Η κλιματική κρίση είναι ένα από τα σημαντικότερα ζητήματα της εποχής μας. Οι συζητήσεις και οι διαφωνίες γύρω από το θέμα είναι συχνές και πολύ συχνά σημαντικές. Σπάνια όμως έχουμε όμως μπροστά μας κάποια συγκεκριμένα στοιχεία για να δούμε πόσοι είναι στην πραγματικότητα αυτοί που υποστηρίζουν πως δεν υπάρχει κλιματική κρίση.
Σχετικά σπάνια επίσης βλέπουμε κάπου μία σαφή απεικόνιση των απόψεων των πολιτών γύρω από τα ζητήματα που σχετίζονται με την ενεργειακή πολιτική και γύρω από την πολιτική που ακολουθούν τα διάφορα κράτη σχετικά με την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης και την αλλαγή της ενεργειακής πολιτικής.
Μία έρευνα του αμερικανικού πανεπιστημίου Stanford μας δίνει την ευκαιρία να δούμε μία στατιστική απεικόνιση των απόψεων των Αμερικανών πολιτών γύρω από τα παραπάνω θέματα. Για να είμαστε ακριβείς, η έρευνα είναι αποτέλεσμα συνεργασίας του παραπάνω πανεπιστημίου με την αμερικανική μη κερδοσκοπική οργάνωση RFF (Resources for the future) και την εταιρεία διεξαγωγής τηλεφωνικών ερευνών ReconMR. H έρευνα έχει ως αποτέλεσμα την έκθεση Climate Insights 2024, η οποία δημοσιοποιήθηκε σε δύο δόσεις, την 15η Ιουλίου και την 27η Αυγούστου, τελευταία μίας σειράς εκθέσεων με το ίδιο όνομα που ξεκίνησαν το 1997.
Όπως αναφέρεται στην αρχή της έκθεσης, οι ερευνητές του Stanford RFF, με τη βοήθεια της ReconMR, εξέτασαν την αμερικανική γνώμη γύρω από ζητήματα που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή. Η έρευνα, από την οποία προέκυψε η έκθεση διεξήχθη σε διάστημα 130 ημερών από τον Οκτώβριο του 2023 μέχρι τον Φεβρουάριο του 2024 και περιλαμβάνει «συνεντεύξεις» από ένα τυχαίο δείγμα 1.000 ενηλίκων Αμερικανών. Η πρώτη δόση ασχολήθηκε με το πώς αντιλαμβάνονται οι Αμερικανοί την κλιματική αλλαγή και η δεύτερη με τις απόψεις τους για την πολιτική που ακολουθεί.
Το πρώτο βασικό συμπέρασμα που προκύπτει από την έρευνα είναι πως το μεγαλύτερο μέρος των Αμερικανών πιστεύει πως υπάρχει σοβαρό ζήτημα με το κλίμα και πως οι ανθρώπινες ενέργειες έχουν παίξει κάποιον ρόλο σε αυτό. Το δεύτερο είναι πως οι περισσότεροι Αμερικανοί εγκρίνουν τις κυβερνητικές ενέργειες για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης αλλά η υποστήριξη για ορισμένες από αυτές μειώθηκε σε σχέση με τις προηγούμενες έρευνες.
Για να γίνουμε πιο συγκεκριμένοι, το 75% των ερωτηθέντων πιστεύει πως η θερμοκρασία της Γης μάλλον έχει ανεβεί τα τελευταία 100 χρόνια. Το αντίστοιχο ποσοστό το 2020 ήταν 81% αλλά δεν είναι η πρώτη φορά που αυτό παρουσιάζει αυξομειώσεις από έρευνα σε έρευνα. Ένα ενδιαφέρον στοιχείο είναι το εξής: από αυτούς που πιστεύουν πως έχει αυξηθεί η θερμοκρασία της Γης, το 66% είναι σχεδόν βέβαιοι γι’ αυτό, ενώ από αυτούς που διαφωνούν, μόνο το 37% νοιώθει σχεδόν βέβαιο. Όσον αφορά στο τι θα γίνει στο μέλλον, το 75% πιστεύει πως η άνοδος της θερμοκρασίας θα συνεχιστεί και τα επόμενα 100 χρόνια. Σχετικά με τον ρόλο των ανθρώπων στην αύξηση της θερμοκρασίας, το 83% πιστεύει πως οι ανθρώπινες δραστηριότητες ευθύνονται έστω και εν μέρει για αυτό, από 81% το 2020.
Αντίστοιχα ποσοστά πιστεύουν πως η άνοδος της θερμοκρασίας της Γης θα αποτελέσει ένα πολύ σοβαρό πρόβλημα για τις ΗΠΑ και τον υπόλοιπο κόσμο και πως θα βλάψει τις επόμενες γενιές (κυρίως) αλλά και τους ίδιους. Κάτι που ίσως έρχεται σε σύγκρουση με τα προηγούμενα είναι το γεγονός πως μόνο το 21% των ερωτηθέντων πιστεύει πως η υπερθέρμανση του πλανήτη είναι πολύ σημαντικό θέμα για τον ίδιο προσωπικά. Παραμένοντας στο πως αντιλαμβάνονται το ζήτημα της κλιματικής κρίσης, το 67% των ερωτηθέντων έχει αρκετή εμπιστοσύνη στους επιστήμονες που ασχολούνται με το ζήτημα, ενώ παρόμοια ποσοστά πιστεύουν πως έχουν ήδη βιώσει τις συνέπειες της υπερθέρμανσης του πλανήτη και εκτιμούν πως οι κυβερνήσεις στις ΗΠΑ και αλλού πρέπει να κάνουν κάτι για την αντιμετώπιση του προβλήματος.
Σχετικά με το τι πρέπει να κάνουν οι κυβερνήσεις για την κλιματική κρίση, είναι σαφές πως η υποστήριξη σε κάποια μέτρα που έχουν ληφθεί είναι μειωμένη σε σχέση με το παρελθόν αλλά παραμένει υψηλή. Κάποια παραδείγματα είναι τα παρακάτω: σχετικά με τα μέσα μεταφοράς, το 62% των ερωτηθέντων εγκρίνει τα κυβερνητικά μέτρα για τη βελτίωση της αποδοτικότητας των κινητήρων και την μείωση των εκπομπών αερίων αλλά το 2020 το αντίστοιχο ποσοστό ήταν 72%. Στην ερώτηση σχετικά με το αν η κυβέρνηση θα πρέπει να παρέχει φορολογικές ελαφρύνσεις στις επιχειρήσεις για να ενθαρρύνει την κατασκευή ηλεκτρικών αυτοκινήτων ή αν θα πρέπει να επιβάλλει σε αυτές την κατασκευή αυτών των οχημάτων, μόνο το 46% απάντησε θετικά. Την προηγούμενη φορά που είχε τεθεί το ερώτημα, δηλαδή το 2015, το αντίστοιχο ποσοστό ήταν 60%.
Μειωμένη είναι και η υποστήριξη στην παροχή φορολογικών απαλλαγών σε εταιρείες που παράγουν ρεύμα από ανανεώσιμες πηγές, αφού το 2020 ανερχόταν σε 82% και φέτος έπεσε στο 72%. Απόλυτα ξεκάθαρη είναι η αντίθεση της πλειοψηφίας των ερωτηθέντων σχετικά με την πιθανή αύξηση της φορολογικής επιβάρυνσης στο ηλεκτρικό ρεύμα και τη βενζίνη προκειμένου να μειωθεί η κατανάλωση. Μόνο το 15% υποστηρίζει την αύξηση των φόρων στο ηλεκτρικό ρεύμα και μόνο το 28% στη βενζίνη.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει η αύξηση της υποστήριξης των Αμερικανών στην παροχή φορολογικών κινήτρων για την ανέγερση νέων πυρηνικών εργοστασίων. Μπορεί να είναι ακόμα μειοψηφική, με 47%, αλλά είναι σημαντικά αυξημένη από το 37% του 2020 και είναι η υψηλότερη από το 2010, δηλαδή λίγο πριν το σοβαρό ατύχημα στην Φουκούσιμα της Ιαπωνίας. Μία ερώτηση που έγινε πρώτη φορά ήταν αυτή σχετικά με το αν η κυβέρνηση των ΗΠΑ θα πρέπει να φορολογήσει τις ξένες επιχειρήσεις που φέρνουν στις ΗΠΑ προϊόντα που εκπέμπουν περισσότερα αέρια του θερμοκηπίου από τα αντίστοιχα προϊόντα των αμερικανικών εταιρειών. Το 84% των ερωτηθέντων υποστηρίζει την επιβολή ενός τέτοιου ειδικού φόρου. Αρκετά υψηλό είναι το ποσοστό και όσων υποστηρίζουν τις κυβερνητικές ενέργειες για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου από τις αμερικανικές εταιρείες. Με 74%, είναι λίγο κάτω από το 77% του 2020. Όμως, οι υποστηρικτές της επιβολής κάποιου φόρου στις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου από τις αμερικανικές εταιρείες δεν ξεπερνούν το 54%.
Αφήσαμε τελευταίες κάποιες ερωτήσεις σχετικά με τη δημιουργία θέσεων εργασίας και την πορεία της οικονομίας, σε συνάρτηση με τις κυβερνητικές ενέργειες για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης. Το 44% πιστεύει πως αυτές οι ενέργειες θα κάνουν καλό στην οικονομία της χώρας και το 36% πως θα τη βλάψουν. Τα αντίστοιχα ποσοστά το 2020 ήταν 48% και 29%. Όσον αφορά στις θέσεις εργασίας, το 35% πιστεύει πως θα αυξηθούν σαν αποτέλεσμα των κυβερνητικών ενεργειών και το 27% πιστεύει πως θα μειωθούν, ενώ το 2020 τα αντίστοιχα ποσοστά ήταν 39% και 24%. Σε πιο προσωπικό επίπεδο, ποσοστό 36% των ερωτηθέντων εκτιμά πως θα χειροτερέψει η οικονομική του κατάσταση και ποσοστό 8% πως θα καλυτερέψει, ενώ το 2020 τα ποσοστά ήταν 20% και 10% αντίστοιχα.
Τα στοιχεία της έρευνας που παρουσιάζονται στις δύο εκθέσεις είναι βεβαίως πολύ περισσότερα αλλά όλα δείχνουν προς μία κατεύθυνση: οι Αμερικανοί δεν έχουν πάψει να πιστεύουν, στη μεγάλη τους πλειοψηφία, πως υπάρχει ένα πολύ σοβαρό ζήτημα με τη συνεχή αύξηση της θερμοκρασίας της Γης. Είναι, όμως, σαφώς πιο επιφυλακτικοί από παλαιότερα σχετικά με τις κυβερνητικές ενέργειες για την αντιμετώπιση του προβλήματος και τις επιπτώσεις τους πάνω στην οικονομία της χώρας και την προσωπική τους κατάσταση. Δεν έχει τύχει να δούμε κάποια αντίστοιχη έρευνα για τις απόψεις των πολιτών στην Ευρωπαϊκή Ένωση αλλά είμαστε σίγουροι πως θα είχε μεγάλο ενδιαφέρον. Καθώς είναι βέβαιο πως το κλίμα, οι αλλαγές του και οι ανθρώπινη αντίδραση σε αυτές θα μας απασχολούν για πολλά χρόνια ακόμα, όσο καλύτερα γνωρίζουμε τις απόψεις των πολιτών για το θέμα τόσο το καλύτερο για το σύνολο της κοινωνίας.
