Η Ράφα, η άπιαστη εκεχειρία και ο ΟΗΕ
AP Photo/John Minchillo, File
AP Photo/John Minchillo, File

Η Ράφα, η άπιαστη εκεχειρία και ο ΟΗΕ

Εντείνονται οι επιδρομές και οι χερσαίες επιχειρήσεις του ισραηλινού στρατού στη Ράφα δίχως ως φαίνεται, και τουλάχιστον επί του παρόντος, να λαμβάνουν τη μορφή γενικευμένης επίθεσης. Ο πόλεμος κατά της Χαμάς συνεχίζεται παράλληλα με τις προσπάθειες που καταβάλλονται προς επίτευξη εκεχειρίας, ωστόσο οι ελπίδες για μία κατάπαυση του πυρός είναι αχνές. Στο διεθνές διπλωματικό πεδίο, η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ υιοθέτησε ψήφισμα υπέρ της παλαιστινιακής κρατικής υπόστασης υπό την έντονη αντίδραση του Ισραήλ.

Διά του ψηφίσματος, που υποστήριξαν 143 χώρες, εννέα καταψήφισαν και 25 απείχαν, καλείται το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ να «επανεξετάσει ευνοϊκά» το αίτημα των Παλαιστινίων για πλήρη ένταξη στα Ηνωμένα Έθνη. Επί της ουσίας πρόκειται για κίνηση συμβολικού χαρακτήρα και παρότρυνσης προς την κατεύθυνση της λύσης των δύο κρατών· δεν συνιστά αναγνώριση παλαιστινιακού κράτους στον ΟΗΕ και θα προσκρούσει στο αμερικανικό βέτο στο Συμβούλιο Ασφαλείας, δεδομένου ότι οι ΗΠΑ παγίως αντιτίθενται σε οποιαδήποτε αναγνώριση εκτός πλαισίου διαπραγμάτευσης και συμφωνίας Ισραήλ-Παλαιστινίων.

Από το 2012 και την υιοθέτηση του ψηφίσματος 67/19 της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, η Παλαιστίνη διατηρεί την ιδιότητα του «κράτους παρατηρητή μη μέλους». Εν μέσω του πολέμου στη Γάζα, η Παλαιστινιακή Αρχή επανέφερε το αίτημα πλήρους ένταξης στα Ηνωμένα Έθνη. Στη σχετική ψηφοφορία της 18ης Απριλίου στο Συμβούλιο Ασφαλείας, οι Ηνωμένες Πολιτείες άσκησαν βέτο και ανάλογα θα πράξουν σε επόμενη ψηφοφορία.

Με το χθεσινό ψήφισμα η Γενική Συνέλευση επανήλθε κρίνοντας ότι «το κράτος της Παλαιστίνης πληροί τις προϋποθέσεις για ένταξη στα Ηνωμένα Έθνη» και καλώντας το Συμβούλιο Ασφαλείας -το αποκλειστικά αρμόδιο όργανο- να «επανεξετάσει ευνοϊκά» το ζήτημα. Ο Καταστατικός Χάρτης του ΟΗΕ ορίζει ότι η Γενική Συνέλευση μπορεί να χορηγήσει καθεστώς κράτους-μέλους με πλειοψηφία δύο-τρίτων και μόνο κατόπιν έγκρισης του 15μελούς Συμβουλίου Ασφαλείας, όπου Ηνωμένες Πολιτείες, Βρετανία, Γαλλία, Ρωσία και Κίνα διατηρούν ως μόνιμα κράτη-μέλη δικαίωμα βέτο. 

Το ισχύον καθεστώς παρατηρητή των Παλαιστινίων στον ΟΗΕ δεν μεταβάλλεται με το νέο ψήφισμα της Γενικής Συνέλευσης. Μόνο τα κράτη-μέλη έχουν δικαίωμα ψήφου, όμως στους Παλαιστίνιους αναγνωρίζονται ορισμένα ειδικά δικαιώματα. Μπορούν να λαμβάνουν το λόγο στις συνεδριάσεις της Γενικής Συνέλευσης για οποιοδήποτε ζήτημα πέραν του παλαιστινιακού, να υποβάλλουν προτάσεις και τροπολογίες, να συμμετέχουν σε συνέδρια του ΟΗΕ και διεθνείς συναντήσεις που διοργανώνονται από τη Γενική Συνέλευση και άλλα όργανα των Ηνωμένων Εθνών. Επιπλέον, αποκτούν έδρανο με αλφαβητική σειρά μεταξύ των κρατών-μελών της Γενικής Συνέλευσης.

Η αντίδραση του Ισραήλ ήταν σφοδρή με τον επικεφαλής διπλωματίας Ίσραελ Κατς να καταδικάζει το ψήφισμα της Γενικής Συνέλευσης ως «δώρο προς τη Χαμάς», λέγοντας ότι το μήνυμα που στέλνουν τα Ηνωμένα Έθνη είναι πως «η βία ανταμείβεται» και προειδοποιώντας πως η απόφαση θα περιπλέξει τις διαπραγματεύσεις για την απελευθέρωση των Ισραηλινών ομήρων στη Γάζα υπό την έννοια ότι ενθαρρύνει τη Χαμάς. 

Πριν την ψηφοφορία στη Νέα Υόρκη, ο μόνιμος αντιπρόσωπος του Ισραήλ στον ΟΗΕ, Γκιλάντ Ερντάν, έσκισε αντίτυπο του Καταστατικού Χάρτη του ΟΗΕ, κατηγορώντας τους υποστηρικτές του ψηφίσματος ότι προωθούν «ένα κράτος τρομοκράτη» στους κόλπους των Ηνωμένων Εθνών. «Σήμερα θα σας κρατήσω έναν καθρέφτη […] Τεμαχίζετε τον Καταστατικό Χάρτη του ΟΗΕ» δήλωσε από το βήμα της Γενικής Συνέλευσης περνώντας το αντίτυπο από καταστροφέα εγγράφων.

Το ψήφισμα υιοθετήθηκε με συντριπτική πλειοψηφία, με την Παλαιστινιακή Αρχή να χαιρετίζει την έγκριση. Καταψήφισαν εννέα χώρες: Ηνωμένες Πολιτείες, Αργεντινή, Τσεχία, Ουγγαρία, Ισραήλ, Μικρονησία, Ναούρα, Παλάου, Παπούα Νέα Γουινέα. 

Μετά την ψηφοφορία, ο αναπληρωτής πρέσβης των ΗΠΑ στα Ηνωμένα Έθνη, Ρόμπερτ Γουντ, χαρακτήρισε το κείμενο της απόφασης «μη παραγωγικό», λέγοντας ότι μία «βιώσιμη ειρήνη» στη Μέση Ανατολή απαιτεί το συνδυασμό της λύσης των δύο κρατών με άλλα στοιχεία. «Η Γάζα δεν μπορεί να είναι πλατφόρμα για την τρομοκρατία, δεν πρέπει να υπάρξει επανακατάληψη της Γάζας από το Ισραήλ και η έκταση του εδάφους της Γάζας δεν πρέπει να μειωθεί», επισήμανε.

Ο Ρόμπερτ Γουντ ανέφερε, επίσης, ότι τα Ηνωμένα Έθνη είναι το λάθος φόρουμ για την εξέταση της παλαιστινιακής κρατικής υπόστασης, λέγοντας ενώπιον της Γενικής Συνέλευσης ότι οι ΗΠΑ εμμένουν στην άποψη ότι «ο πιο γρήγορος δρόμος προς την κρατική υπόσταση και την ένταξη του παλαιστινιακού λαού στα Ηνωμένα Έθνη είναι μέσω απευθείας διαπραγματεύσεων μεταξύ του Ισραήλ και της Παλαιστινιακής Αρχής». Ο εκπρόσωπος της μόνιμης αντιπροσωπείας των ΗΠΑ στον ΟΗΕ, Νέιτ Έβανς, είχε ήδη προαναγγείλει πως θα ασκηθεί εκ νέου βέτο σε επόμενη ψηφοφορία στο Συμβούλιο Ασφαλείας.

Την ίδια στιγμή, στο μέτωπο της Ράφα, οι επιχειρήσεις του ισραηλινού συνεχίζονται και μένει να διαφανεί σε ποια κλίμακα θα εξελιχθεί η επίθεση στο τελευταίο προπύργιο της Χαμάς υπό το φως και των αμερικανικών ενστάσεων. Ισραηλινά άρματα μάχης έχουν περικυκλώσει τα ανατολικά της Ράφα και σφοδρές μάχες μαίνονται με τρομοκράτες της Χαμάς και της Ισλαμικής Τζιχάντ, ενώ παράλληλα εντείνονται οι αεροπορικές επιδρομές. Κατόπιν της εντολής των ισραηλινών δυνάμεων για εκκένωση, 150.000 άμαχοι Παλαιστίνιοι είχαν μέχρι χθες εγκαταλείψει τη νοτιότερη πόλη της Γάζας. Όσο για τις συνομιλίες προς επίτευξη εκεχειρίας, μετά και το αδιέξοδο στο Κάιρο οι ελπίδες για μία συμφωνία διατηρούνται μετά βίας ζωντανές.