Μήνας ανάκαμψης, ανοδικής διόρθωσης και μερικής αποκατάστασης των αποτιμήσεων ήταν ο Απρίλιος τόσο για το Χ.Α. όσο και για όλες τις διεθνείς αγορές, καθώς μετά το σοκ του διμήνου Φεβρουαρίου – Μαρτίου, ο μήνας που έφυγε προσέφερε ανάσα σε δείκτες μετοχές, με τις περισσότερες κεφαλαιαγορές να ανακτούν μεταξύ 40% έως 60% των απωλειών από τα υψηλά.
Η ανάκαμψη αυτή βελτίωσε σημαντικά την τεχνική εικόνα αλλά και την ψυχολογία των αγορών, όμως το ερώτημα που μένει να απαντηθεί είναι αν οι παγκόσμιες αγορές είδαν τα χαμηλά τους στη «βουτιά» του Μαρτίου, ή βίωσαν ένα ισχυρό bear market rally, από εκείνα που παγιδεύουν πολλούς επενδυτές στην ελπίδα ότι τα χειρότερα πέρασαν πριν αυτά επανέλθουν με δριμύτητα. To παράδοξο είναι πως η ισχυρή ανάκαμψη των τιμών εκτιλύχθηκε πολύ πριν αποκαλυφθεί σε όλες της διαστάσεις της η έκταση της ζημιάς που θα προκληθεί στις οικονομίες του πλανήτη, έχοντας ως βασική αιτία τον νέο χείμαρρο ρευστότητας που διοχετεύεται από τις κεντρικές τράπεζες στην αγορά, και αφορμές τις παρακινδυνευμένες προσδοκίες για ταχεία ανάρρωση των οικονομιών και τις εξελίξεις στο πεδίο της φαρμακευτικής έρευνας.
Ένα ζήτημα που μένει να απαντηθεί το επόμενο διάστημα, όπου οι αγορές θα κληθούν να διαβλέψουν την επόμενη ημέρα, να «ζυγίσουν» την προσαρμογή στις νέες – πρωτόγνωρες – συνθήκες μετά την άρση του lockdown αλλά και να προεξοφλήσουν τα μελλούμενα. Πρόκειται για εξαιρετικά δύσκολη εξίσωση, σ’ ένα ευμετάβλητο και εντελώς «καινούριο» περιβάλλον, εν μέσω πρωτοφανών κλυδωνισμών στις αγορές πετρελαίου και σ’ όλα τα εμπορεύματα.
Ο πλανήτης – οικονομικά, κοινωνικά, επενδυτικά και επιχειρηματικά - οδεύει σε αχαρτογράφητες περιοχές, με τις εκτιμήσεις κορυφαίων αξιωματούχων και αναλυτών να κάνουν λόγο για μεγάλη παγκόσμια ύφεση, εν μέσω ολικής ακύρωσης της παγκόσμιας τουριστικής βιομηχανίας που αποφέρει περίπου το 10% του παγκοσμίου ΑΕΠ, δίνοντας εργασία σε πάνω από 320 εκατ. ανθρώπους, χώρια όλες οι υπόλοιπες «αγορές» πέριξ αυτού.
Ολόκληροι κλάδοι που ήταν οδηγοί και μπροστάρηδες του momentum της μεγάλης ανάπτυξης των τελευταίων ετών όπως η αεροπορική βιομηχανία και ο ευρύτερος κλάδος των ταξιδιών, οι μεταφορές (logistics), τα μέταλλα, οι αυτοκινητοβιομηχανίες, αλλά και οι εταιρείες πετρελαίου βρίσκονται μπροστά σ’ ένα εντελώς καινούριο επιχειρηματικό και οικονομικό περιβάλλον.
Για πρώτη φορά στη νεότερη ιστορία του κόσμου πλήττεται τόσο η προσφορά όσο και η ζήτηση, σχεδόν σε όλα τα αγαθά που έφεραν την εξέλιξη και το status quo των τελευταίων δεκαετιών και μάλιστα αυτό γίνεται παγκόσμια και όχι τοπικά, όχι σε μία ήπειρο, όχι σε επιμέρους κλάδους.
Χιλιάδες – πανευρωπαϊκά – μικρές επιχειρήσεις θα αντιμετωπίσουν άμεσα το ενδεχόμενο πτώχευσης, με δεκάδες κλάδους να αντιμετωπίζουν πρωτοφανή προβλήματα. Οι στηρίξεις των κρατών αρκούν μόνο για συντήρηση λίγων μηνών, όμως το στοίχημα της επανόδου μέσα σε μια άγονη και καθόλου παραγωγική κατάσταση, θα είναι ζήτημα τεράστιο.
Οι αγορές λοιπόν θα κληθούν να λύσουν έναν εξαιρετικά δύσκολο γρίφο το προσεχές διάστημα, εν μέσω δυσμενών κοινωνικοοικονομικών εξελίξεων όπως τα αρνητικά αποτελέσματα παγκοσμίων κολοσσών, οι χρεοκοπίες, οι απολύσεις και η ανεργία. Άρα, παρά τη (σημαντική) ανάκαμψη από το ναδίρ του Μαρτίου, κανείς – σ’ αυτή τη φάση – δεν μπορεί να προεξοφλήσει ότι οι αγορές είδαν τα χαμηλά τους.
Η επικεφαλής της ΕΚΤ Κριστίν Λαγκάρντ έκανε λόγο για οικονομική συρρίκνωση σε μέγεθος και ρυθμό άνευ ιστορικού προηγουμένου εν καιρώ ειρήνης, εκτιμώντας ότι η ύφεση το 2020 θα κυμανθεί από το 5% έως και το τρομακτικό 12%, ανάλογα με τη διάρκεια των μέτρων περιορισμού!
Παράλληλα, κατά ποσοστό ρεκόρ 3,8% - το μεγαλύτερο που έχει καταγραφεί ποτέ και που ξεπέρασε και τις εκτιμήσεις αναλυτών - συρρικνώθηκε στο πρώτο τρίμηνο του έτους η οικονομία της Ευρωζώνης μετά τα lockdown λόγω κορονοϊού, σύμφωνα με τα προκαταρκτικά στοιχεία που ανακοίνωσε η Eurostat!
Το ελληνικό χρηματιστήριο
Μέσα σ’ αυτό το περιβάλλον, το ελληνικό χρηματιστήριο που αποτελεί μια μικρή, ρηχή περιφερειακή αγορά, ασφαλώς δεν μπορεί να πάει κόντρα στο διεθνές momentum και αναλόγως θα κινηθεί. Πάντως, ο μήνας Απρίλιος (που είχε μόλις 18 συνεδριάσεις λόγω πολλών αργιών), έφερε σημαντική αντίδραση, μεν, αισθητά μικρότερη όμως συγκριτικά με τις μεγαλύτερες ξένες αγορές. Τόσο ο Γενικός Δείκτης Δείκτης όσο και και ο FTSE 25 ενισχύονται κατά 12,5% έχοντας ανακτήσει λιγότερο από το 38% των απωλειών τους ενώ μεγάλος ασθενής παραμένει ο τραπεζικός κλάδος που υποχώρησε εκ νέου κατά 4,95%. Ο κλάδος ήδη προεξοφλεί νέα συσσώρευση «τοξικών», ήτοι νέο γύρο κόκκινων δανείων, δυσχέρειες αποπληρωμών από μεγάλες και μικρές εταιρείες, αλλά και παρόμοια κατάσταση από ιδιώτες.
Πάντως, η αγορά μετά τη μεγάλη «βουτιά» έως και 48% που έκανε από τα μέσα Φεβρουαρίου έως τις 17 Μαρτίου όταν και υποχώρησε στο χαμηλό των 469,55 μονάδων, δείχνει να έχει δημιουργήσει μια απόσταση ασφαλείας (+30%).
Βεβαίως, το Χ.Α. απέχει άνω των 300 μονάδων από τα υψηλά του Ιανουαρίου ή ποσοστό περίπου 34% και σε καμιά περίπτωση η ανάκαμψη που έχει συντελεστεί δεν συγκρίνεται με τη ζημιά που έγινε με το ξέσπασμα της κρίσης. Απλώς έκανε μια ανοδική διόρθωση στις πρότερες πτωτικές ακρότητες και μερική τακτοποίηση αποτιμήσεων σε δείκτες και μετοχές.
Πλέον, καθ’ όλη τη διάρκεια του 2ου 15ημέρου του Απριλίου η αγορά προσπαθεί να «δέσει» την περιοχή των 630 μονάδων περνώντας σε μια νέα μεταβατική φάση επεξεργασίας των νέων δεδομένων που φέρνει το άνοιγμα της οικονομίας και το κλίμα που θα διαμορφωθεί ευρύτερα. Οι επενδυτές εύλογα παραμένουν διστακτικοί χωρίς την ανάληψη νέων ισχυρών ρίσκων, καθώς τίποτα δεν είναι δεδομένο για τη συνέχεια, η χρονιά θα είναι εξαιρετικά δύσκολη για όλη την επιχειρηματικότητα, με τον τουρισμό που φέρνει περίπου το 20% του ΑΕΠ να είναι σχεδόν ακυρωμένος φέτος.
Σύμφωνα με αρκετούς αναλυτές αλλά και παράγοντες της αγοράς, οι περισσότερες μικρομεσαίες επιχειρήσεις θα ανοίξουν σε ένα – εν πολλοίς - «καινούριο» περιβάλλον, με… τροποποιημένες συνήθειες, ή όπως αυτοί το ονομάζουν, θα ανοίξουν με gap down. Μάλιστα, δεν είναι λίγοι αυτοί που μιλούν ευθαρσώς για πολλαπλά λουκέτα στην πορεία των επόμενων μηνών.
