στιγμής ζήτηση. Μιλώντας στο Reuters τη Δευτέρα, ο Steve Wateridge, επικεφαλής του τμήματος ανάλυσης της Tropical Research Services, μέχρι αυτή τη στιγμή δεν υπάρχουν ενδείξεις για μείωση της ζήτησης εξαιτίας των πολύ υψηλών τιμών.
Κατά τον Wateridge, αυτό φαίνεται από το γεγονός πως οι δραστηριότητες επεξεργασίας κακάο στην Ευρώπη και τη Δυτική Αφρική δεν εμφανίζουν ουσιαστική μείωση. Όλα αυτά εξηγούν τη συνεχή άνοδο της τιμής του κακάο στις διεθνείς αγορές, μαζί βέβαια με το γεγονός πως κάτω από αυτές τις συνθήκες πολλά κερδοσκοπικά κεφάλαια έχουν αρχίσει να κάνουν την εμφάνισή τους στην αγορά. Αυτό τουλάχιστον προκύπτει από προχθεσινό ρεπορτάζ του Reuters.
Σύμφωνα με ό,τι δήλωσε στο διεθνές πρακτορείο Αμερικανός χρηματιστής στο χρηματιστήριο εμπορευμάτων, τα υποστηρικτικά θεμελιώδη στοιχεία και η καλή εικόνα που δείχνει για το προϊόν η τεχνική ανάλυση έχουν προσελκύσει πολλούς θεσμικούς επενδυτές όπως και εμπόρους ή παραγωγούς. Ο ίδιος πρόσθεσε όμως πως η παρουσία των αμιγώς κερδοσκοπικών κεφαλαίων έγινε ιδιαίτερα αισθητή την Δευτέρα.
Όπως ξέρουμε, η εμφάνιση μεγάλου αριθμού κερδοσκοπικών κεφαλαίων συνήθως έχει ως αποτέλεσμα την ενίσχυση της επικρατούσας τάσης αλλά πολύ συχνά σηματοδοτεί και την έναρξη της πορείας τερματισμού της. Αυτό φυσικά δεν γίνεται από τη μία στιγμή στην άλλη, και μέχρι να γίνει μπορεί να δούμε ακόμα μεγαλύτερη ενίσχυση της τάσης, που στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι σαφώς ανοδική. Κάποια στιγμή όμως θα έρθει η ώρα για μία σημαντική διόρθωση τιμών.
Δύσκολο να πούμε πότε θα γίνει αυτό, αλλά λογικά θα έχει σαν αφορμή κάποια είδηση σχετικά με ισοζύγιο προσφοράς και ζήτησης. Μπορεί να είναι κάτι που θα δείξει πως οι φόβοι για τη μείωση της παραγωγής είναι υπερβολικοί, μπορεί να είναι μία ένδειξη πως κάποιες μεγάλες βιομηχανίες σοκολάτας αρχίζουν να μειώνουν τις αγορές κακάο.
Ελλείψει κάποιας τέτοιας αφορμής δεν μπορούμε να αποκλείσουμε την πιθανότητα συνέχισης ή ενίσχυσης της ανοδικής τάσης, κάτι που αν συμβεί θα φέρει βέβαια πολύ πιο κοντά την αναπόφευκτη μείωση της ζήτησης (demand destruction όπως είναι ο σχετικός οικονομικός όρος στα αγγλικά).
Ακόμα όμως και αν αυτό δεν αργήσει πολύ, οι λάτρεις της σοκολάτας θα πρέπει να προετοιμαστούν για σημαντικές αυξήσεις τιμών τους επόμενους μήνες καθώς η μεγάλη αύξηση του κόστους αγοράς της πρώτης ύλης θα αρχίσει να μεταφέρεται προς τους τελικούς καταναλωτές. Όποιοι φοβούνται πως θα τους λείψουν μπορούν να φυλάξουν μερικές μπάρες από την αγαπημένη τους σοκολάτα σε ένα ασφαλές σημείο για τις δύσκολες μέρες που μπορεί να έρθουν
