Η ανταλλαγή κρατουμένων με την Ουκρανία και η ατζέντα της Ρωσίας

Η ανταλλαγή κρατουμένων με την Ουκρανία και η ατζέντα της Ρωσίας

Μπορεί η ανταλλαγή κρατουμένων ανάμεσα στη Ρωσία και την Ουκρανία να έδωσε ελπίδες για τερματισμό της μοναδικής ενεργής σύρραξης σε ευρωπαϊκό έδαφος και να χαιρετίστηκε από τους ηγέτες Γαλλίας και Γερμανίας, ωστόσο οι επιφυλάξεις για τις πραγματικές προθέσεις του Κρεμλίνου, παραμένουν.

Το Σάββατο, ο Ουκρανός πρόεδρος, Βολοντίμιρ Ζιελένσκι, είχε επιβεβαιώσει πως οι δύο πλευρές ετοιμάζονται για την ανταλλαγή, μετά την ανακοίνωσή της από την εκπρόσωπο της αυτοαποκαλούμενης Δημοκρατίας του Ντόνιετσκ, Ντάρια Μορόζοβα. Εξάλλου, οι βάσεις για την παραπάνω εξέλιξη είχαν μπει στις αρχές του μήνα στο Παρίσι, όπου ο Ζιελένσκι συναντήθηκε με τον Ρώσο πρόεδρο, Βλαντιμίρ Πούτιν, υπό την αιγίδα των δύο μεγάλων ευρωπαϊκών δυνάμεων, Γαλλίας και Γερμανίας.ΒΒΒ 

Αναλυτές μιλώντας στο δίκτυο CNBCΒΒΒ εκτιμούν ότι ρόλο στην προσέγγιση έπαιξαν τα ενεργειακά συμφέροντα τόσο της Ρωσίας, όσο και της Ουκρανίας και κατ' επέκταση της ΕΕ. Πριν λίγες μέρες αλλωστε, η ρωσική Gazprom και η ουκρανική Naftogaz συμφώνησαν να υπογράψουν μια νέα πενταετή συμφωνία για τη μεταφορά ρωσικού φυσικού αερίου στην Ευρώπη μέσω της Ουκρανίας. Είχε προηγηθεί και η αποδοχή της Gazprom του προστίμου των 2,6 δισεκατομμυρίων δολαρίων (2,9 δισεκατομμύρια με τις ποινές) στο οποίο την είχε καταδικάσει το διαιτητικό δικαστήριο της Στοκχόλμης τον Φεβρουάριο του 2018.

Όπως αναφέρει η ιστοσελίδα OilPrice.com η συμφωνία μεταξύ της Μόσχας και του Κιέβου επιτρέπει να αποφευχθεί ένας νέος πόλεμος φυσικού αερίου, ο οποίος σημάδεψε τις σχέσεις μεταξύ της Ουκρανίας και της Ρωσίας τη δεκαετία του 2000. Το υφιστάμενο συμβόλαιο είχε υπογραφεί στο τέλος μιας προηγούμενης κρίσης φυσικού αερίου, που είχε επηρεάσει την τροφοδοσία της Ευρώπης στις αρχές του 2010. Παρότι η Ευρώπη συνεχίζει να εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το ρωσικό φυσικό αέριο (35% της κατανάλωσης) εξαρτάται πολύ λιγότερο από τη διαμετακόμισή του μέσω Ουκρανίας, η οποία μειώθηκε κατά 40% τα τελευταία 15 χρόνια, με την κατασκευή αγωγών φυσικού αερίου που παρακάμπτουν το ουκρανικό έδαφος.

Οι επιφυλάξεις των αναλυτών βασίζονται επίσης στα πρόσωπα που ζήτησε η Ρωσια να της παραδοθούν και την «κρυφή ατζέντα»ΒΒΒ του Κρεμλίνου. Όσον αφορά την διαδικασία, η Ρωσική πλευρά ζητούσε να συμπεριληφθούν τα μέλη της ομάδας Μπέρκουτ, όπως και έγινε. Οι Μπερκούτ ήταν η αιχμή του δόρατος της καταστολής των φιλοδυτικων διαδηλώσεων στην Ουκρανία το 2014 και υπεύθυνοι για δολοφονίες. Αμέσως μετά την ανταλλαγή, ο πρώην πρόεδρος της Ουκρανίας Πέτρο Ποροσένκο κατηγόρησε τον διάδοχόΒΒΒ του Ζελενσκι για την αποδοχή του αιτήματος, τονίζοντας παράλληλα ότι με τον τρόπο αυτό «η Ρωσία παραδέχεται τον ρόλο της εκείνη την περίοδο».ΒΒΒ 

Από τις αρχές Μαρτίου του 2014, διαδηλώσεις των φιλορωσικών και αντικυβερνητικών ομάδων πραγματοποιήθηκαν στις περιφέρειες (όμπλαστ) του Ντονέτσκ και του Λουγκάνσκ της Ουκρανίας, που συνήθως ονομάζεται «Ντονμπάς», στον απόηχο της ουκρανικής επανάστασης του 2014 και του κινήματος «Γιουρομαϊντάν». Αυτές τις διαδηλώσεις τις οποίες ακολούθησε η προσάρτηση της Κριμαίας στη Ρωσική Ομοσπονδία, εξελίχθηκαν σε ένοπλη σύγκρουση μεταξύ των αποσχιστικών δυνάμεων των αυτοανακηρυχθεισών Λαϊκών Δημοκρατιών του Ντονέτσκ και του Λουγκάνσκ καθώς και της ουκρανικής κυβέρνησης.ΒΒΒ 

Το Crisis Group ανάφερε άλλωστε με αφορμή την πρώτη ανταλλαγή κρατουμένων τον Σεπτέμβριο ότι πολλά εξαρτώνται από τις μάχες που συνεχίζονται στην ανατολική Ουκρανία, το ποσό θα αντέξει ο Ζελενσκι την πίεση από όσους θεωρούν ότι ενδίδει στην Ρωσία και κυρίως το τι θέλει ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν.ΒΒΒ 

Τέλος, ο αναλυτής Κονσταντίν Σορκιν έγραφε στο Foreign Affairs στις αρχές του 2019: «Το Κρεμλίνο θέλει να επωφεληθεί από τον οξύ πολιτικό διχασμό στην Ουκρανία και, σε περίπτωση πιθανής αλλαγής στην εξουσία, να αναγκάσει το Κίεβο να προβεί σε παραχωρήσεις. Το Ντονμπάς η αυτονομιστική περιοχή στην ανατολική Ουκρανία, η οποία ελέγχεται πλήρως από τη Μόσχα, θα παραμείνει το κύριο διαπραγματευτικό χαρτί της Ρωσίας σε αυτό το παιχνίδι».