Διαδηλώσεις και φιλελευθερισμός

Για τους φιλελεύθερους, το δικαίωμα της διαμαρτυρίας των πολιτών εναντίον της κυβέρνησής τους, της ειρηνικής συνάθροισης και της διαδήλωσης είναι ιερό ως αναπόσπαστο μέρος του ευρύτερου δικαιώματος στην ελευθερία του λόγου. Γι’ αυτό εξάλλου και το Σύνταγμα των Ηνωμένων Πολιτειών συμπεριλαμβάνει ρητά αυτό το δικαίωμα στην πρώτη κιόλας τροπολογία του που αφορά επίσης την ελευθερία του λόγου και την ανεξιθρησκεία.

Και η θεσμική αυτή προστασία των διαδηλώσεων έχει πολύ γερές βάσεις: Τυχόν νόμος που επιχειρεί να καταπατήσει αυτή την ελευθερία, ιδίως μάλιστα αν περιορίζει το δικαίωμα στη διαμαρτυρία ανάλογα με τα πιστεύω του δυνητικού διαδηλωτή είναι όχι μόνο κατακριτέος, αλλά και αντιφιλελεύθερος και τυραννικός. Σε μια ελεύθερη κοινωνία βεβαίως, τα επιμέρους δικαιώματα πολλές φορές έρχονται σε μεταξύ τους σύγκρουση. Και στον σκληρό πυρήνα των λειτουργιών του κράτους - τόσο θεμελιακά που ακόμη και οι πιο ακραίοι φίλοι της ελευθερίας σπανίως την απορρίπτουν - είναι η επίλυση αυτών των διαφορών και η διατύπωση δίκαιων, αμερόληπτων, γενικών και καθολικής εφαρμογής κανόνων οριοθέτησης.

Στην περίπτωση του δικαιώματος στη διαμαρτυρία και τη διαδήλωση αυτές οι συγκρούσεις είναι λίγο-πολύ σε όλους μας γνωστές. Όλοι μας έχουμε ζήσει περιπτώσεις όπου το δικαίωμα ενός πολίτη στη διαμαρτυρία έρχεται σε σύγκρουση με το δικαίωμα κάποιου άλλου πολίτη στην ελεύθερη μετακίνηση από το ένα σημείο στο άλλο, στο δικαίωμα της απρόσκοπτης εργασίας, το δικαίωμα στην ασφάλεια και την ηρεμία. Μέχρι σήμερα όμως, τουλάχιστον στην πράξη, το κράτος μας επιλύει τέτοιες συγκρούσεις μάλλον μεροληπτικά και μονόπατα. Σε τέτοιο βαθμό μάλιστα, ώστε να θεωρείται αναφαίρετο δικαίωμα μια μικρή ομάδα ανθρώπων να κλείνει λεωφόρους, κάποιοι άλλοι να εκμεταλλεύονται ειρηνικές κατά τα άλλα διαδηλώσεις για να καταστρέψουν δημόσια και ιδιωτική περιουσία. 

Απ’ ό,τι τουλάχιστον φαίνεται, το νομοσχέδιο που προωθεί αυτές τις μέρες η κυβέρνηση φαίνεται να διορθώνει αυτή την άδικη μεροληψία. Φτάνει βεβαίως να δούμε πώς θα λειτουργήσουν οι προβλέψεις του στην πράξη. Άλλωστε, ακόμη και όταν έχουμε ενώπιόν μας τέτοιες - τουλάχιστον ευλογοφανείς - διορθωτικές πρωτοβουλίες, οι φίλοι της ελευθερίας πρέπει να είμαστε προσεκτικοί και επιφυλακτικοί. Το κράτος έχει πολλάκις αποδείξει ότι μπορεί να επεκτείνει τους περιορισμούς της ελευθερίας μας ακόμη και πέρα από τα εύλογα όρια.

Και τότε, αντί να προστατεύονται ισότιμα τα δικαιώματα όλων των πολιτών με δίκαιες σταθμίσεις, οδεύουμε προς την απολυταρχία και τον ολοκληρωτισμό.