«Θεέ μου! H Γαλλία! Εκεί πηγαίνουμε!», είπε ο Donald McCarthy (1924-2017) που ήταν στην 29η Μεραρχία Πεζικού ΗΠΑ, όταν αντίκρισε την παραλία της Omaha, καθώς κανείς από τους στρατιώτες δεν είχε ιδέα ούτε πού πήγαιναν ούτε τι θα αντιμετώπιζαν.
«Όταν έφτασε η κρίσιμη ώρα, ένοιωσα ότι έπρεπε να μιλήσω στον Θεό βιαστικά. Κοίταξα τον ουρανό και είπα: Θεέ μου, ό,τι κι αν θες να κάνεις με μένα, θα το δεχθώ. Θα το κάνω. Σχεδόν αμέσως, ο Κόνελ μας διέταξε: "Παιδιά τρέξτε στην παραλία. Τρέξτε πάνω τους!". Αμέσως κάναμε αυτό που είπε. Δεν ξέρω πώς τα κατάφερα. Δεν ξέρω πώς κατάφερα να φτάσω στην παραλία», είπε συγκινημένος ο βετεράνος ανακαλώντας στη μνήμη του τα γεγονότα.
Εάν κάποιος θελήσει να ξεφυλλίσει την ιστορία του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου, είναι αδύνατον να μη σταθεί στις σελίδες της Απόβασης στη Νορμανδία (D-DAY) στις 6 Ιουνίου 1944. Aφενός γιατί σήμανε την αρχή του τέλους του πολέμου με τον Χίτλερ, αφετέρου πρόκειται για ένα γεγονός που κανένα άλλο δεν έχει καταγραφεί όμοιό του σε ό,τι αφορά το μέγεθος της παρουσίας των στρατιωτικών δυνάμεων σε πεδίο μάχης. Είναι η πρώτη φορά στην ιστορία όπου 13 χώρες (μεταξύ αυτών και η Ελλάδα) ένωσαν τις δυνάμεις τους σε θάλασσα, στεριά και ουρανό ενάντια στο καθεστώς που από το 1939 κατέστρεφε τις ζωές εκατομμυρίων ανθρώπων.
«Αν βρισκόσουν στο νερό μεταξύ της βάρκας και του πλοίου μεταφοράς στρατευμάτων, ήσουν νεκρός. Εγώ για να γλιτώσω, βούταγα συνεχώς μέσα στη θάλασσα. Πολλοί στρατιώτες μας πνίγηκαν από τον εξοπλισμό που είχαν πάνω τους. Πιστεύω ότι έζησα επειδή οι προσευχές της μητέρας μου έπιασαν», λέει ο Charles Norman Shay (1924-) που τότε ήταν 20 ετών.
DDAY | AP Photo/Peter Carroll, File
Οι αριθμοί
Στην επιχείρηση έλαβαν μέρος πάνω από τρία εκατομμύρια άνθρωποι. Η απόβαση στις παραλίες με τις κωδικές ονομασίες Utah, Omaha, Gold, Juno και Sword, περιλάμβανε 13.000 αεροσκάφη, 7.000 πλοία, 156.000 στρατιώτες των συμμαχικών δυνάμεων. Εκτιμάται ότι μόνο στις 6 Ιουνίου 1944, σκοτώθηκαν 4.400. Σύμφωνα δε με το αρχείο του Ανώτατου Διοικητή των ΗΠΑ, Άικ Αϊζενχάουερ, μέχρι τις 30 Ιουνίου 1944, πάνω από 850.000 άνδρες, 148.000 οχήματα και 570.000 τόνοι προμηθειών είχαν αποβιβαστεί στις ακτές της Νορμανδίας.
«Order of the Day» προς στους στρατιώτες, ναυτικούς και αεροπόρους | 6/6/1944 | Eisenhower Library
Το χρονικό
Το καλοκαίρι του 1941 ο Χίτλερ επιτίθεται στο Στάλινγκραντ (Επιχείρηση Μπαρμπαρόσα) με τη Ρωσία να δίνει μάχες άνευ προηγουμένου. Έναν χρόνο μετά εκτιμάται ότι το 80% περίπου των δυνάμεών του Χίτλερ έχει συγκεντρωθεί εκεί. Το ίδιο έτος (1942), ο Τσώρτσιλ εκφράζει στον Ρούσβελτ την άποψη ότι μία συντονισμένη επιχείρηση κατά του Χίτλερ θα έβαζε τέλος στις θηριωδίες του. Στο ίδιο μήκος κύματος κινείται και ο Στάλιν, καθώς πιστεύει ότι ένα νέο μέτωπο στα δυτικά, θα αποδυνάμωνε το στρατό του Χίτλερ ανατολικά.
Ο κύβος ερρίφθη. O συνολικός σχεδιασμός της "Operation Overlord" (Επιχείρηση Επικυριαρχίας) διήρκεσε 18 μήνες και έγινε πραγματικότητα στις 6 Ιουνίου 1944.
DDAY | AP Photo File
Η Απόβαση αποτελούνταν από επιμέρους επιχειρήσεις και έγινε σε δύο φάσεις. Αρχικά, δύο Αμερικανικές αερομεταφερόμενες μεραρχίες και μια Βρετανική έπεσαν στα μετόπισθεν του γερμανικού στρατού (5η Ιουνίου). Ακολούθησε αμφίβια απόβαση Συμμαχικών δυνάμεων. Παράλληλα, πραγματοποιήθηκαν ναυτικές επιχειρήσεις αντιπερισπασμού.
Η επιχείρηση της παραπλάνησης: «Καρτερία»
Τόσο ο Στρατάρχης γνωστός ως «η αλεπού της ερήμου», Έρβιν Ρόμελ όσο και ο Χίτλερ υποψιάζονταν μία ενδεχόμενη επίθεση, ωστόσο όχι στη Νορμανδία, αλλά στο Καλαί και αυτό διότι ο Ρόμελ πίστευε πως αν οι Σύμμαχοι το ανακτούσαν θα βρίσκονταν αυτομάτως πιο κοντά στη νίκη. Οι Σύμμαχοι προνόησαν γι' αυτές τις υποψίες. Πριν την D-DAY πραγματοποίησαν ένα φοβερό σχέδιο «ψεύτικης» επίθεσης στο Καλαί, ώστε οι Γερμανοί να συγκεντρώσουν τα στρατεύματά τους ακριβώς εκεί και όχι στη Νορμανδία.
Ο Κεν Στέρντι, βετεράνος της Δουνκέρκης βρέθηκε στην καρδιά της επιχείρησης: «Όταν φτάσαμε εκεί, υπήρχαν άρματα από καουτσούκ. Ψεύτικα αποβατικά από καραβόπανο και ξύλο. Στην ακτή του Ντόβερ υπήρχαν σκηνές με κόκκινους σταυρούς για να μοιάζουν με νοσοκομειακές σκηνές», διηγείται υπερήφανος.
Το κόλπο πέτυχε. Ο εχθρός παραπλανήθηκε. Απόδειξη αυτού είναι ότι τη μέρα της Απόβασης ο ανυποψίαστος Ρόμελ ήταν στο Παρίσι για τα γενέθλια της γυναίκας του. Κανείς από το Γερμανικό επιτελείο δεν υποψιάστηκε το παραμικρό.
Ghost Army | The National WWII Museum
Οι θρυλικές προσπάθειες της 101ης και 82ης Αερομεταφερόμενης Μεραρχίας
Στις 5 Ιουνίου, 13.400 Αμερικανοί αλεξιπτωτιστές επιβιβάστηκαν σε αεροσκάφη C-47 για τη μεγαλύτερη αερομεταφερόμενη επιχείρηση στην ιστορία. Τα προβλήματα άρχισαν καθώς περνούσαν στη Γαλλία. Συναντώντας ομίχλη πάνω από τη χερσόνησο Κοτεντέν, οι περισσότεροι πιλότοι «ανέβηκαν» ή «βούτηξαν» με το αεροσκάφος τους, προκειμένου να αποφύγουν τα αντιαεροπορικά πυρά με αποτέλεσμα τα αεροσκάφη να διασκορπιστούν.
Ο Αϊζενχάουερ μιλάει στους αλεξιπτωτιστές πριν την πρώτη επίθεση 5/6/1944 | U.S. National Archives
Μέσα στο χάος, τα πληρώματα των αεροσκαφών έριξαν τα φορτία των αεροπλάνων τους μακριά από τις προβλεπόμενες ζώνες ρίψης και οι περισσότεροι αλεξιπτωτιστές προσγειώθηκαν χωρίς να έχουν ιδέα πού βρίσκονταν.
«Δεν είχα ιδέα πού έπεσα. Όταν βρήκα 6 αλεξιπτωτιστές τους είπα "δεν έχω ιδέα πού είμαστε, αλλά ξέρω πού θέλω να πάμε"», είπε ο Edward Shames της μονάδας που θα γινόταν διάσημη από τη σειρά Band of Brothers.
Στο σκοτάδι, οι άνδρες και από τις δύο μεραρχίες (82η και 101η) αναμείχθηκαν και έδωσαν δεκάδες μικρές μάχες καθώς κινούνταν στη γαλλική ύπαιθρο. Μπερδεμένοι, οι Γερμανοί έχασαν χρόνο προσπαθώντας να αποφασίσουν πού να κατευθύνουν τις αντεπιθέσεις τους.
Η 101η μπόρεσε τελικά να συνδεθεί με την 4η Μεραρχία Πεζικού το μεσημέρι της 6ης Ιουνίου. Παράλληλα, υπήρξαν και τέσσερις επιδρομές αεροπλάνων, οι οποίες έφεραν τις αναγκαίες ενισχύσεις.
Συνολικά, 2.499 Αμερικανοί αλεξιπτωτιστές έχασαν τη ζωή τους την ημέρα της Απόβασης. Μόνο στο 82ο, 15 από τους 16 διοικητές των ταγμάτων στα συντάγματα πεζικού σκοτώθηκαν ή τραυματίστηκαν.
Παρά τις απώλειες αυτές, οι αερομεταφερόμενες μεραρχίες έφεραν εις πέρας τις αποστολές τους και εξασφάλισαν μια θέση στα χρονικά της ιστορίας.
Αντλήθηκαν πληροφορίες από:
- Antony Beevor, D-day: η απόβαση στη Νορμανδία, Μτφρ: Κώστας Κοκκορόγιαννης, Εκδ. Γκοβόστη, 2009.
- The National WWII Museum
- Eisenhower Presidential Library, Museum & Boyhood Home
