Του Κυριάκου Αθανασιάδη
Διάβασα, στη Σελίδα αξιόλογου φίλου που ακολουθώ, την ακόλουθη ανάρτηση, που αντιγράφω ολόκληρη εδώ:
«Μερικές ερωτήσεις από διαγώνισμα εισόδου σε ένα από τα καλύτερα κολέγια του κόσμου (το All Souls):
- σε τι χρησιμεύουν τα πανεπιστήμια;
- θα έπρεπε να λαμβάνουν όλοι βασικό εγγυημένο εισόδημα;
- πρέπει τα κράτη να ελέγχουν τα σύνορά τους;
- να επιτρέπεται η τηλεόραση στις φυλακές;
- να επιτρέπεται στις αεροπορικές να χρεώνουν εισιτήρια ανάλογα με το βάρος του επιβάτη;
- πώς μπορούν οι λέξεις να είναι όμορφες;
- πρέπει το δικαστικό σώμα να ανακλά τη δομή της κοινωνίας που υπηρετεί;
- είναι ο χρηματοπιστωτικός τομέας μεγαλύτερος από όσο θα έπρεπε;
- πρέπει το κράτος να περιορίζει το τι κάνουν οι πολίτες με τις συνταξιοδοτικές αποταμιεύσεις τους;
- υπάρχει σχέση αμοιβαίας επιβάρυνσης μεταξύ ανισότητας και οικονομικής ανάπτυξης;
- έχει πραγματικό ρόλο ο θυμός στην πολιτική;
- πώς λειτουργεί ο μηχανισμός της συγχώρεσης;
- έχει η καθεστηκυία τάξη κάποιο ηθικό προνόμιο;
- σε ποιο βαθμό είναι κοινωνικό κατασκεύασμα το φύλο ενός ατόμου;
- είναι η αλήθεια ο καλύτερος τρόπος να συλλάβουμε το νόημα;
- ποιος πρέπει να επιβαρύνεται με το κόστος ανατροφής και εκπαίδευσης των παιδιών;
- πώς επηρεάζει ο πετρελαϊκός πλούτος τους θεσμούς στις κοινωνίες;
- είναι πάντα λάθος να εμπλέκουμε θεολογική επιχειρηματολογία στην πολιτική;
- υπό ποίες συνθήκες θα επιτρέπατε γενετικές εξετάσεις σε ανθρώπους;
- υπό ποίες συνθήκες αποκτούν νομιμοποίηση οι υπερ-κρατικές οντότητες;
- πότε και γιατί άρχισαν οι Έλληνες να βλέπουν τους εαυτούς τους ως διαφορετικούς από τους άλλους λαούς;
…και πολλές ακόμη, ανάλογες».
Όπως αναφέρει ο ίδιος, οι υποψήφιοι επιλέγουν βέβαια μόνο κάποιες από αυτές, και έχουν περί τη μία ώρα για να απαντήσουν την καθεμία — όλοι καταλαβαίνουμε πως, προς Θεού, οι τέτοιου είδους ερωτήσεις δεν γίνεται να απαντηθούν γρήγορα και εύκολα, ενώ είναι επίσης προφανές πως δεν υπάρχει μία «σωστή» απάντηση για καμία από αυτές τις ερωτήσεις: στην πραγματικότητα, οι εξεταζόμενοι καλούνται να αναπτύξουν ευρείς συλλογισμούς, αποδεικνύοντας πως γνωρίζουν εις βάθος το αντικείμενο και ότι είναι σε θέση να επιχειρηματολογήσουν επ' αυτού με αξιώσεις και σε υψηλό επίπεδο, γράφοντας ουσιαστικά ένα δοκίμιο. Το τεστ αυτό δίνεται στους 50 περίπου υποψήφιους που φιλοδοξούν να γίνουν οι μόλις δύο Prize Fellows που θα επιλεγούν από το συγκεκριμένο κολέγιο για να εστιάσουν στην έρευνα (που σημαίνει, όπως διαβάζουμε, «εφτά χρόνια πληρωμένα και εξασφαλισμένα, με υποτροφία και θέση στη Διοίκηση του Πανεπιστημίου»). Ένα διαγώνισμα τέτοιου τύπου υπάρχει και για τους τελειόφοιτους του Cambridge, το λεγόμενο Essay Paper.
Τώρα, καθώς μιλάμε πράγματι για τον αφρό της ακαδημαϊκής κοινότητας, είναι μάλλον κρίμα να κάνουμε συγκρίσεις με την ποιότητα και το επίπεδο των δικών μας πανεπιστημίων. Δεν θα ήμασταν άδικοι εάν ισχυριζόμασταν πως το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα, σε όλες του τις βαθμίδες μαζί, δεν είναι σε θέση να παραγάγει αποφοίτους ικανούς να αντεπεξέλθουν σε κάτι τόσο απαιτητικό. Μάλιστα, ο καθένας μας ζήτημα είναι να ξέρει προσωπικά πάνω από δέκα ανθρώπους που θα τα έβγαζαν αξιοπρεπώς πέρα στο παραπάνω τεστ. Αλλά δεν τα γράφουμε όλα αυτά, ούτε παραθέσαμε τον παραπάνω κατάλογο των ερωτήσεων «κρίσεως», για να δείξουμε πόσο υψηλού επιπέδου ακαδημαϊκά ιδρύματα υπάρχουν. Το κάναμε για έναν άλλο λόγο. Για τον εξής:
Μία σειρά από μεγάλες εταιρίες που απασχολούν ήδη πολύ προσωπικό αλλά και πολλές μικρές, μοντέρνες start up, έχουν ήδη αρχίσει —εδώ και καιρό, είναι η αλήθεια— να μην ενδιαφέρονται μόνο για τα τυπικά προσόντα των υποψήφιων εργαζομένων σε αυτές, ή για μία πιθανή προϋπηρεσία σε ένα παρεμφερές αντικείμενο. Αντιθέτως, ζητούν από αυτούς να απαντούν ακριβώς σε τεστ όπως τα παραπάνω. Δεν απαιτούν φυσικά μακροσκελείς αναλύσεις, ούτε εξετάζουν την ποιότητα του δοκιμιακού ύφους των νέων ανθρώπων που θέλουν απλώς να πιάσουν μια θέση και να δουλέψουν, σε αντικείμενα, μάλιστα, εντελώς άσχετα από το περιεχόμενο των ερωτήσεων.
Εκείνο που τους ενδιαφέρει είναι να δουν αν οι νέοι επιστήμονες που θα στελεχώσουν την εταιρία τους —και που αύριο θα προαχθούν, και μεθαύριο θα είναι σε θέση να λαμβάνουν κρίσιμες αποφάσεις πάνω σε θέματα ικανά να αλλάξουν λίγο ή πολύ τη ζωή πολλών ανθρώπων—, αν οι υποψήφιοι αυτοί έχουν καταλάβει σε τι κόσμο ζουν. Θέλουν να διαπιστώσουν, κυρίως, πόσο τους ενδιαφέρει αυτός ο κόσμος: πόσο τον νοιάζονται. Αν έχουν αυτό που λέμε «ενσυναίσθηση». Αν τους νοιάζει η πολιτική, και γιατί. Αν ξέρουν τι σημαίνει πολιτική και πολιτικές αποφάσεις. Αν είναι σε θέση να αντιμετωπίσουν επιτυχώς ηθικά διλήμματα. Αν, πέραν των πτυχίων τους, ξέρουν —για να το πούμε απλά— τι τους γίνεται.
Δεν θα πω άλλα, ούτε θα μιλήσω για τους αποφοίτους, φευ, των δικών μας ΤΕΙ, που από τη μια μέρα στην άλλη θα βαφτιστούν ΑΕΙ (!) προσφέροντας ένα πτυχίο που, στον πραγματικό κόσμο, θα αξίζει λίγο παραπάνω από το χαρτί στο οποίο θα έχει τυπωθεί. Ούτε για τα δικά μας πανεπιστήμια, που συντηρούν περισσότερο μία φενάκη ανώτατης εκπαίδευσης παρά την παρέχουν. (Και, ναι, ξέρω πολύ καλά πόσοι άριστοι καθηγητές δουλεύουν σε αυτά, και πόσο άξια προσπαθούν να κάνουν τη δουλειά τους σε ένα περιβάλλον έως και εχθρικό σε κάτι τέτοιο… Πολλοί φίλοι μου είναι τέτοιοι).
Απλώς θα θυμίσω για άλλη μία φορά, με τη μικρή μου φωνή, πως ο κόσμος μας είναι μεγάλος, πως δεν έχει σύνορα (στ' αλήθεια δεν έχει), πως έχει λαμπρό μέλλον και εκατομμύρια, πολλά εκατομμύρια φιλόδοξους νέους ανθρώπους που λάμπουν τα μάτια τους από όρεξη για γνώση και δουλειά… και, ταυτόχρονα, πως κάποιοι άλλοι, κάποιοι δικοί μας άνθρωποι, κάποια δικά μας παιδιά, ζουν και θα ζουν περιμένοντας ένα κάποιο επίδομα από το καλό, στοργικό κράτος. Κλεισμένοι για πάντα στη χώρα τους, που για αυτούς θα μοιάζει ζεμένη ζοφερά απροσπέλαστα σύρματα, σαν περιφραγμένο στρατόπεδο καταναγκαστικής αεργίας.
