Διευρύνει ο Πούτιν το μέτωπο του «νέου Ψυχρού Πολέμου»
Sputnik, Kremlin Pool Photo via AP
Sputnik, Kremlin Pool Photo via AP

Διευρύνει ο Πούτιν το μέτωπο του «νέου Ψυχρού Πολέμου»

Αναβαθμίζοντας τη σύμπραξη με το καθεστώς του Κιμ Γιονγκ-ουν, μέσω της υπογραφής της ισχυρότερης συμφωνίας αμοιβαίας αμυντικής συνδρομής στη μεταψυχροπολεμική εποχή, ο Βλαντιμίρ Πούτιν προσβλέπει σε οφέλη σε στρατηγικό και τακτικό επίπεδο εν μέσω της σύγκρουσης με τη Δύση. Καθώς τα βορειοκορεατικά όπλα σκοτώνουν ήδη αμάχους στην Ουκρανία, η νέα συμφωνία έρχεται να θορυβήσει περαιτέρω τις Ηνωμένες Πολιτείες και τους συμμάχους τους στην Ασία, ιδίως τη Νότια Κορέα, δεδομένου ότι καθιστά την Πιονγιάνγκ ακόμη μεγαλύτερη απειλή.

Το επικίνδυνο «συμβόλαιο» του Βλαντιμίρ Πούτιν με τον «σύντροφο» Κιμ Γιονγκ-ουν, όπως τον αποκαλεί, όχι μόνο εγγυάται τη συνέχιση της ροής των βορειοκορεατικών πυραύλων και πυρομαχικών προς τη Μόσχα, αλλά έρχεται και να υπονομεύσει τις διεθνείς προσπάθειες (στις οποίες κάποτε μετείχε και η ίδια η Ρωσία) για την ανάσχεση του πυρηνικού και βαλλιστικού προγράμματος της Βόρειας Κορέας.

Η νέα συμφωνία στρατηγικής σύμπραξης περιλαμβάνει ρήτρα αμοιβαίας συνδρομής σε περίπτωση «επίθεσης» με αρκετές λεπτομέρειες να παραμένουν ωστόσο ασαφείς και να εγείρονται πολλά ερωτήματα, μεταξύ των οποίων εάν η πυρηνική αποτροπή της Ρωσίας θα μπορούσε να εκτείνεται πλέον στη Βόρεια Κορέα και το αντίστροφο.

Η Πιονγιάνγκ επιφύλαξε υποδοχή… ήρωα στον Πούτιν και εκείνος δήλωσε από το έδαφος του διεθνώς απομονωμένου κομμουνιστικού καθεστώτος ότι οι ασκήσεις στις οποίες συμμετέχουν οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Νότια Κορέα και η Ιαπωνία είναι «εχθρικές» προς τη Βόρεια Κορέα, χαρακτηρίζοντας την πολιτική της Ουάσινγκτον «συγκρουσιακή» και καταδικάζοντας την επέκταση των στρατιωτικών της εγκαταστάσεων στην περιοχή. Κατά τον Πούτιν αυτή είναι μία «συμφωνία-σταθμός» που καλύπτει την «πολιτική, εμπορική, επενδυτική, πολιτιστική σφαίρα, καθώς και τη σφαίρα της ασφάλειας». 

Ο περιχαρής Κιμ από πλευράς του μίλησε για «καμπή» που αναβαθμίζει τις διμερείς θέσεις σε επίπεδο συμμαχίας και μία συμφωνία «που θα αποτελέσει κινητήρια δύναμη που θα επιταχύνει τη δημιουργία ενός νέου πολυπολικού κόσμου» (ζητούμενο και της Κίνας), δεσμευόμενος επίσης για πλήρη υποστήριξη της Ρωσίας στον επιθετικό πόλεμο κατά της Ουκρανίας. Ήδη, σύμφωνα με την Ουάσινγκτον και τη Σεούλ, η Πιονγιάνγκ έχει στείλει δεκάδες βαλλιστικούς πυραύλους και πάνω από 11.000 κιβώτια με πυρομαχικά στη Μόσχα, και το σύμφωνο είναι μία από τις πιο ορατές ανταμοιβές του.

Αν και διατηρείται μία ηθελημένη αμφισημία, η συμφωνία στρατηγικής σύμπραξης δείχνει να σηματοδοτεί το ισχυρότερο «δέσιμο» μεταξύ Μόσχας και Πιονγιάνγκ από τη λήξη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Ο Πούτιν δεν αποσαφήνισε εάν η «αμοιβαία συνδρομή» θα απαιτούσε άμεση και πλήρη στρατιωτική επέμβαση της Μόσχας σε περίπτωση επίθεσης κατά του Βορρά, όπως όριζε η συνθήκη του 1961. Δήλωσε, όμως, πως η Ρωσία «δεν αποκλείει την ανάπτυξη στρατιωτικο-τεχνικής συνεργασίας» με τη Βόρεια Κορέα βάσει της νέας συμφωνίας -το κείμενο της οποίας δεν δόθηκε άμεσα στη δημοσιότητα από καμία πλευρά.

Η συνθήκη του 1961 καταργήθηκε μετά την κατάρρευση της ΕΣΣΔ και αντικαταστάθηκε από ένα σύμφωνο το 2000 που προσέφερε ασθενέστερες εγγυήσεις ασφαλείας. Δεν περιλάμβανε ρήτρα αυτόματης στρατιωτικής επέμβασης, αλλά καλούσε σε «αμοιβαία επικοινωνία» σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης ασφαλείας. Δεν προέβλεπε δέσμευση ούτε για στρατιωτική επέμβαση, ούτε για στρατιωτική βοήθεια.

Η απρόκλητη ρωσική εισβολή σε κυρίαρχη χώρα επί ευρωπαϊκού εδάφους -η οποία και έχει μετεξελιχθεί σε έναν παρατεταμένο πόλεμο φθοράς που «στραγγίζει» τα ρωσικά αποθέματα πυρομαχικών- έχει εδώ και καιρό ανοίξει διάπλατα στον Κιμ Γιονγκ-ουν ένα γεωπολιτικό παράθυρο ευκαιρίας. Εξίσου ωφελημένος βγαίνει ο ηγέτης του βορειοκορεατικού καθεστώς από τον στρατηγικό ανταγωνισμό Ηνωμένων Πολιτειών-Κίνας.

Το σίγουρο είναι ότι ο Βλαντιμίρ Πούτιν χρειάζεται όπλα και η Βόρεια Κορέα επισιτιστική βοήθεια λόγω των κυρώσεων με τις οποίες βρίσκεται αντιμέτωπη. Όμως, ο Κιμ Γιονγκ-ουν επιδιώκει και πολύτιμο συνάλλαγμα για να συνεχίσει να χρηματοδοτεί την παραγωγή διηπειρωτικών βαλλιστικών πυραύλων και ρωσική συνδρομή στην παροχή προηγμένης τεχνολογίας για δορυφόρους και πυρηνοκίνητα υποβρύχια, σε μία συγκυρία κατά την οποία το βορειοκορεατικό πυρηνικό πρόγραμμα έχει σημειώσει ήδη επικίνδυνη πρόοδο. 

Από εκεί που κατά το παρελθόν μετείχε, μαζί με την Κίνα, στη διεθνή προσπάθεια ανάσχεσης του βορειοκορεατικού πυρηνικού και βαλλιστικού προγράμματος, ο Πούτιν τώρα κινείται σε μοτίβο που μπορεί να καταστήσει ακόμη μεγαλύτερη τη βορειοκορεατική απειλή για την περιφερειακή ασφάλεια. Και καταγγέλλει προσπάθειες, όπως τις χαρακτήρισε, να αποδοθεί η ευθύνη για την επιδείνωση της περιφερειακής κατάστασης ασφαλείας στη Βόρεια Κορέα -η οποία έχει πραγματοποιήσει έξι πυρηνικές δοκιμές από το 2006 και έχει επίσης προχωρήσει στη δοκιμή διηπειρωτικών βαλλιστικών πυραύλων με βεληνεκές που θεωρητικά θα μπορούσε να φθάσει τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Η απροσδιόριστη τεχνολογική συνδρομή που φέρεται να έχει υποσχεθεί ο Πούτιν στον Κιμ -εφόσον αυτή περιλαμβάνει τις κρίσιμες τεχνολογίες σε αμυντικά προγράμματα που ο τελευταίος επιδιώκει να τελειοποιήσει- θα μπορούσε να βοηθήσει τη Βόρεια Κορέα να στοχεύει καλύτερα τους αντιπάλους της, κυρίως τις Ηνωμένες Πολιτείες. «Πρόκειται αναμφίβολα για ανανέωση των εγγυήσεων ασφαλείας της εποχής του Ψυχρού Πολέμου», δηλώνει στους NYT o Βίκτορ Τσα, σύμβουλος για ζητήματα που άπτονται της Βόρειας Κορέας επί προεδρίας Τζορτζ Ου.Μπους. Αυτή τη φορά, ωστόσο, η συμφωνία έχει συναλλακτική βάση -πυρομαχικά για τη Ρωσία έναντι υψηλής τεχνολογίας για τη Βόρεια Κορέα. «Δεν τους ενώνει η ιδεολογία, όπως στον Ψυχρό Πόλεμο, αλλά η κοινή αντίθεση στις ΗΠΑ και τη δυτική φιλελεύθερη τάξη», σημειώνει.

«Η Πιονγιάνγκ έχει το δικαίωμα να λάβει λογικά μέτρα για την ενίσχυση της δικής της αμυντικής ικανότητας, τη διασφάλιση της εθνικής ασφάλειας και την προστασία της κυριαρχίας της» είπε από την Πιονγιάνγκ ένας Πούτιν δεν «επενδύει» στον Κιμ μόνο για τα όπλα, αλλά και για να προκαλέσει κατ’ ελάχιστο νευρικότητα στη Δύση αποδεικνύοντας ότι η Μόσχα έχει και συμφέροντα, και λόγο και επιρροή στην περιοχή.

Οι κινήσεις Πούτιν στη Βόρεια Κορέα είναι άκρως ανησυχητικές για την Ουάσινγκτον και τους περιφερειακούς της συμμάχους, πρωτίστως τη Σεούλ. Η κυβέρνηση Μπάιντεν έχει εμβαθύνει τη στρατιωτική συνεργασία με εταίρους της στην Ασία -με κορύφωση την περυσινή ιστορική Σύνοδο στο Καμπ Ντέιβιντ με την Ιαπωνία και τη Νότια Κορέα- ώστε να υψώσουν από κοινού ανάχωμα στον κινεζικό επεκτατισμό και την κλιμακούμενη πυρηνική απειλή που προέρχεται από την Πιονγιάνγκ.

Πέραν από το εμφανές, την αναβάθμιση δηλαδή της αμυντικής συνεργασίας μεταξύ Μόσχα και Πιονγιάνγκ, αυτό που δείχνει να επιχειρεί ο Πούτιν σε επίπεδο στρατηγικής παρουσιάζει ιστορικές ομοιότητες με αυτό που έκανε ο Χίτλερ με τη συνδρομή της Ιαπωνίας στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Όταν o πόλεμος στην Ευρώπη είχε «ανάψει» για τα καλά στα τέλη του 1941 και ήδη έρρεε η αμερικανική βοήθεια στη Γηραιά Ήπειρο χωρίς όμως ενεργή εμπλοκή, οι Ιάπωνες χτύπησαν το Περλ Χάρμπορ και έτσι άνοιξε νέο μέτωπο για τους Συμμάχους και αναγκάστηκαν να διοχετεύσουν δυνάμεις στην Ασία και στον Ειρηνικό. Τώρα που έχει ανοικτό μέτωπο στην Ουκρανία, δηλ. στην Ευρώπη, ο Πούτιν ίσως κάνει αντιπερισπασμό στους δυτικούς συμμάχους με την Βόρεια Κορέα. Η στρατιωτική πίεση τώρα για τους Αμερικανούς, τους Ιάπωνες και ευρύτερα για τη δυτική συμμαχία εντείνεται σε ένα ευρύτερο μέτωπο που εκτείνεται από την ανατολική Ευρώπη έως τον Ειρηνικό, ενώ παράλληλα ανοίγει χώρος για την Κίνα να κλιμακώσει και εκείνη τις κινήσεις της σε στρατιωτικό επίπεδο.