Ο Άντονι Μπλίνκεν απευθύνεται στον Τύπο πριν την αναχώρησή του για το Τελ Αβίβ
Το διπλωματικό «πόκερ» των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή
Jonathan Ernst/Pool via AP
Jonathan Ernst/Pool via AP
Ο Άντονι Μπλίνκεν απευθύνεται στον Τύπο πριν την αναχώρησή του για το Τελ Αβίβ

Το διπλωματικό «πόκερ» των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή

Ενόσω ο ισραηλινός στρατός βρίσκεται προ των πυλών της Πόλης της Γάζας, τη βάση της πολιτικής και στρατιωτικής μηχανής της Χαμάς στα βόρεια του παλαιστινιακού θύλακα, ο επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας, Άντονι Μπλίνκεν, επιστρέφει σήμερα στη Μέση Ανατολή με πιο διευρυμένη και πιο περίπλοκη ατζέντα που περιλαμβάνει παροτρύνσεις προς το Τελ Αβίβ για «ανθρωπιστική παύση» -όχι εκεχειρία- με στόχευση των απελευθέρωση ομήρων και την έξοδο Παλαιστίνιων και ξένων αμάχων, ενώ παράλληλα θα επιδιώξει να βάλει στο «τραπέζι» την επόμενη ημέρα στη Λωρίδα της Γάζας.

Οι θάνατοι χιλιάδων αμάχων και η διαρκώς επιδεινούμενη ανθρωπιστική κρίση στη Λωρίδα της Γάζας, η αγωνία για την τύχη των ομήρων που βρίσκονται στα χέρια της Χαμάς, η έκρηξη οργής στον αραβικό κόσμο, η πίεση που δέχονται οι ΗΠΑ από εταίρους τους διεθνώς, αλλά και οι αντιδράσεις στην Αμερική και εντός του ίδιου του Δημοκρατικού Κόμματος, έχουν οδηγήσει σε ήπια μετατόπιση της μέχρι πρότινος αμερικανικής στάσης, με τον πρόεδρο Τζο Μπάιντεν να προκρίνει δημόσια τις «ανθρωπιστικές παύσεις» στις επιχειρήσεις των Δυνάμεων Άμυνας του Ισραήλ (IDF).

«Νομίζω πως χρειάζεται μία παύση» αντέτεινε ο Μπάιντεν σε φωνές που τον κάλεσαν να ζητήσει εκεχειρία στη Λωρίδα της Γάζας, στο πλαίσιο εκδήλωσης στη Μινεσότα για τη συγκέτρωση κεφαλαίων για την εκστρατεία του 2024. Η ανθρωπιστική παύση μεταφράζεται σε χρόνο για την απελευθέρωση των ομήρων, κατά τον Αμερικανό πρόεδρο. Σε κάθε περίπτωση, η αναφορά Μπάιντεν δεν αποτελεί κάλεσμα σε εκεχειρία, την οποία αμφότερες Ισραήλ και ΗΠΑ απορρίπτουν ως «δώρο» στη Χαμάς.

Η κυβέρνηση Μπάιντεν έχει ασκήσει βέτο σε ψηφίσματα για την κήρυξη εκεχειρίας που έχουν κατατεθεί στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ. Στηρίζει, ωστόσο, πλέον τη λήψη απόφασης περί ανθρωπιστικής παύσης, με παράλληλη ρητή αναγνώριση του δικαιώματος του Ισραήλ στην αυτοάμυνα. Εκεί βρίσκει απέναντί της Ρωσία και Κίνα (μόνιμα κράτη-μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας με δικαίωμα βέτο) που μαζί με αραβικές χώρες απαιτούν εκεχειρία. Και κάπως έτσι ουδεμία απόφαση λαμβάνεται.

Οι ανθρωπιστικές παύσεις «ανοίγουν» ένα πολύ μικρότερο χρονικό παράθυρο, συνήθως ώρες ή ημέρες, κατά το οποίο διακόπτονται οι εχθροπραξίες, ενώ η εκεχειρία είναι αόριστης διάρκειας. Η ανθρωπιστική παύση επιτρέπει συνήθως μόνο την παροχή βοήθειας και μπορεί να είναι περιορισμένη εκτός από χρονικά και γεωγραφικά, ενώ η εκεχειρία μπορεί να αποτελέσει τη βάση για συνομιλίες για μια πιο μόνιμη ειρήνη.

«Οι Παλαιστίνιοι πολίτες πρέπει να προστατευθούν. Αυτό σημαίνει ότι η Χαμάς πρέπει να σταματήσει να τους χρησιμοποιεί ως ανθρώπινες ασπίδες», δήλωσε ο Άντονι Μπλίνκεν εντός της εβδομάδας ενώπιον του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, ζητώντας να εξεταστούν οι ανθρωπιστικές παύσεις. «Αυτό σημαίνει ότι τα τρόφιμα, το νερό, τα φάρμακα και άλλη απαραίτητη ανθρωπιστική βοήθεια πρέπει να μπορούν να εισέρχονται στη Γάζα και να φτάνουν στους ανθρώπους που τα χρειάζονται. Σημαίνει ότι οι άμαχοι πρέπει να είναι σε θέση να απομακρυνθούν από τον κίνδυνο», επισήμανε.

Παύση, όχι εκεχειρία, προκρίνουν στην παρούσα φάση συνεπώς οι Ηνωμένες Πολιτείες και αυτό θα μεταφέρει ο Μπλίνκεν κατά τις επαφές του σήμερα στο Τελ Αβίβ -με τον Λευκό Οίκο και αξιωματούχους της αμερικανικής κυβέρνησης να έχουν επισημάνει, πάντως, κατ' επανάληψη μετά τα τραγικά γεγονότα της 7ης Οκτωβρίου ότι αποφάσεις στη μάχη κατά της Χαμάς ανήκουν στο Ισραήλ.

Η αυτονόητη δέσμευση των ΗΠΑ στην ασφάλεια του Ισραήλ και η υποστήριξη του δικαιώματος αυτοάμυνας θα επαναδιατυπωθεί κατά την επίσκεψη Μπλίνκεν στο Ισραήλ, εντούτοις αυτή τη φορά θα δοθεί μεγαλύτερη έμφαση στην ανθρωπιστική κρίση στην οποία έχει παραδοθεί η Γάζα και στην ανάγκη προστασίας των αμάχων, σύμφωνα με διπλωματικές πηγές που επικαλείται το Associated Press.

Έτερο στοιχείο που διαφοροποιεί τη νέα επίσκεψη Μπλίνκεν είναι ότι θα φέρει σε πρώτο πλάνο την επόμενη ημέρα στη Γάζα, τονίζοντας κατά τις ίδιες πηγές την ανάγκη το Ισραήλ και οι γείτονές του να αρχίσουν να εξετάζουν ποιος θα διοικεί τον παλαιστινιακό θύλακα, πώς μπορεί να καταστεί ασφαλής και πώς θα δημιουργηθεί ένα ανεξάρτητο παλαιστινιακό κράτος.

Τόσο ο Άντονι Μπλίνκεν, όσο και ο ίδιος ο Τζο Μπάιντεν, έχουν δηλώσει επανειλημμένα ότι δεν μπορεί να υπάρξει μία εκ νέου κατοχή της Γάζας, και το Ισραήλ συμφωνεί. Αλλά το τι θα επακολουθήσει έχει διερευνηθεί ελάχιστα, πέρα από τα σύντομα σχόλια που έκανε ο Μπλίνκεν την Τρίτη μιλώντας στο αμερικανικό Κογκρέσο, όταν μίλησε για την πιθανότητα μιας «αναζωογονημένης» Παλαιστινιακής Αρχής και του ενδεχομένου αραβικά κράτη και διεθνείς οργανισμοί να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στη Γάζα μετά τη σύγκρουση. 

Ο Μπλίνκεν θα μιλήσει για «τη δέσμευση των ΗΠΑ να συνεργαστούν με τους εταίρους για να δημιουργήσουν τις προϋποθέσεις για μια διαρκή και βιώσιμη ειρήνη στη Μέση Ανατολή που θα περιλαμβάνει τη δημιουργία ενός παλαιστινιακού κράτους που θα αντικατοπτρίζει τις προσδοκίες του παλαιστινιακού λαού στη Γάζα και στη Δυτική Όχθη», δήλωσε σχετικά ο εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ Μάθιου Μίλερ.

Καθώς η κυβέρνηση Μπάιντεν επιχειρεί να αποτρέψει τον κίνδυνο διάχυσης του πολέμου, στέλνοντας αλλεπάλληλες προειδοποιήσεις στο Ιράν να μην ανοίξει νέα μέτωπα σε βάρος του Ισραήλ, τονίζει τη σημασία να διατηρηθούν ανοιχτοί όλοι οι διπλωματικοί δίαυλοι. Εξ ου και επόμενος σταθμός Μπλίνκεν θα είναι η Ιορδανία, η οποία ανακάλεσε την Τετάρτη τον πρεσβευτή της στο Ισραήλ.

Πριν αναχωρήσει από την Ουάσινγκτον, ο Μπλίνκεν συναντήθηκε με τον υπουργό Άμυνας της Σαουδικής Αραβίας πρίγκιπα Χαλίντ μπιν Σαλμάν Αλ Σαούντ, η χώρα του οποίου έχει ουσιαστικά αναστείλει τις συνομιλίες εξομάλυνσης με το Ισραήλ με τη μεσολάβηση των ΗΠΑ. Κανένας εκ των δύο δεν έκανε κάποια δήλωση καθώς στέκονταν να φωτογραφηθούν για περίπου 10 δευτερόλεπτα στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ.

Μετά το Αμμάν ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών θα επισκεφθεί διαδοχικά το Τόκιο, την Σεούλ και το Νέο Δελχί πάντα με φόντο την κινεζική επεκτατικότητα στον Ινδοειρηνικό, στην οποία η Ουάσινγκτον στήνει ανάχωμα μέσω εδραίωσης των συμμαχιών της. Ο Μπλίνκεν υποδέχθηκε στις αρχές της εβδομάδας τον Κινέζο ομόλογό του, Γουάνγκ Γι, στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ, για μία συνάντηση που ήλθε τη στιγμή που το Πεκίνο επιχειρεί να προβληθεί ως διαμεσολαβητικός παράγοντας (και) στο μέτωπο της Μέσης Ανατολής -χωρίς σαφώς να έχει «ελπίδες» δεδομένου ότι την ώρα μίας υπαρξιακής μάχης για το Ισραήλ δεν «βλέπει» τρομοκρατία στη σφαγή της 7ης Οκτωβρίου από τη Χαμάς. Όπως ακριβώς η Ρωσία και η Τουρκία.