Τελικά παραπλάνησε η εκτόξευση του VIX στο ξεπούλημα της Δευτέρας;

Με μια πρώτη ματιά έμοιαζε με σοβαρό χρηματιστηριακό σοκ. Μια σπάνια εκτόξευση της μεταβλητότητας που προκαλούσε σεισμικές δονήσεις στις παγκόσμιες αγορές. 
 
Οι αριθμοί που φλάσαραν στις οθόνες των trader τη Δευτέρα σόκαραν ακόμα και τους βετεράνους των αγορών. Στο Τόκιο ο Nikkei έχανε 12%, στη Σεούλ ο Kospi έκανε βουτιά 9%. Με το άνοιγμα της Νέας Υόρκης ο Nasdaq βυθίστηκε 6% μέσα σε δευτερόλεπτα, το ίδιο και τα κρυπτονομίσματα.  
 
Το βαρόμετρο φόβου, ο δείκτης VIX, απογειώθηκε και υπήρξε φυγή προς τα κρατικά ομόλογα των ΗΠΑ για ασφάλεια. 
 
Τις στιγμές αυτές κανένας δε σκεφτόταν μήπως η ακραία εκτόξευση της μεταβλητότητας δεν έδινε τη σωστή εικόνα. Λίγες μέρες αργότερα, μετά την ανάκαμψη, ένα ερωτηματικό πλανάται στη Wall Street. Tελικά, ήταν η μεγαλύτερη ημερήσια εκτόξευση του VIX παραπλανητική; 
 
O VIX είναι δείκτης που μετρά το στρες στην αμερικανική χρηματιστηριακή αγορά. Η άνευ προηγουμένου εκτόξευση του κατά 42 μονάδες τη Δευτέρα τον οδήγησε πάνω από τις 65 μονάδες, επίπεδο που σηματοδοτεί απόλυτο πανικό. Επαγγελματίες του χώρου διερωτώνται μήπως ο δείκτης ξέφυγε και φλάσαρε υπερβολική απαισιοδοξία στην αγορά. 
 
Οι λόγοι για την απογείωση του VIX  μπορεί να ήταν τεχνικοί - στένωση ρευστότητας, κλείσιμο σορταρίσματος σε πονταρίσματα μεταβλητότητας που πήγαν στραβά ή ακόμη και ο τρόπος που ο VIX υπολογίζεται. 
 
Ο δείκτης VIX είναι ένα νούμερο που πηγάζει από τις τιμές των δικαιωμάτων (options) στον μετοχικό δείκτη S&P500. Δε γίνεται trading στον δείκτη VIX.  
 
Για να έχουν καλύτερη αίσθηση του κλίματος στην αγορά οι επαγγελματίες στον χώρο των παραγώγων προσέχουν τα futures του VIX, τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης στα οποία γίνεται διαπραγμάτευση και άρα υπάρχει ροή πραγματικού χρήματος.  
 
Στην αναταραχή της Δευτέρας τα futures στον VIX έδειχναν πολύ μικρότερη άνοδο και οι πραγματικές συναλλαγές λένε πολύ περισσότερα από μια τιμή στην αγορά. 
 
Χωρίς αμφιβολία το τσουνάμι άγχους που έλουσε τις αγορές τη Δευτέρα μετά από αρνητικά μακροοικονομικά στοιχεία ήταν φυσικό να προκαλέσει αντίδραση στον VIX και να τον ωθήσει υψηλότερα. 
 
Οι φόβοι για την υγεία της αμερικανικής οικονομίας, οι ανησυχίες με την Τεχνητή Νοημοσύνη και την πτώση των μετοχών τεχνολογίας, η αναστάτωση στην Ιαπωνία που προκάλεσε η άνοδος των επιτοκίων και το μαζικό κλείσιμο των carry trades με νόμισμα-χρηματοδότη το γιέν τάραξαν τις παγκόσμιες αγορές. 
 
Το ερώτημα, ωστόσο, παραμένει αν όλα αυτά δικαιολογούν τη μεγαλύτερη ημερήσια αύξηση του δείκτη VIX στην ιστορία.  
 
Ο δείκτης που εφευρέθηκε πριν 30 χρόνια αποτελεί σημαντικό συστατικό σε πολλά μοντέλα της Wall Street που προσπαθούν να προβλέψουν την πορεία των μετοχών. Μια εκτόξευση σαν αυτή της Δευτέρας είναι σήμα άτακτης φυγής των επενδυτών που ενδεχομένως προετοιμάζει το έδαφος για ένα ριμπάουντ. 
 
Ο δείκτης S&P500 σημείωσε κέρδη στις τρεις επόμενες συνεδριάσεις μετά τη Δευτέρα.  
 
Η εκτόξευση του VIX κατά 42 μονάδες σε λιγότερο από πέντε ώρες τη Δευτέρα τον έφερε στις 65,7 μονάδες γύρω στις 8:30 το πρωί της Νέας Υόρκης. Όμως, τα futures στον VIX που έληγαν τον Αύγουστο ανέβηκαν μόνο πέντε μονάδες στο ίδιο χρονικό διάστημα. 
 
Η διαφορά ανάμεσα στο επίπεδο του δείκτη VIX και στην τιμή του συμβολαίου μελλοντικής εκπλήρωσης με την κοντινότερη λήξη έφτασε τις 32 μονάδες αλλά δε διήρκεσε πολύ γιατί στο κλείσιμο είχε μικρύνει στις 8 μονάδες. 
 
Η γνώμη μερίδας των επαγγελματιών του χώρου είναι ότι η ταχεία συρρίκνωση του δείκτη δείχνει ότι η αρχική του εκτόξευση ήταν παραπλανητική, απεικονίζοντας υπερβολικό φόβο στην αγορά. 
 
Υπάρχει βέβαια και ο αντίλογος. Οι strategist της Societe Generale στα παράγωγα υποστηρίζουν ότι η απογείωση του δείκτη VIX απεικόνισε τουλάχιστον τις ανησυχίες να εκτυλιχτεί ένα  δυσμενές σενάριο με κραχ στις αμερικανικές μετοχές όπως στην Ιαπωνία. 
 
«Αν ο S&P500 είχε ακολουθήσει τον Nikkei της Ιαπωνίας με βουτιά της τάξης του 10+%, τότε οι 60+ μονάδες του VIX θα ήταν πλήρως δικαιολογημένες. Οι φόβοι της αγοράς δεν ήταν εκτός τόπου και χρόνου», επισημαίνουν σε έκθεση της τράπεζας.