Η πρωτοβουλία κάποιων εκ των ιδιωτών μετόχων της Τράπεζας Πειραιώς για αύξηση κεφαλαίου προκειμένου να δημιουργήσουν προϋποθέσεις ανάκτησης των χρημάτων που έχουν επενδύσει, ξαναέβαλε στο τραπέζι το θέμα της κεφαλαιακής ενίσχυσης της τράπεζας, περιπλέκοντας μια ήδη σύνθετη κατάσταση την εβδομάδα που πέρασε. Από τις αρχές του 2020 ο SSM απαγόρευσε τη διανομή μερισμάτων στις ευρωπαϊκές τράπεζες σε μια προσπάθεια να ενισχύσει τη ρευστότητα των ισολογισμών και τη δυνατότητά τους να χρηματοδοτούν την οικονομία λόγω των έκτακτων αναγκών της κρίσης. Εκτός όμως από τα μερίσματα, ο SSM φέρεται να έχει δώσει οδηγίες για τη μη πληρωμή κουπονιών που προέρχονται από υβριδικά αξιόγραφα, όπως ομόλογα που έχουν όρους μετατρεψιμότητας. Και εδώ άρχισαν τα πράγματα να μπερδεύονται. Μετά την ανακεφαλαιοποίηση του 2015 η Τράπεζα Πειραιώς βρέθηκε με μετατρέψιμα ομόλογα υπό όρους (Contingent Convertibles, τα γνωστά CoCos), αξίας 2,04 δισ. ευρώ, τα οποία κατέχει το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ).
Τα ομόλογα αυτά, αν και έχουν ιδιότητες τίτλων σταθερού εισοδήματος (διάρκεια, κουπόνι, λήξη), μπορούν κάτω από προϋποθέσεις να μετατραπούν σε μετοχές. Οι προϋποθέσεις αυτές αφορούν α) αν το ΤΧΣ ασκήσει την one off option να προχωρήσει στη μετατροπή (Δεκέμβριος 2022) ή να συνεχίσει να εισπράττει κάθε χρόνο το κουπόνι, β) αν τα βασικά εποπτικά κεφάλαια πέσουν κάτω από το 7%, γ) αν δεν πληρωθούν δύο κουπόνια. Η Τράπεζα Πειραιώς έχοντας ήδη αναβάλει μία φορά την πληρωμή κουπονιού δεν έχει άλλο «κανονάκι» ώστε να προσπεράσει την επόμενη προγραμματισμένη πληρωμή της 2ας Δεκεμβρίου 2020.
O περιορισμός της κρατικής βοήθειας
Την ίδια στιγμή, ο επόπτης δεν φαίνεται να επιθυμεί η τράπεζα να πληρώσει το κουπόνι, ούτε όμως και να πληρώσει σε είδος με τη μορφή κάποιου ανταλλάξιμου χρεόγραφου, πρόταση που έπεσε στο τραπέζι ώστε να εξοικονομηθεί η ρευστότητα και το ΤΧΣ να εισπράξει τα οφειλόμενα. Η δυσκολία αυτής της επιλογής έχει να κάνει με τον νομικό περιορισμό της κρατικής βοήθειας, αφού σε αυτή την περίπτωση θα φαινόταν ότι το κράτος ενισχύει κεφαλαιακά την τράπεζα έστω και σε όρους δευτερεύουσας διαβάθμισης κεφαλαίων. Αν τα CoCos μετατραπούν σε μετοχές στην προκαθορισμένη τιμή των 6 ευρώ ανά μετοχή, το ΤΧΣ θα βρεθεί με το 61,3% της τράπεζας, απομειώνοντας τους υφιστάμενους μετόχους κατά 47,5%. Την ίδια στιγμή θα έγραφε μια υποαξία της τάξης του 1,1 δισ. ευρώ (ήδη έχει πάρει μια υποαξία στη χρήση του 2019). Οι μέτοχοι που εμφανίστηκαν και ζήτησαν την αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου θα έβλεπαν το ποσοστό τους να υποχωρεί στο 11%, ωστόσο αν υλοποιούσαν μια αύξηση 200 εκατ. ευρώ χωρίς δικαίωμα προτίμησης στα 60 λεπτά ανά μετοχή, θα αποκτούσαν το 30% και θα είχαν σχεδόν τα ίδια ποσοστά ελέγχου με το ΤΧΣ, το οποίο θα είχε δαπανήσει άνω των 2,5 δισ. ευρώ για να έχει το ίδιο περίπου ποσοστό.
Σύμφωνα με όσα γράφτηκαν στον Τύπο, η πρόταση της κάλυψης θα είχε ισχύ -σε δεύτερο χρόνο- μόνο εφόσον τα CoCos μετατρέπονταν σε κοινό μετοχικό κεφάλαιο ή σε ενδεχόμενη παράτασή τους σε βάθος πενταετίας. Με αυτό τον τρόπο η Τράπεζα Πειραιώς θα επιτάχυνε τη διαδικασία μείωσης των NPEs βρίσκοντας νέα κεφάλαια που θα μπορούσε να αξιοποιήσει σε τιτλοποιήσεις με τις εγγυήσεις του «Ηρακλή».
Είναι προφανές ότι μια τέτοια εξέλιξη θα έθετε σε εγρήγορση άλλους μηχανισμούς, θα δημιουργούσε πολιτική ένταση, θα έκανε περισσότερο κακό παρά θα δημιουργούσε μια αίσθηση εξυγίανσης στον τραπεζικό κλάδο. Την ίδια στιγμή, η κατάσταση αναμονής δεν βοηθά τις υπόλοιπες τράπεζες που έχουν προχωρήσει τις τιτλοποιήσεις αξιοποιώντας το εργαλείο κρατικής εγγύησης του «Ηρακλή», αφού η αγορά θεωρεί τη συγκέντρωση του κλάδου ως την έσχατη λύση ανάγκης εφόσον δεν αλλάξει το κλίμα και δεν αρχίσουν οι αναστολές πληρωμών να μειώνονται. Αν η Τράπεζα Πειραιώς πήγαινε τελικά στη λύση της αύξησης κεφαλαίου με έκδοση νέων μετοχών, η έκπτωση στην τιμή έκδοσης θα είχε άμεση αντανάκλαση και στις άλλες τρεις συστημικές τράπεζες ασχέτως αν είχαν ανάγκη νέων κεφαλαίων.
Για τους πιο μυημένους σε σενάρια συνωμοσίας, όλη αυτή η αναταραχή με την πίεση των μετοχών της Τράπεζας Πειραιώς και την υποχώρηση της κεφαλαιοποίησης στα 320 εκατ. ευρώ δεν είναι παρά μια ευκαιρία για να αγοραστούν μετοχές σε χαμηλές τιμές, όταν στο τρίτο τρίμηνο αναμένονται σημαντικές βελτιώσεις στα αποτελέσματα της τράπεζας. Εύκολα ή δύσκολα, θα βρεθεί η λύση αφού η λύση της Αύξησης Μετοχικού Κεφαλαίου στον παρόντα χρόνο δεν φαίνεται να εξυπηρετεί κανέναν. Η αρχική τοποθέτηση της διοίκησης της Τράπεζας Πειραιώς ήταν η εξόφληση της μετρητοίς, όπως επανειλημμένα έχει διατυπωθεί στις τηλεδιασκέψεις των τριμηναίων αποτελεσμάτων. Στην παρούσα φάση στο τραπέζι υπάρχουν τρεις επιλογές: α) μετρητά, β) μετοχές ή ομόλογα, γ) μη πληρωμή και μετατροπή των CoCos. Η ετυμηγορία του SSM αναμένεται στο δεύτερο δεκαήμερο του Νοεμβρίου.
Αναδημοσίευση από τον “Φ” της 31ης Οκτωβρίου 2020
*Το υλικό αυτό παρέχεται για πληροφοριακούς και μόνο σκοπούς. Σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να εκληφθεί ως προσφορά, συμβουλή ή προτροπή για την αγορά ή πώληση των αναφερόμενων προϊόντων. Παρόλο που οι πληροφορίες που περιέχονται βασίζονται σε πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες, ουδεμία διασφάλιση δίνεται ότι είναι πλήρεις ή ακριβείς και δεν θα πρέπει να εκλαμβάνονται ως τέτοιες.
