Του Γιάννη Μαντζίκου
Εν μέσω της εκρηκτικής κατάστασης στη Βενεζουέλα μπορεί να πήρε διαστάσεις η απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου να απαγορεύσει την έξοδο από τη χώρα στον ηγέτη της αντιπολίτευσης Χουάν Γκουαιδό, όμως δεν έγινε ευρέως γνωστό το παρασκήνιο το οποίο συμβάλλει στην ευρύτερη κατάσταση ανομίας και ατιμωρησίας που έχει διαμορφωθεί τα τελευταία χρόνια.
Τη κατάσταση αυτή, επιβεβαιώνουν όχι μόνο ΜΚΟ και οργανώσεις αλλά και πρόσφατη έκθεση του ΟΗΕ. Τον περασμένο Αύγουστο, η Υπάτη Αρμοστεία του ΟΗΕ μέσω του τότε εκπροσώπου της για τα ανθρώπινα δικαιώματα Ζαγίντ Ράαντ Χουσέιν τόνιζε «οι δυνάμεις ασφαλείας στη Βενεζουέλα ευθύνονται για σοβαρές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, η ατιμωρησία πρέπει να τελειώσει, το κράτος δικαίου σχεδόν δεν υφίσταται».
Η απόφαση για την απαγόρευση εξόδου στον Γκουαϊδό ήρθε μετά από «πρόταση» του γενικού εισαγγελέα Ταρέκ Ουίλλιαμς Σάαμπ προς το Ανώτατο Δικαστήριο. Όπως όμως έγινε γνωστό η απόφαση του δικαστηρίου, όχι μόνο πάρθηκε χωρίς συζήτηση αλλά ήταν ουσιαστικά «τυπική διαδικασία». Στα μέσα λοιπόν της περασμένης εβδομάδας, η εφημερίδα El Nacional της Βενεζουέλας με ρεπορτάζ της έφερνε στην επιφάνεια την αντίθεση δυο δικαστών μελών του Ανωτάτου Δικαστηρίου Μαρισέλα Γοδόι και Ντανίλο Μόχικα οι οποίοι δεν προχώρησαν στην επικύρωση των μέτρων εναντίον του Γκουαϊδό.
Οι δικαστές μάλιστα σε μια σπάνια κίνηση έσπευσαν να εκφράσουν δημόσια την αποδοκιμασία τους προς το αυθαίρετο της απόφασης μέσω twitter. Η Γοδόι έγραψε ««Σήμερα αποχώρησα από την Ολομέλεια του Δικαστηρίου, επειδή η απόφαση σχετικά με τα προληπτικά μέτρα που ζήτησε ο γενικός εισαγγελέας κατά του Γκουαϊδό δεν συζητήθηκε από τους δικαστές, εμποδίζοντας το δικαίωμα της νομικής έκφρασης», ενώ ο Μόχικα έγραψε ότι «η απόφαση που ελήφθη αντίκειται στα άρθρα 99 και 102 του Οργανικού Νόμου του ανώτατου δικαστηρίου». Δεν ήταν όμως μόνο αυτό το «ράπισμα» στον Μαδούρο από Ανώτατους Δικαστές αφού στις αρχές του χρόνου, έσκασε σαν βόμβα η είδηση ότι ο δικαστής Κριστιάν Ζέρπα αυτομόλησε στις ΗΠΑ από όπου έκανε λόγο για «μια στυγνή δικτατορία».
Σημείο-κάμπη για το κράτος δικαίου στη Βενεζουέλα θεωρούνται οι εκλογές για την εθνοσυνέλευση του 2015, (στη Βενεζουέλα βουλευτικές και προεδρικές εκλογές είναι ξεχωριστές διαδικασίες), όποτε ο έλεγχος του ανώτατου νομοθετικού οργάνου πέρασε στην αντιπολίτευση (Mesa de Unidad Democratica) η οποία κέρδισε το κόμμα του Μαδούρο. Για να διατηρήσει τον έλεγχο όμως της δικαστικής εξουσίας ο Μαδούρο προχώρησε αρχικά στο διορισμό 13 νέων δικαστών της επιλογής του, εξαναγκάζοντας αρκετούς σε υποχρεωτική παραίτηση.
Δυο χρόνια αργότερα, ο πρόεδρος της Βενεζουέλας προχώρησε στη δημιουργία της Συντακτικής Συνέλευσης, ενός «παράλληλου νομοθετικού οργάνου» με την Εθνοσυνέλευση. Σαν να μην έφτανε αυτό έσπευσε να μεταφέρει με απόφαση του το σύνολο των αρμοδιοτήτων της εθνοσυνέλευσης στο νέο όργανο, «εν μια νυκτί».
Η κίνηση αυτή είχε προκαλέσει την έντονη αντίδραση της πρώην γενικής εισαγγελέα Λουίζα Ορτέγκα Ντίαζ η οποία είχε δηλώσει πως φοβόταν ότι θα τη δολοφονούσαν, λίγες ώρες αφότου η Συντακτική Συνέλευση, η οποία την καθαίρεσε αναλάμβανε και επισήμως τη νομοθετική εξουσία.
Η παραπάνω κατάσταση δεν είναι τωρινό φαινόμενο αφού όπως έχει δηλώσει κατ'' επανάληψη ο Κάρλος Αγιάλα καθηγητής δικαίου από τη Βενεζουέλα και μέλος της εκτελεστικής επιτροπής της Διεθνούς Ένωσης Δικαστών (ICJ) «από το 1999 υπάρχει έλλειψη ανεξαρτησίας δικαστών στη Βενεζουέλα ξεκινώντας από το Ανώτατο Δικαστήριο. Οι διορισμοί γίνονται με βάση την πολιτική αφοσίωση».
Τελευταία ολοκληρωμένη έκθεση για το κράτος δικαίου αυτή του 2017, από τον Οργανισμό των Αμερικανικών Κρατών η οποία έγραφε χαρακτηριστικά «το να στερούνται άτομα κάθε είδους ελευθερίας δεν είναι μεμονωμένο πρόβλημα αλλά κατάσταση που σοβεί για χρόνια...»
