Η επιχείρηση «κατευνασμού» Μελόνι και οι ρόλοι στις Βρυξέλλες
AP Photo/Geert Vanden Wijngaert
AP Photo/Geert Vanden Wijngaert

Η επιχείρηση «κατευνασμού» Μελόνι και οι ρόλοι στις Βρυξέλλες

Η Σύνοδος Κορυφής των Βρυξελλών «ξεκίνησε» από την εμπόλεμη Ουκρανία για να περάσει στο μείζον ζήτημα της Άμυνας και έπειτα στη Μέση Ανατολή και τη Στρατηγική Ατζέντα, αφήνοντας για το τέλος το κεφάλαιο ανώτατα αξιώματα και Τζόρτζια Μελόνι. Η οργή της Ιταλίδας πρωθυπουργού για τον αποκλεισμό της από τη συμφωνία του συνασπισμού του Κέντρου επί των ανώτατων ευρωπαϊκών θέσεων στράφηκε κατά πάντων, με τους ηγέτες να επιδίδονται στις Βρυξέλλες σε μία επιχείρηση «κατευνασμού» της.

Ζητούμενο, η μέγιστη δυνατή συναίνεση στους κόλπους του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στα πρόσωπα των Ούρσουλα φον Ντερ Λάιεν, Αντόνιο Κόστα και Κάγια Κάλας, και η ακόλουθη έγκριση των υποψηφιοτήτων από το Ευρωκοινοβούλιο με ταχείς ρυθμούς, κατά τη σύνοδο της Ολομέλειας στις 16-18 Ιουλίου, ώστε να μην δώσει η ΕΕ την εικόνα ενός θεσμικού πολιτικού κενού που θα μπορούσε να επιφέρει κραδασμούς σε επίπεδο οικονομίας, και τη στιγμή που η Ευρώπη έχει απέναντί της τη Ρωσία και πρέπει να προετοιμαστεί επειγόντως για μία πιθανή επάνοδο του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο.

Για τα ανώτατα αξιώματα οι αριθμοί στο Συμβούλιο «βγαίνουν» και δίχως την Μελόνι. Απαιτείται ενισχυμένη ειδική πλειοψηφία για να προταθεί για νέα θητεία στην Κομισιόν η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, και με το «ναι» της Τσεχίας συγκεντρώνονται 21 χώρες που εκπροσωπεύουν το απαιτούμενο 65% του συνολικού πληθυσμού της ΕΕ. Τα δηλωμένα «όχι» είναι μόνο αυτά της Ουγγαρίας και της Σλοβακίας. Όμως, δεδομένης της σημασίας της θέσης, επιδιώκεται παραδοσιακά ισχυρή συναίνεση, και δεν παραγνωρίζεται η βαρύτητα της Ιταλίας ως τρίτη μεγαλύτερη οικονομία της ευρωζώνης και ιδρυτικό μέλος της ΕΕ. 

Ενοχλημένη ήδη για το γεγονός ότι δεν μετείχε στις συνομιλίες μεταξύ Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, Σοσιαλδημοκρατών και Φιλελευθέρων κατά το άτυπο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της 17ης Ιουνίου, η Τζόρτζια Μελόνι «απασφάλισε» καθώς δεν συμπεριλήφθηκε στην τηλεδιάσκεψη της Τρίτης μεταξύ έξι αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων των ανωτέρων πολιτικών ομάδων, κατά την οποία «κλείδωσε» η συμφωνία για τα ανώτατα αξιώματα -και ανακοινώθηκε πριν την χθεσινή έναρξη των εργασιών της Συνόδου Κορυφής.

Στις Βρυξέλλες, ο Πολωνός πρωθυπουργός Ντόναλντ Τουσκ, διαπραγματευτής εκ μέρους του ΕΛΚ μαζί με τον Κυριάκο Μητσοτάκη, δήλωσε ότι η ενόχληση Μελόνι οφείλεται σε παρανόηση αναφέροντας ότι «μερικές φορές χρειαζόμαστε συγκεκριμένες πολιτικές πλατφόρμες για να διευκολύνουμε τη διαδικασία». Συνέχισε λέγοντας ότι «δεν υπάρχει Ευρώπη χωρίς την Ιταλία και δεν υπάρχει απόφαση χωρίς την πρωθυπουργό Μελόνι».

«Δεν ήταν ποτέ στις προθέσεις μας να αποκλείσουμε τον οποιοδήποτε. Έχω μεγάλο σεβασμό προσωπικά για την κα Μελόνι. Η Ιταλία είναι πολύ σημαντική χώρα στην ΕΕ», επισήμανε από πλευράς του ο Κυριάκος Μητσοτάκης, τονίζοντας ότι είναι σημαντικό η όλη διαδικασία επικύρωσης να έχει ολοκληρωθεί εντός Ιουλίου. O Γερμανός καγκελάριος, Όλαφ Σολτς, ταυτόχρονα ανέφερε: «Έχουμε καταλήξει σε μια πολιτική συνεννόηση μεταξύ των τριών κύριων κεντρώων ομάδων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Αυτή είναι μόνο μία θέση. Θα το συζητήσουμε προσεκτικά και δίκαια. Και οι 27 [χώρες] είναι εξίσου σημαντικές. Αλλά διευκολύναμε την επίτευξη μιας απόφασης».

Σε υψηλούς τόνους, όμοιους με εκείνους που επιτίθεται στην ιταλική κεντροαριστερά, η Τζόρτζια Μελόνι κατήγγειλε ότι η συμφωνία ελήφθη από εκείνους που «πιστεύουν ότι η ολιγαρχία είναι βασικά η μόνη αποδεκτή μορφή δημοκρατίας». Δεν λαμβάνεται υπόψη η «δεξιά στροφή» που αποτυπώθηκε στις ευρωεκλογές, είπε η πρωθυπουργός της Ιταλίας. «Η τρίτη [μεγαλύτερη] ομάδα σήμερα είναι μια ομάδα που δεν είναι αρεστή σε αυτούς που αποφασίζουν», συνέχισε χαρακτηρίζοντας τις Βρυξέλλες έναν «γραφειοκρατικό γίγαντα» του οποίου οι επιλογές υπαγορεύονται από την ιδεολογία.

Οι Ευρωπαίοι Συντηρητικοί και Μεταρρυθμιστές (ECR) υπό την ντε φάκτο ηγεσία της Τζόρτζια Μελόνι ξεπέρασαν τους Φιλελεύθερους (Renew) ως τρίτη σε δύναμη πολιτική ομάδα έπειτα από μετεκλογικές μετεγγραφές ευρωβουλευτών, περιλαμβανομένης της ανιψιάς της Μαρίν Λεπέν, Μαριόν Μαρεσάλ, προερχόμενης από το ακροδεξιό κόμμα του Ερίκ Ζεμούρ. 

Το ECR παρόλα αυτά μπορεί να μην παραμείνει για πολύ η τρίτη σε μέγεθος ευρωομάδα, καθώς το εθνικιστικό Κόμμα Νόμου και Δικαιοσύνης (Pis), που ενταφίασε το Κράτος Δικαίου επί διακυβέρνησής του στην Πολωνία, ζυγίζει αν θα ενώσει τις δυνάμεις του με τον Ούγγρο πρωθυπουργό Βίκτορ Όρμπαν με τη δημιουργία μίας νέα ομάδας. Ο Όρμπαν βρισκόταν ανέκαθεν κοντά με την Τζόρτζια Μελόνι και κατήγγειλε στους ίδιους τόνους τη συμφωνία, λέγοντας ότι «οι Ευρωπαίοι πολίτες εξαπατήθηκαν». Το κόμμα του Fidesz (που ανήκε παλαιότερα στο ΕΛΚ) εξέταζε να ενταχθεί στο ECR, αλλά δεν θα το πράξει διότι στους ευρωβουλευτές που προσχώρησαν στην ομάδα περιλαμβάνονται και μέλη ρουμανικού ακροδεξιού κόμματος με σκληρή αντιουγγρική στάση.

Οι Σοσιαλιστές και οι Φιλελεύθεροι, προκειμένου να ψηφίσουν υπέρ της Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν έθεσαν ως προϋπόθεση για το ΕΛΚ να μην υπάρξει επίσημη συμφωνία με το ECR και συνεπώς με την ακροδεξιά παράταξη Fratelli d'Italia. Η Τζόρτζια Μελόνι από πλευράς της «απάντησε» ότι ο κυβερνητικός συνασπισμός του οποίου ηγείται έλαβε σχεδόν το 53% των ψήφων στις ευρωεκλογές, ενώ τα κυβερνώντα κόμματα σε Γαλλία και Γερμανία καταβαραθρώθηκαν.

Διπλωματικές πηγές ανέφεραν ότι η Μελόνι είχε ήδη συμφωνήσει με τον πρωθυπουργό της Τσεχίας, Πετρ Φιάλα -τον μοναδικό άλλο ηγέτη από το ECR γύρω από το τραπέζι της Συνόδου Κορυφής- να υποστηρίξει τους υποψηφίους για τα ανώτατα αξιώματα, εφόσον αμφότερες οι χώρες θα λάμβαναν ισχυρά χαρτοφυλάκια στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Στις Βρυξέλλες, πάντως, η Μελόνι έφτασε χθες αφήνοντας να εννοηθεί ότι μπορεί να μην έδινε το πράσινο φως για το «encore» της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. Μέσω πηγών διέρρεε ότι θα αποφασίσει αναλόγως της πορείας των συζητήσεων και τα ιταλικά μέσα ενημέρωσης μετέδιδαν ότι μπορεί και να απέχει από την ψηφοφορία.

Το 2019 η εκλογή της Φον Ντερ Λάιεν δεν ήλθε με ομοφωνία, καθώς η Άνγκελα Μέρκελ αναγκάστηκε να απέχει, παρότι ήταν υπέρ, επειδή ο κυβερνητικός της σύμμαχος SPD ήταν αντίθετος στην υποψηφιότητα. Επίσης, το 2014 ο Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, προταθείς εκ μέρους του ΕΛΚ, καταψηφίστηκε από το Ηνωμένο Βασίλειο. Εκείνος που σταθερά καταψηφίζει κάθε υποψηφιότητα για την προεδρία της Κομισιόν είναι ο Βίκτορ Όρμπαν. Σύμφωνα με την Corriere della Sera, η Μελόνι εξέταζε και την επιλογή να ζητήσει χωριστή ψηφοφορία για κάθε θέση και με αυτόν τον τρόπο να καταλήξει σε διαφορετικές αποφάσεις -«ναι» στην Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, «όχι στους άλλους υποψηφίους».

Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν πρέπει να εξασφαλίσει πρώτα την ειδική πλειοψηφία των αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων των «27» και έπειτα την απόλυτη πλειοψηφία στη -μυστική- ψηφοφορία στο Ευρωκοινοβούλιο, όπου παραδοσιακά ένα ποσοστό 10-15% των ευρωβουλευτών (κατ' εκτιμήσεις τώρα θα είναι υψηλότερο) δεν ευθυγραμμίζεται με την κομματική γραμμή. Χρειάζεται δηλαδή «εφεδρείες». Οι Πράσινοι δεν «ακολουθούν» αν εκείνη συνεργαστεί με το ECR, και όσο για την Τζόρτζια Μελόνι -δεδομένου και του αποκλεισμού της από τις συνομιλίες για τα ανώτατα αξιώματα, αλλά και των ενστάσεων Σοσιαλδημοκρατών και Φιλελεύθερων σε επίσημη συμφωνία- μένει ως φαίνεται να διαπραγματευτεί πίσω από κλειστές πόρτες με την Φον Ντερ Λάιεν το «τίμημα» της ιταλικής στήριξης,