Έπειτα από μακρά ύφεση και μάχη με την πανδημία, οι ευρωπαϊκές οικονομίες είναι έτοιμες για το μεγάλο rebound, για μια δυναμική ανάπτυξη που όμοιά της έχουμε να δούμε χρόνια, κάτι που αφορά και την Ελλάδα, τονίζει στο Liberal με αφορμή τον εορτασμό της «Ημέρας της Ευρώπης», ο επικεφαλής (ε.χ.) της αντιπροσωπείας της Κομισιόν στην Αθήνα, Γιώργος Μoσχόβης.
Χαρακτηρίζει ως «υπερόπλο ανοικοδόμησης της ευρωπαϊκής οικονομίας» το Ταμείο Ανάκαμψης, χρυσή ευκαιρία για την Ελλάδα το τεράστιο ποσό των 32 δισ. που έχει λαμβάνειν, σημειώνει ότι μέσα στο καλοκαίρι τα πρώτα κεφάλαια θα αρχίσουν να κατηφορίζουν στην Ελλάδα και προσθέτει ότι η ελληνική κυβέρνηση πρέπει να επιταχύνει τον αγώνα δρόμου προς την αξιοποίηση των παραπάνω πόρων.
Σε επίπεδο γεωπολιτικών, κοινωνικών και οικονομικών προκλήσεων ο κ. Μοσχόβης αναγνωρίζει ότι οι πολίτες ζητούν περισσότερο Ευρώπη, ότι πρέπει να δουλέψουμε περισσότερο, προσθέτοντας ότι «είναι ώρα οι Βρυξέλλες και το Στρασβούργο να σιωπήσουν και να ανοίξουμε τα αυτιά μας και να δούμε τι θέλουν οι πολίτες, να ακούσουμε τις αγωνίες τους και τις προτάσεις τους».
Στο μείζον ζήτημα τι θα γίνει με τα υψηλά επίπεδα στα οποία έχουν εκτιναχθεί τα κρατικά χρέη λόγω πανδημίας, ο επικεφαλής (ε.χ.) της αντιπροσωπείας της Κομισιόν στην Αθήνα μιλά για την ανάγκη να ξαναμπούν σε τάξη τα δημοσιονομικά, ώστε μια τυχόν επόμενη κρίση να μας βρει προετοιμασμένους να την αντιμετωπίσουμε.
Όσο για τις πατέντες των εμβολίων, επισημαίνει για την ανάγκη να ανοίξει η συζήτηση στο βαθμό ωστόσο που αυτή είναι ρεαλιστική - «τα αποτελέσματα έρευνας και τεχνολογίας δεν προκύπτουν από παρθενογένεση», όπως λέει χαρακτηριστικά- επαναλαμβάνοντας την θέση της ΕΕ, ότι είναι έτοιμη να συζητήσει οποιαδήποτε ενδιαφέρουσα πρόταση, εφόσον αυτή μπορεί να παράξει ουσιαστικά αποτελέσματα.
Τέλος, υπογραμμίζει ότι «αυτά που μας ενώνουν είναι περισσότερα από αυτά που μας χωρίζουν» και πως «αν δεν υπήρχε η Ευρωπαϊκή Ένωση, θα ‘πρεπε να την εφεύρουμε».
Συνέντευξη στην Ευφροσύνη Παυλακούδη
- Οσονούπω συμπληρώνονται 40 χρόνια από την ένταξη της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ως δέκατο μέλος αρχικά στην ΕΟΚ. Ποια τα θετικά και τα αρνητικά αντιστοίχως αυτής της πορείας;
Η συμμετοχή της Ελλάδας στον πυρήνα της ευρωπαϊκής οικογένειας, όπως αυτή εξελίχτηκε όλα αυτά τα χρόνια και πλέον έχουμε φτάσει να είμαστε 27 κράτη-μέλη, αποτελεί εκπλήρωση του ιστορικού της πεπρωμένου. Νομίζω ότι δεν τίθεται ζήτημα καν να σκεφτεί κανείς σε λογικές ισοζυγίου ή αν θέλετε ζυγίσματος πλεονεκτημάτων και μειονεκτημάτων της συμμετοχής της Ελλάδας στην Ε.Ε.
Αυτό που είναι απολύτως δεδομένο και σαφές είναι ότι η Ελλάδα μέσα σ’ αυτά τα 40 χρόνια άλλαξε. Έγινε ένα μοντέρνο, ευρωπαϊκό κράτος με ισχυρούς δημοκρατικούς θεσμούς, με ισχυρό ρόλο και λόγο στις διεθνείς εξελίξεις μέσα από τη συμμετοχή της στην Ευρωπαϊκή Ένωση, με μια ισχυροποιημένη γεωπολιτική θέση, η οποία εκπορεύεται από την συμμετοχή της στο ευρωπαϊκό οικοδόμημα. Σταδιακά η χώρα μας εξελίχτηκε από ένα κράτος στην άκρη των Βαλκανίων με πολλά προβλήματα, τα οποία μέχρι και λίγο πριν την είσοδό της στην Ε.Ε. αποτελούσαν κίνδυνο και απειλή για τη δημοκρατία αυτή καθ’ εαυτή. Αναφέρομαι προφανώς στην Επταετία.
Και μέσα από αυτή τη συμμετοχή της στην Ε.Ε. έγινε πλέον ένας ισχυρός διεθνής παίκτης στο παγκόσμιο οικονομικό, πολιτικό και γεωπολιτικό σύστημα ισχύος και βλέπει το μέλλον πια με αισιοδοξία. Πέρασε από δυσκολίες και κρίσεις μεγάλες, όπως και η υπόλοιπη Ευρώπη και νομίζω πώς αν κανείς αναρωτιόταν τι θα γινόταν εάν δεν ήμασταν μέλος της Ε.Ε. όταν είχαμε επί παραδείγματι την εμπειρία της κρίσης των Βαλκανίων, των Βαλκανικών πολέμων της σύγχρονης ιστορίας μας, την διάσπαση της Γιουγκοσλαβίας παραδείγματος χάριν, την πτώση του Τείχους του Βερολίνου και την αναδιάταξη των γεωπολιτικών σταθερών όπως τις γνωρίζαμε, από το 1989 και μετά.
Αλλά και ακόμα και πιο πρόσφατα με την οικονομική κρίση που ξέσπασε το 2009 και εξαπλώθηκε και έφτασε και στη χώρα μας το 2010. Αν δεν ήμασταν μέλος της Ε.Ε., φοβάμαι ακόμα και να αναλογιστώ τι θα συνέβαινε, τι θα περνούσε η χώρα μας. Οπότε, θέλω να πω, τα υπέρ και τα κατά σε επίπεδο όρων χρηματοδότησης υποδομών ή χρηματοδοτικών προγραμμάτων ή άλλων χρηματοδοτικών εργαλείων είναι σίγουρα σημαντικά, δεν είναι όμως μόνον αυτά. Πρέπει να δούμε τη μεγάλη εικόνα. Και νομίζω ότι η μεγάλη εικόνα είναι απολύτως θετική ως προς την συμμετοχή της Ελλάδος στην ΕΕ τα τελευταία σαράντα χρόνια.
- Τα τελευταία χρόνια η Ευρώπη βρίσκεται αντιμέτωπη με σειρά προκλήσεων σε οικονομικό, γεωπολιτικό και κοινωνικό επίπεδο. Ορισμένοι μίλησαν για πολυκρίση (poly-crisis), πολλές δηλαδή ταυτόχρονες κρίσεις, που σε συνδυασμό με το Brexit έθεσαν σε δοκιμασία την εσωτερική συνοχή, ακεραιότητα και συνέχεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ποιο είναι εντέλει το περίφημο ευρωπαϊκό διακύβευμα;
Το ευρωπαϊκό διακύβευμα είναι ότι είμαστε ενωμένοι μέσα από τη διαφορετικότητά μας. Θα πρέπει να ενισχύσουμε αυτούς του δεσμούς ενότητας, συνεργασίας και αλληλεγγύης έτι περαιτέρω όπως κατέδειξε η μάχη της πανδημίας, η μάχη που δίνουμε ακόμα κατά του κορονοϊού. Όπου η αλληλεγγύη και η συνεργασία μεταξύ των κρατών-μελών, η συναντίληψη, ο συντονισμός του τρόπου σκέψης και η λειτουργία μας ως προς τον τρόπο αντιμετώπισης των προβλημάτων, τα οποία είναι πρωτοφανή όπως προκλήθηκαν από την απέλαση του κορονοϊού είναι τα ζητήματα τα οποία πρέπει να δουλέψουμε ακόμα περισσότερο για να γίνουμε ακόμα πιο ισχυροί και ακόμα πιο δυνατοί εκμεταλλευόμενοι την ισχύ που μας δίνει η ενότητα μας, η ένωσή μας.
Νομίζω ότι οι κρίσεις μέσα στην ευρωπαϊκή ιστορία των πολλών τελευταίων δεκαετιών για να μην πω και αιώνων έχουν καταδείξει ότι μπορούν πάρα πολύ εύκολα να εξελιχτούν σε πολύ επικίνδυνες καταστάσεις, ακόμα-ακόμα και σε πολέμους. Η Γηραιά Ήπειρος είναι η περιοχή του κόσμου με τη μεγαλύτερη συχνότητα πολέμων από απαρχής πολιτισμού.
Οι κρίσεις όμως αυτές αντιμετωπίζονται πλέον , από την δημιουργία της ΕΕ, με ειρηνικά μέσα, με διάλογο, συνεννόηση, συνεργασία, διαβούλευση, διαπραγματεύσεις. Η προσπάθεια είναι να αντιληφθούμε ότι αυτά που μας ενώνουν είναι περισσότερα από αυτά που μας χωρίζουν. Δεν είναι τυχαίο ότι από τη δημιουργία της ΕΕ βιώνουμε τη μακροβιότερη περίοδο ειρήνης στη περιοχή μας που έχει καταγραφεί στη παγκόσμια ιστορία.
Οπότε νομίζω ότι εκεί πρέπει να ακουμπήσουμε και το μυαλό μας και τη σκέψη μας και να καταλήξουμε στο συμπέρασμα ότι ευτυχώς που υπάρχει η Ευρωπαϊκή Ένωση. Ή για να το πω διαφορετικά, αν δεν υπήρχε η Ευρωπαϊκή Ένωση, θα ‘πρεπε να την εφεύρουμε.
- Ποια η μεγαλύτερη πρόκληση για την Ευρώπη σήμερα δεδομένων των δημογραφικών, κλιματικών και τεχνολογικών εξελίξεων;
Όπως εσείς προηγουμένως μιλήσατε για πολύ-κρίση, έτσι κι εγώ θα σας πω για πολύ-πρόκληση. Πολυμετρική και πολυεπίπεδη πρόκληση που προκύπτει δηλαδή με αυτά που αναφέρατε: την κλιματική αλλαγή, τα απόνερα της κρίσης του κορονοϊού που έχουν και κοινωνικές, οικονομικές και πολιτικές επιπτώσεις, η ψηφιακή επανάσταση και ο τρόπος με τον οποίο θα πρέπει κανείς να διαχειριστεί ώστε να διασφαλίζονται οι δημοκρατικές αξίες και τα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα όπως αυτά που προστατεύονται από την Ε.Ε.
Νομίζω πως από τη πρώτη μέρα που ανέλαβε πρόεδρος η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει κάνει σαφείς τις προθέσεις της: Πράσινη Συμφωνία/Ανάπτυξη, Ψηφιακή Επανάσταση, Ένωση Υγείας, Ένωση Ασφάλειας και δημιουργία συνθηκών ίσης και δίκαιης κατανομής των πόρων και των καρπών της οικονομικής ανάπτυξης σε όλους τους ανθρώπους ανεξάρτητα από την οικονομική και κοινωνική θέση τους ή τις πολιτικές και ιδιωτικές τους πεποιθήσεις. Είμαστε μια ένωση λαών, είμαστε μια ένωση κρατών, τα οποία είναι απολύτως ισότιμα μεταξύ τους και θα πρέπει αυτό να διασφαλίζεται σε όλες τις εκφάνσεις των πολιτικών μας.
Μεγάλος και κρίσιμος παράγοντας στην επιτυχία της προσπάθειας μας αυτής και στις παραμέτρους που περιγράψαμε προηγουμένως είναι η όσο το δυνατόν ταχύτερη και αποτελεσματικότερη αξιοποίηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης, αυτού του υπερόπλου ανοικοδόμησης της ευρωπαϊκής οικονομίας μετά από τη λαίλαπα της πανδημίας.
Και όσον αφορά την χώρα μας θα πρέπει να επισημάνω ότι είναι χρυσή ευκαιρία για τη χώρα μας να αξιοποιήσει αυτό το τεράστιο ποσό χρημάτων το οποίο θα της αποδοθεί μέσα από τους μηχανισμούς του Ταμείου Ανάκαμψης, πάνω από 30 δισ. ευρώ για την ακρίβεια, προκειμένου και να εξελίξει τα πολύ σημαντικά και γοργά βήματα που έχει κάνει στην «ψηφιακή ενηλικίωσή» της αν θέλετε, αλλά και στις πράσινες και αναπτυξιακές επενδύσεις με γνώμονα την κοινωνική δικαιοσύνη, την αξιοποίηση των νέων ώστε και αυτοί που είναι στην Ελλάδα να αναπτύξουν και να εξελίξουν τις δυνατότητες τους και ίσως όσοι έφυγαν, να σκεφτούν να ξαναρθούν πίσω στη χώρα και να την ενδυναμώσουν ακόμα περισσότερο ώστε να κινηθεί προς μια αναπτυξιακή τροχιά και βεβαίως όλη αυτή η προσπάθεια να γίνεται με όρους κοινωνικής δικαιοσύνης και αποφυγής κάθε διάκρισης μεταξύ των ανθρώπων.
- Αναφερθήκατε νωρίτερα στα «απόνερα της λαίλαπας του κορονοϊού». Πώς θα είναι η επόμενη μέρα στην Ε.Ε.; Πώς θα πάρει μπροστά η οικονομική «μηχανή» της Ένωσης; Υπάρχουν κάποιες προβλέψεις για παράδειγμα για την ανάπτυξη της Ευρωζώνης;
Σε δυο βδομάδες αν δεν κάνω λάθος θα βγάλουμε τις εαρινές προβλέψεις για την ευρωπαϊκή οικονομία, τις πιο πρόσφατες δηλαδή, οπότε δεν θα ήθελα να αναφερθώ σε νούμερα, διότι είναι κάτι που σε 10-15 μέρες θα το αναλύσουμε με μεγαλύτερη λεπτομέρεια.
Αυτό που είναι σίγουρο όμως είναι ότι μετά την μεγάλη δυσκολία –οικονομική και κοινωνική-, που βιώσαμε με την πανδημία, ένα χρόνο και , από πέρσι τον Μάρτιο, νομίζω ότι αυτό που πλέον αναμένουμε είναι ένα rebound, μια αναπήδηση, ένα αναπτυξιακό άλμα στις οικονομίες των κρατών-μελών της Ε.Ε. και τελικά της ευρωπαϊκής οικονομίας τα οποία έχουν στηριχτεί κατά κύριο λόγο στα κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης.
Και γι’ αυτό ακριβώς και η Ελλάδα και κάποιες άλλες χώρες έτρεχαν, έκαναν αγώνα δρόμου ώστε να καταθέσουν τα σχέδια αξιοποίησης των εν λόγω πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης – η χώρα μας ήδη το κατέθεσε την προηγούμενη βδομάδα και άλλες χώρες συνεχίζουν-, ώστε ήδη μέσα στο καλοκαίρι κάποια πρώτα κεφάλαια να αρχίσουν να κατηφορίζουν προς την Ελλάδα για να αρχίσουν οι επενδύσεις.
Η ελληνική κυβέρνηση εξ όσων αντιλαμβάνομαι έχει ήδη ξεκινήσει κάποιες επενδύσεις οι οποίες εντάσσονται στο σχέδιο ανάκαμψης που κατέθεσε τη προηγούμενη βδομάδα στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και αισθάνομαι ότι εκεί ακριβώς θα πρέπει να δοθεί μεγάλη βαρύτητα: αυτός ο αγώνας δρόμου που έγινε για να κατατεθεί η ελληνική πρόταση στο Ταμείο Ανάκαμψης, να συνεχίσει και ίσως να επιταχυνθεί η ταχύτητα της πορείας της Ελλάδος προς την αξιοποίηση αυτών των πόρων γιατί είναι κρίσιμος παράγοντας προκειμένου να γίνει το αναπτυξιακό άλμα που λέγαμε προηγουμένως.
- Θα ήθελα να παραμείνουμε λίγο ακόμα στο ζήτημα της πανδημίας. Πρόσφατα είδαμε ότι όσον αφορά τις πατέντες των εμβολίων, η Ε.Ε. έδειξε να είναι θετικά προσκείμενη στην πρόταση του Τζο Μπάιντεν υπέρ της άρσης αυτών. Ωστόσο κάποιοι χαρακτηρίζουν ουτοπικό όλο αυτό. Ποια είναι η γνώμη σας;
Κοιτάξτε τα εμβόλια και γενικότερα τα αποτελέσματα υψηλής έρευνας και τεχνολογίας δεν προκύπτουν από παρθενογένεση. Χρειάζονται μεγάλες επενδύσεις και πολύ μεγάλο κεφάλαιο για την χρηματοδότηση αυτών των καινοτόμων τεχνολογιών που οδηγούν στην ανακάλυψη θεραπειών και εμβολίων. Σας υπενθυμίζω ότι τα εμβόλια προέκυψαν μέσα από την προαγορά αυτών από την Ε.Ε., μέσα δηλαδή από την προχρηματοδότηση της έρευνας και τεχνολογίας τους ώστε αυτά να παραχθούν.
Σε ό,τι έχει να κάνει με τις πατέντες ή με την ανακοίνωση του αμερικανού προέδρου για το εν λόγω ζήτημα, τόσο η πρόεδρος της Ε.Ε., όσο και γενικότερα οι αξιωματούχοι της Επιτροπής, έχουν πει ότι προφανώς είναι έτοιμοι να κουβεντιάσουν οποιαδήποτε ενδιαφέρουσα πρόταση, στο βαθμό που είναι ρεαλιστική και μπορεί να παράξει ουσιαστικά αποτελέσματα. Δεν θα μπορούσε κανείς να πιστέψει ότι η Ε.Ε. δεν θα έλεγε ναι σε μια συζήτησή, σε έναν διάλογο, σε μια ανάλυση βαθιά και λεπτομερή. Οπότε προφανώς είναι ανοικτή η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η Ε.Ε. εν τω συνόλω να κουβεντιάσουν πολύ καλές ιδέες. Θα το δούμε αυτό στην πορεία.
- Η συζήτηση για το μέλλον της Ευρώπης, που άρχισε με τη Λευκή Βίβλο τον Μάρτιο του 2017, αφορά το ερώτημα «περισσότερη» ή «λιγότερη» Ευρώπη υποστηρίζουν ορισμένοι. Μήπως όμως πρόκειται για λάθος δίλημμα; Πολλοί για παράδειγμα λένε ότι το ζήτημα σήμερα είναι ανάμεσα σε μια αδύναμη Ευρώπη των 27 με αναποτελεσματικότητες, τριβές και φυγόκεντρες δυνάμεις και σε μια ισχυρή Ευρώπη. Εσείς τι προκρίνετε: ποια Ευρώπη τελικά χρειαζόμαστε;
Το τι χρειαζόμαστε είναι σχετικό με την έννοια την εξής: κανείς ανέμενε πρόπερσι στις ευρωεκλογές να καταποντιστεί η έννοια και η ισχύς της Ευρώπης μέσα από την πάρα πολύ μικρή συμμετοχή των Ευρωπαίων πολιτών στις εκλογές και μέσα από τη στήριξη αντιευρωπαϊκών ή ευρωσκεπτικιστικών κομμάτων. Αυτό δεν συνέβη. Πάνω από 200 εκ. Ευρωπαίοι πολίτες ψήφισαν και μάλιστα κόμματα τα οποία είναι απολύτως θετικά διακείμενα στην έννοια της Ευρώπης, είναι φιλοευρωπαϊκά, ζητούν περισσότερη Ευρώπη, λειτουργούν προς την κατεύθυνση των όρων, των προϋποθέσεων και των δομών του ευρωπαϊκού οικοδομήματος και αυτή ήταν μια ισχυρή εντολή στους ευρωπαίους ηγέτες να δουλέψουν προς αυτή τη κατεύθυνση, της ισχυροποίησης δηλαδή και της ενίσχυσης της ευρωπαϊκής ιδέας και μια αν θέλετε αρνητική προδιάθεση σε όσους ευαγγελίζονταν το τέλος του ευρωπαϊκού οικοδομήματος.
Οπότε νομίζω ότι με το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών, αλλά και με την εξελισσόμενη, που πρόσφατα ξεκίνησε η διάσκεψη για το Μέλλον της Ευρώπης, μέσα από αυτή τη διαδικασία άμεσης δημοκρατίας που θα εξελιχτεί για ένα χρόνο μέχρι και την άνοιξη του 2022, δηλαδή την Διάσκεψη για το Μέλλον της Ευρώπης, θα δούμε τι ζητάνε οι πολίτες, τι έχουν στο μυαλό τους, τι προτείνουν, τι επιθυμούν, προς ποια κατεύθυνση θέλουν ή αν θέλετε βλέπουν ότι είναι σωστό να κινηθεί αυτή η άσκηση δημοκρατίας που λέγεται ευρωπαϊκή ένωση.
Οπότε νομίζω ότι είναι ώρα να σιωπήσουν οι Βρυξέλλες και το Στρασβούργο και ανοίξουμε όλοι τα αυτιά μας και να δούμε τι θέλουν οι πολίτες, να ακούσουμε τις αγωνίες, τους προβληματισμούς και τις προτάσεις τους και από ‘κει και πέρα να δούμε πως μπορούμε να κάνουμε μια Ευρώπη καλύτερη για όλους. Το ισχυρότερη ή αδύναμη, το πλούσια ή φτωχή είναι κάτι σχετικό.
Πρέπει η Ευρώπη να είναι αυτό που θέλουν οι πολίτες της, ένα καλύτερο μέρος για να ζούμε όλοι μας, τα παιδιά και τα εγγόνια μας.
- Αρκετοί υποστηρίζουν ότι η ενότητα και η ευημερία της Ευρωζώνης πλήττονται σήμερα από βαθιές οικονομικές αποκλίσεις μεταξύ των μελών της αλλά και στους κόλπους αυτών. Θεωρείτε ότι μπορούν αυτές οι αποκλίσεις να ξεπεραστούν;
Προφανώς δεν είναι όλα τα κράτη μέλη στην ίδια βαθμίδα αν θέλετε οικονομικής ευημερίας ή δυνατοτήτων οικονομικής ανάπτυξης και αυτός ακριβώς είναι και ο λόγος που υπάρχει και η περιφερειακή πολιτική και η πολιτική συνοχής προκειμένου να μεταφέρει δια του ευρωπαϊκού κοινοτικού προϋπολογισμού να μεταφέρει τα κονδύλια προς τις περιφέρειες που έχουν τη μεγαλύτερη ανάγκη. Αυτό θα συνεχιστεί και θα ενισχυθεί και μέσα από τις πρόνοιες του Ταμείου Ανάκαμψης, αλλά και μέσα από τους άλλους μηχανισμούς του κοινοτικού προϋπολογισμού.
Σας θυμίζω το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης το οποίο ιδρύθηκε προκειμένου να υποβοηθήσει τις περιοχές και τις περιφέρειες της Ευρώπης που θα έχουν μεγαλύτερη δυσκολία να ακολουθήσουν τη λογική της πράσινης συμφωνίας και της πράσινης μετάβασης. Θυμίζω το Κοινωνικό Ταμείο και τα άλλα ταμεία της Γενικής Διεύθυνσης Απασχόλησης, τα οποία έχουν απολύτως κοινωνικό πρόσημο και προσανατολισμό προκειμένου ακριβώς να αμβλύνουν αυτές τις διαφορές που υπάρχουν διαστρωματικά αλλά και μεταξύ των κρατών μελών.
Αυτός είναι και ο σκοπός άλλωστε του Κοινοτικού Προϋπολογισμού, να χρηματοδοτεί δράσεις που κινούνται προς αυτή τη κατεύθυνση. Δηλαδή να βοηθούν τις χώρες και τους πολίτες που είναι σε χαμηλότερο βιοτικό επίπεδο από τις άλλες προκειμένου να υπάρχει αυτη η διαδικασία προσαρμογής και σύγκλισης μεταξύ των κρατών μελών και των περιφερειών.
- Και μιας και μιλάμε για την Ευρωζώνη, το τελευταίο διάστημα έχει ανοίξει δειλά-δειλά μια συζήτηση για το τι θα γίνει κατόπιν της πανδημίας με το προφανέστατα μεγάλο χρέος που θα προκύψει ως αποτέλεσμα των μέτρων αντιμετώπισης της νέας κρίσης. Υπάρχουν διάφορες απόψεις που έχουν έρθει στο προσκήνιο, από αμοιβαιοποίηση αυτού, από το να πάμε πάλι σε ένα μοτίβο δημοσιονομικής ορθοδοξίας με αντίστοιχα μέτρα λιτότητας κ.ό.κ. Εσείς τι ακριβώς πιστεύετε ότι θα γίνει στο τέλος;
Πιστεύω ότι ευτυχώς που είχαμε όλες αυτές τις δημοσιονομικές περιοριστικές δικλείδες ασφαλείας τα προηγούμενα χρόνια, ώστε κατά τη διάρκεια της πανδημίας να έχουμε την πολυτέλεια να τις κάνουμε στην άκρη προκειμένου να αντιμετωπίσουμε την κρίση. Φανταστείτε να είχαμε υπέρογκα χρέη την προηγούμενη περίοδο, πώς και και εάν θα μπορούσαμε να αντιμετωπίσουμε τώρα την μεγάλη κρίση που μας βρήκε με τον κορονοϊό, χωρίς να έχουμε τη δυνατότητα, να αυξήσουμε δηλαδή το χρέος μας προκειμένου να αντιμετωπίσουμε τις επιπτώσεις της υγειονομικής κρίσης στην οικονομία και τη κοινωνία. Η κοινή οικονομική λογική λέει ότι σε περιόδους ομαλότητας και ηρεμίας κανείς πρέπει να προετοιμάζεται για τις περιόδους κρίσης και δυσκολίας.
Αντιλαμβάνεστε ότι αυτό που βιώνουμε σήμερα, αυτή η δυσκολία κάποια στιγμή θα τελειώσει. Θα πρέπει, λοιπόν, όταν τελειώσει όλη αυτή η ιστορία με την πανδημία, να σκεφτούμε πως θα ξαναβάλουμε σε τάξη τα δημοσιονομικά μεγέθη προκειμένου αν -ω μη γένοιτο στο μέλλον- μια άλλη κρίση έρθει, διαφορετική -μακάρι να μην έρθει και καθόλου, αλλά ποτέ κανείς δεν ξέρει- να είμαστε προετοιμασμένοι να την αντιμετωπίσουμε.
Οπότε αυτή η συζήτηση πράγματι έχει ξεκινήσει και νομίζω πως θα πάρει μεγαλύτερες διαστάσεις στο επόμενο διάστημα. Και νομίζω ότι όλοι θα πρέπει να σκεφτούμε με τους όρους που περιέγραψα. Ας αφήσουμε τις δυσκολίες και να αρχίσουμε να σκεφτόμαστε πως θα ξαναβάλουμε σε τάξη τα του οίκου μας.
- Παράλληλα στον δημόσιο διάλογο για την Ε.Ε. απασχολεί κι ένα άλλο θέμα. Πολλοί αρθρογράφοι, αλλά και πολιτικοί αναλυτές, καθώς και πολιτικοί υποστηρίζουν ότι το Ταμείο Ανάκαμψης θα σηματοδοτήσει το άνοιγμα της διαδικασίας για βαθύτερη ενοποίηση, για τη μετατροπή της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε πολιτική ένωση. Επί της ουσίας, υπάρχουν δύο κύρια πρότυπα για τη μελλοντική οργάνωση της Ευρωπαϊκής Ένωσης: (α) το υπερεθνικό πρότυπο (supranational model) και (β) το διακυβερνητικό πρότυπο (intergovernmental model). Ποιο από τα δύο πιστεύετε ότι συμφέρει τη χώρα μας;
Το ερώτημα δεν είναι τι συμφέρει την χώρα μας, αλλά και ποια είναι η δομή του ευρωπαϊκού οικοδομήματος η οποία έχει εκείνα χαρακτηριστικά που κανείς αναμένει από μια ένωση κρατών η οποία στηρίζεται στις αρχές του ανθρωπισμού και της αλληλεγγύης. Νομίζω ότι αυτή είναι μια συζήτηση περισσότερο πολιτικού ενδιαφέροντος και λιγότερο τεχνικού. Θα μου επιτρέψετε να σας υπενθυμίσω ότι είμαι στέλεχος της Κομισιόν και όχι πολιτικός.
Παρά ταύτα θα πρέπει να πω ότι η Ελλάδα έχει ρόλο με πολύ συγκεκριμένη ισχύ, η φωνή της ακούγεται όπως και των υπολοίπων χωρών, αλλά νομίζω ότι της Ελλάδας ακούγεται ακόμα πιο δυνατά σε σχέση με το παρελθόν και θα μπορέσει να συνδιαμορφώσει και με τις υπόλοιπες χώρες αυτό και το οποίο θα προκύψει, αν θέλετε, ως συμπέρασμα μέσα από τη Διάσκεψη για το Μέλλον της Ευρώπης, η οποία συμβαίνει τώρα που μιλάμε, καθώς η επίσημη έναρξή της είναι εν εξελίξει στο Στραβούργο.
Και περιμένουμε πολλά από τους ευρωπαίους πολίτες. Έχω μεγάλη εμπιστοσύνη τους πολίτες της Ευρώπης και νομίζω ωραίες ιδέες και χρήσιμες σκέψεις θα τεθούν επί τάπητος και θα προκύψουν πολύ χρήσιμα συμπεράσματα για τους πολιτικούς που θα πάρουν τις απόφάσεις.
- Να περάσουμε όμως λίγο και στο ζήτημα των ευρωατλαντικών σχέσεων. Έχουμε μια επιστροφή των ΗΠΑ στην εξωστρέφεια, στο διεθνές σύστημα δικαίου, κανόνων, θεσμών, στη στενή σχέση με τους εταίρους. Κρίνετε πως η εκλογή του Τζο Μπάντεν ευνοεί την Ευρώπη και σε ποιους τομείς συγκεκριμένα;
Tα γεγονότα μιλάνε από μόνα τους. O Tζο Μπάιντεν ήταν από τους πολύ ολίγους ηγέτες του πλανήτη που συμμετείχαν σε μια συνάντηση του Κολεγίου των Επιτρόπων και στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Είναι μια συμβολική κίνηση όπως αντιλαμβάνεστε, αλλά καταδεικνύει ακριβώς τη διαφοροποίηση των συνθηκών και επικοινωνίας και αντίληψης των δυο μεγάλων ενώσεων του πλανήτη μας, της Ε.Ε. και των ΗΠΑ. Νομίζω ότι μόνο καλύτερα μπορούν να πάνε τα πράγματα σε σχέση με το παρελθόν και θα έλεγα ότι τόσο για την Ευρώπη όσο και για της ΗΠΑ, η εκλογή του Τζό Μπάιντεν είναι good news.
- H 9η Μαΐου γιορτάζεται κάθε χρόνο ως Ημέρα της Ευρώπης. Υπάρχουν κάποιες εκδηλώσεις ή ενημερωτικές καμπάνιες σχετικά από την Επιτροπή;
Ξεκινήσαμε από την Πέμπτη τους εορτασμούς εδώ στην Ελλάδα ξέρετε. Παρουσιάσαμε για παράδειγμα το επετειακό γραμματόσημο για τα 40 χρόνια της Ελλάδας στην Ε.Ε. σε μια λιτή εκδήλωση στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, όπως επίσης παρουσιάσαμε κι ένα ηλεκτρονικό βιβλίο, ένα παραμύθι, μια νουβέλα για παιδιά, από 7 έως 12, που εξιστορεί την πορεία της Ελλάδος στην Ευρωπαϊκή Ένωση αυτά τα 40 χρόνια.
Σήμερα έγινε το πρωί μια σημαντική τελετή. Για πρώτη φορά στην Ιστορία έγινε η ταυτόχρονη έπαρση της ευρωπαϊκής και της ελληνικής σημαίας στον Ιερό Βράχο της Ακρόπολης παρουσία της αυτού εξοχότητος προέδρου της Δημοκρατίας και του αντιπροέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Μαργαρίτη Σχοινά. Ήταν μια όμορφη εκδήλωση με πολύ ισχυρό συμβολισμό, διότι η ευρωπαϊκή σημαία ανυψώθηκε για πρώτη φορά εις την σκεπή του ευρωπαϊκού πολιτισμού, όπως αποκαλώ εγώ τον Παρθενώνα.
* Ο Γιώργος Μοσχόβης είναι Επικεφαλής (ε.χ.) της Αντιπροσωπείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Ελλάδα.
