Στη σκληρή διαπραγμάτευση που θα ανοίξει προσεχώς μεταξύ των Σοσιαλιστών του Πέδρο Σάντσεθ και καταλανικών αυτονομιστικών κομμάτων καρφώνεται το βλέμμα στην Ισπανία, καθώς είναι ρεαλιστικά ο μόνος -αν και εξαιρετικά δύσβατος και αμφιλεγόμενος- δρόμος που χάραξε η κάλπη της 23ης Ιουλίου για τη συγκρότηση κυβέρνησης, παρόλο που τερμάτισε πρώτο το Λαϊκό Κόμμα (PP) υπό τον Αλμπέρτο Νούνιεθ Φεϊχό.
Σε ρόλο ρυθμιστή του μετεκλογικού τοπίου έχει αναδειχθεί ο Κάρλες Πουτζδεμόν, πρώην ηγέτης της Καταλονίας που ηγήθηκε της απόπειρας απόσχισης του 2017 και ζει αυτοεξόριστος στο Βέλγιο για να αποφύγει τη δίωξη στην Ισπανία. Είναι ο ιδρυτής του κόμματος Junts (Μαζί) με το οποίο καλείται σήμερα να έλθει σε συνδιαλλαγή ο Πέδρο Σάντσεθ για να εξασφαλίσει την παραμονή του στην εξουσία σε σύμπραξη με την αριστερή συμμαχία Sumar της Γιολάντα Ντίαθ.
Το Λαϊκό Κόμμα (PP) υπό τον Αλμπέρτο Νούνιεθ Φεϊχό απέσπασε μεν τις περισσότερους ψήφους στις πρόωρες βουλευτικές εκλογές, όμως ως αναμένετο δεν κατόρθωσε να συγκεντρώσει αυτοδυναμία και ταυτόχρονα οι Ισπανοί εμπόδισαν με την ψήφο τους τη δρομολογούμενη σύμπραξη της συντηρητικής παράταξης με το ακροδεξιό Vox, η οποία και θα οδηγούσε τους νοσταλγούς του Φράνκο στην κυβέρνηση για πρώτη φορά με το τέλος της δικτατορίας, το 1975.
Το Vox κατέγραψε σημαντικές απώλειες συγκριτικά τόσο με την επίδοσή του στις βουλευτικές κάλπες του 2019, όσο και στις περιφερειακές εκλογές του Μαΐου, η έκβαση των οποίων -μία οδυνηρή ήττα για τους κυβερνώντες Σοσιαλιστές και τους Podemos- έδωσε και το «έναυσμα» για την πρόωρη προσφυγή στις κάλπες στο πιο μεγάλο στοίχημα για τον Πέδρο Σάντσεθ.
Ο Αλμπέρτο Νούνιεθ Φεΐχό διεκδικεί να λάβει ως ηγέτης της μεγαλύτερης κοινοβουλευτικής δύναμης εντολή σχηματισμού κυβέρνησης από τον βασιλιά Φίλιππο ΣΤ', όμως οι πιθανότητες να μπορέσει να λάβει και την ψήφο εμπιστοσύνης της Βουλής είναι σχεδόν μηδαμινές, καθώς θα χρειαζόταν τη στήριξη του Βασκικού Εθνικιστικού Κόμματος (PNV). Με το 2024 να είναι εκλογικό έτος για τη Χώρα των Βάσκων, το PNV δεν μπορεί να συμπλεύσει με το Λαϊκό Κόμμα, ειδικά από τη στιγμή που αυτό ήδη συνεργάζεται σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο με τους νοσταλγούς του Φράνκο.
Δεδομένου ότι δεν υπάρχουν κατευθυντήριες γραμμές για το ποιον πρέπει να επιλέξει ο βασιλιάς Φίλιππος ΣΤ' δεν είναι σαφές εάν θα καλέσει τον ηγέτη του Λαϊκού Κόμματος να σχηματίσει κυβέρνηση. Ακόμη όμως και αν το πράξει εκτιμάται ότι ο Φεϊχό θα χάσει και τη δεύτερη ψηφοφορία στην οποία απαιτείται απλή πλειοψηφία. Και τότε θα έλθει η σειρά του Σάντσεθ, με την επανεκλογή του να «κρέμεται» από την αποχή του καταλανικού Junts, το οποίο και έχει ήδη θέσει τους όρους του που δεν είναι άλλοι από δημοψήφισμα για ανεξαρτησία και αμνηστία για τους διωκόμενους αυτονομιστές για τα γεγονότα του 2017.
Πρόκειται για όρους στους οποίους ο Πέδρο Σάντσεθ δεν μπορεί και δεν θέλει να συναινέσει, όμως δεν είναι βέβαιο ότι το Junts θα εμμείνει μέχρι τέλους στη γραμμή «δημοψήφισμα ή τίποτα». Ο Κάρλες Πουτζδεμόν θα μπορούσε κατά τους αναλυτές τελικά να κρίνει πως μία νέα πρωθυπουργική θητεία Σάντσεθ θα είναι πιο «επωφελής» από την επανάληψη των εκλογών. Ο Σάντσεθ χρειάζεται και τη στήριξη της Ρεπουμπλικανικής Αριστεράς της Καταλονίας (Esqurra Republicana de Catalunya), του έτερου και «ηπιότερου» σχετικά με το Junts κόμματος που τον έχει ήδη στηρίξει κατά τη θητεία του.
Τα κόμματα ERC και Junts έχασαν 550.000 ψήφους στις εκλογές της 23ης Ιουλίου σε σύγκριση με το 2019 και το ένα τρίτο των 21 εδρών τους, ενώ το Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα (PSOE) κέρδισε 418.000 περισσότερες ψήφους στην Καταλονία, γεγονός που οι αυτονομιστές αποδίδουν σε στρατηγική κίνηση των ψηφοφόρων για να εμποδίσουν την είσοδο του Vox στην κυβέρνηση. Οι ίδιοι στέλνουν όμως παράλληλα «μήνυμα» στον Σάντσεθ ότι εξακολουθούν να ελέγχουν τη βάση τους, με τον Ζοζέπ Ρίους, νυν αντιπρόεδρο του Junts που είχε διατελέσει επικεφαλής του επιτελείου Πουτζδεμόν το 2017, να διαμηνύει ότι «η μπάλα βρίσκεται στο γήπεδο του Σάντσεθ» και ότι εάν η χώρα οδηγηθεί σε νέες εκλογές, αυτό δεν θα οφείλεται στο Junts.
O εκτελών χρέη πρωθυπουργού Πέδρο Σάντσεθ επιμένει ότι μπορεί να υπάρξει συμφωνία και να αποφευχθεί νέα αναμέτρηση, κάτι που δεν συμμερίζονται πάντως ούτε όλοι οι αξιωματούχοι των Σοσιαλιστών, ούτε και οι πολιτικοί αναλυτές. Από την άλλη ουδείς προεξοφλεί και ότι ο Πέδρο Σάντσεθ θα αποτύχει. Από πλευράς του, ο ηγέτης του Λαϊκού Κόμματος, Αλμπέρτο Νούνιεθ Φεϊχό, στηλιτεύει την επικείμενη διαπραγμάτευση με το Junts και διαμηνύει ότι «δεν μπορεί η τέταρτη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρωζώνης να παραδοθεί σε πολιτικούς φυγάδες ή πολιτικούς που λένε ότι δεν ενδιαφέρονται για την Ισπανία».
Η απάντηση στο ερώτημα «Σάντσεθ πρωθυπουργός ή νέες εκλογές» θα δοθεί σε κάθε περίπτωση μετά τις 17 Αυγούστου, αφότου συνέλθει η νέα Βουλή και εκλέξει το προεδρείο της. Στη συνέχεια ο βασιλιάς Φίλιππος ΣΤ' θα πραγματοποιήσει διαβουλεύσεις με τους ηγέτες των πολιτικών κομμάτων για να διαπιστώσει ποιος υποψήφιος μπορεί να λάβει ψήφο εμπιστοσύνης. Εάν δεν αναδυθεί «λευκός καπνός» θα πρέπει να εκλεγεί μεταβατικός πρωθυπουργός εντός διμήνου πριν διαλυθεί το Κοινοβούλιο για να διοργανωθούν εκλογές 47 ημέρες αργότερα, με το χρονοδιάγραμμα να καταλήγει σε νέες κάλπες το νωρίτερο τον Δεκέμβριο.
