Το τελευταίο διάστημα όλο και περισσότεροι οδηγοί παραπονούνται ότι η τιμή του πετρελαίου κίνησης ξεπερνά αυτήν της βενζίνης. Το πετρέλαιο (diesel), όπως και η βενζίνη (petrol, gasoline), παράγονται από την κλασματική απόσταξη του αργού πετρελαίου στα διυλιστήρια. Αναλόγως την προέλευση του αργού πετρελαίου και το διυλιστήριο το αργό πετρέλαιο μετατρέπεται σε:
- 40-45% βενζίνη,
- 25-30% πετρέλαιο,
- 5-10% κηροζίνη, και περίπου
- 15-25% για τα υπόλοιπα παράγωγα.
Αμέσως μετά τα καύσιμα αυτά υποβάλλονται σε διάφορες χημικές διεργασίες που είτε βελτιώνουν τα χαρακτηριστικά τους είτε τους δίνουν νέα χαρακτηριστικά (π.χ. χρωματισμός).
Οι τελικές τιμές των καυσίμων επηρεάζονται από 3 βασικούς παράγοντες:
- Τις Διεθνείς τιμές Platts των τελικών προϊόντων πετρελαιοειδών. Τα καύσιμα αποτελούν χρηματιστηριακά προϊόντα και ακολουθούν τις διεθνείς τιμές.
- Το ποσοστό κέρδους του μεταφορέα, της εταιρίας εμπορίας και του πρατηρίου. Το ποσοστό αυτό είναι συνήθως κάτω του 6% της τελικής τιμής του καυσίμου.
- Τη φορολογία στα καύσιμα. Στα καύσιμα επιβάλλεται Ειδικός Φόρος Κατανάλωσης, που από 2017 είναι σταθερός στα 0,7 ευρώ/λίτρο. Στη συνέχεια επιβάλλονται επιπλέον φόροι και τέλη (ανταποδοτικό τέλος ΡΑΕ, Εισφορά Ειδικού Λογαριασμού Πετρελαιοειδών, Ειδικό τέλος Δικαιωμάτων Εκτέλεσης Τελωνειακών Εργασιών) και τέλος Φ.Π.Α. 24%.
Μέχρι εδώ οι επιβαρύνσεις στις τιμές των καυσίμων είναι περίπου οι ίδιες. Τι είναι τότε αυτό που κάνει το πετρέλαιο κίνησης πιο ακριβό από την βενζίνη; Τρείς είναι και εδώ οι βασικοί παράγοντες:
- Η ανάγκη για πιο καθαρά καύσιμα. Από το 2014 και μετά έχουν χαμηλώσει αισθητά τα επιτρεπόμενα ποσοστά θείου στο πετρέλαιο κίνησης, που για να επιτευχθούν χρειάζεται επιπλέον επεξεργασία του πετρελαίου, κάτι που συνεπάγεται επιπλέον κόστος.
- Οι κρατικές επιδοτήσεις στην τιμή των καυσίμων. Μέχρι πρόσφατα το κράτος επιδοτούσε το πετρέλαιο κίνησης απευθείας στην αντλία αλλά ενόψει του χειμώνα η επιδότηση αυτή σταμάτησε και πλέον θα επιδοτεί το πετρέλαιο θέρμανσης.
- Η αύξηση της ζήτησης για diesel. Το τελευταίο διάστημα έχει αυξηθεί διεθνώς η ζήτηση για diesel, κυρίως γιατί λειτουργεί ως υποκατάστατο του φυσικού αερίου του οποίου η τιμή έχει πολλαπλασιαστεί λόγω του πολέμου στην Ουκρανία. Όμως όπως βλέπουμε από τα παραπάνω στοιχεία, το πετρέλαιο που παράγεται κατά την διύλιση του αργού πετρελαίου είναι σημαντικά λιγότερο από την βενζίνη. Αυτό σημαίνει ότι όταν αυξάνεται η ζήτηση για diesel αυξάνεται δυσανάλογα η τιμή του. Για την ακρίβεια, όσο περισσότερο diesel πωλείται τόσο περισσότερο αργό πετρέλαιο πρέπει να διυλισθεί και τόσο περισσότερη βενζίνη θα περισσεύει. Οπότε η αύξηση της ζήτησης αυξάνει την τιμή Platts του πετρελαίου και παράλληλα η αύξηση της προσφοράς ρίχνεις τις τιμές Platts της βενζίνης, λόγω της αύξησης της παραγωγής.
Με βάση τα παραπάνω είναι εμφανές ότι το πετρέλαιο diesel είναι χρηματιστηριακό προϊόν και η μείωση της τιμής του θα επέλθει μόνο με τυχόν μείωση της ζήτησης ή/και με επιδότηση από το κράτος.
* Σπυρίδων Μπλάτσιος, Project Manager , Pi - Technologies
