Μπορεί να φαίνεται μακρινό. Μπορεί να φαίνεται ξένο. Μπορεί να φαίνεται δυσνόητο. Ωστόσο, το carry trade ή αρμπιτράζ επιτοκίων όπως συνηθίζουμε να το λέμε στα ελληνικά, αποτελεί μια βασική αιτία της κατάρρευσης των χρηματιστηριακών αγορών.
Τι είναι όμως το carry trade και πώς επηρεάζει την πορεία των αγορών;
Το carry trade είναι μια επενδυτική στρατηγική, που περιλαμβάνει συνδυαστικά δυο κινήσεις. Η πρώτη κίνηση αφορά το δανεισμό κεφαλαίων σε νόμισμα μικρού κόστους, δηλαδή δανεισμό με χαμηλό επιτόκιο. Η δεύτερη κίνηση αφορά την επένδυση αυτών των χαμηλότοκων κεφαλαίων, σε χρηματιστηριακά εργαλεία που αποφέρουν υψηλότερη απόδοση. Με αυτόν τον τρόπο ο επενδυτής που χρησιμοποιεί τη μέθοδο του carry trade, δανείζεται με χαμηλό κόστος, τοποθετεί τα κεφάλαιά του σε μια υψηλότοκη απόδοση και κερδίζει ταυτόχρονα από δυο πλευρές.
To carry trade δεν είναι πάντα κερδοφόρο. Και αυτό είναι κάτι που συμβαίνει σήμερα, στα χαρτοφυλάκια των επενδυτών. Και συγκεκριμένα των επενδυτών που α) έχουν δανειστεί σε ιαπωνικό γιεν (JPY), β) έχουν μετατρέψει τα γιεν σε δολάρια ΗΠΑ (USD) και γ) έχουν επενδύσει σε μετοχές της Wall Street.
Η Κεντρική Τράπεζα της Ιαπωνίας (BOJ) αποφάσισε να αυξήσει τα κεντρικά της επιτόκια, από το 0% και 0,10% στο 0,25%. Οδηγώντας τα επιτόκια της Ιαπωνίας, στα υψηλότερα επίπεδα από το 2008, όπου βρίσκονταν στο 0,30%. Επιπλέον, η BOJ ανέφερε πως θα συνεχίσει να αυξάνει το κεντρικό της επιτόκιο και να προσαρμόζει το βαθμό νομισματικής διευκόλυνσης, εφόσον υλοποιηθούν οι οικονομικές προοπτικές και οι οικονομικοί στόχοι που έχουν τεθεί.
Τι σημαίνει αυτή η άνοδος των επιτοκίων για τους επενδυτές; Ότι διπλασιάζεται το κόστος δανεισμού, μέσα σε μια ημέρα. Και όχι μόνο αυτό. Αλλά ότι ταυτόχρονα αυξάνεται η συναλλαγματική ισοτιμία του JPY έναντι του USD, με αποτέλεσμα να αυξάνεται και το κόστος αποπληρωμής του δανείου. Επομένως, αυτό το μείγμα είναι από μόνο του προβληματικό.
Ένα παρόμοιας φύσης και λογικής πρόβλημα, είχαν αντιμετωπίσει όλοι όσοι είχαν αγοράσει σπίτι με δάνειο σε ελβετικό φράγκο. Διότι και αυτοί είχαν δανειστεί σε ελβετικό νόμισμα για να αγοράσουν σπίτι σε ευρώ. Οπότε η άνοδος των επιτοκίων του ελβετικού φράγκου, και η παράλληλη άνοδος της συναλλαγματικής ισοτιμίας του ελβετικού φράγκου έναντι του ευρώ, είχαν θέσει όλα αυτά τα δάνεια εκτός τροχιάς εξυπηρέτησης με αποτέλεσμα να «κοκκινίσουν».
Αυτό λοιπόν το μείγμα διπλασιασμού του κόστους δανεισμού και της αυξημένης συναλλαγματικής ισοτιμίας, γίνεται ακόμα πιο τοξικό με το «γύρισμα» των αγορών. Έτσι στις αρχικές νομισματικές ζημίες και τα «margin calls» των ίδιων των δανείων, προστίθενται οι ζημίες από την υποχώρηση των τιμών των μετοχών, καθώς και οι πιέσεις από «margins calls» των μετοχικών χαρτοφυλακίων.
Με δυο λόγια ο συνδυασμός της ανισορροπίας του carry trade σε γιεν, με την κατάρρευση των αγορών, τροφοδοτεί το σύστημα με μια ισχυρότερη δυναμική ως προς την παραγωγή ζημιών, την εξαΰλωση των χαρτοφυλακίων και την εξαφάνιση των κεφαλαίων, επιταχύνοντας με αυτόν τον τρόπο την πτώση των αγορών.
