Επιδιώκοντας συντονισμένα και μεθοδικά να καταστεί ο άξονας γύρω από τον οποίο θα περιστρέφεται ένας κόσμος που θα απομακρύνεται από την επιρροή και ηγεμονία των ΗΠΑ, η Κίνα έρχεται να επικαλεστεί και τη φυλετική διάσταση για να «πείσει» Ιαπωνία και Νότια Κορέα, συμμάχους της Ουάσινγκτον, να ευθυγραμμιστούν με το Πεκίνο και να κινηθούν προς «στρατηγική αυτονομία» από τη Δύση για την «αναζωογόνηση» της Ασίας.
Για τις Ηνωμένες Πολιτείες η Κίνα αποτελεί τη μεγαλύτερη μακροπρόθεσμη πρόκληση και απειλή για τα εθνικά τους συμφέροντα και την παγκόσμια τάξη, και η στρατηγική υπερίσχυσης στον μεταξύ τους ανταγωνισμό, τόσο σε γεωπολιτικό όσο και σε οικονομικό επίπεδο, αναμένεται να καθοδηγήσει την εξωτερική πολιτική της Ουάσινγκτον ανεξαρτήτως νικητή στις κρίσιμες προεδρικές εκλογές του 2024.
Η κυβέρνηση Μπάιντεν έχει ήδη εντείνει τις διπλωματικές κινήσεις προς σφυρηλάτηση στενότερων σχέσεων με εταίρους της στην Ασία ώστε να αποκρούσει την αυξανόμενη επιρροή της Κίνας στον Ινδο-Ειρηνικό, και όχι μόνο. Κορύφωση, η επίσημη υποδοχή που επιφύλαξε προ ημερών ο Λευκός Οίκος στον Ινδό πρωθυπουργό, Ναρέντρα Μόντι, σε μία γερή δόση realpolitik μέσω της οποίας «θυσιάστηκε» το ζήτημα της διάβρωσης της δημοκρατίας επί Μόντι στο «βωμό» των ραγδαίων μεταβολών που έχει επιφέρει στις γεωπολιτικές ισορροπίες ο ρωσικός πόλεμος στην Ουκρανία και καθώς η Κίνα βγαίνει επιθετικά «μπροστά» για μία νέα παγκόσμια τάξη.
Ο Τζο Μπάιντεν είχε ήδη «φιλοξενήσει» τον Απρίλιο τον Νοτιοκορεάτη πρόεδρο, Γιουν Σουκ-γέολ, ανανεώνοντας και ενισχύοντας τη δέσμευση των ΗΠΑ στην ασφάλεια της Νότιας Κορέας εν μέσω κλιμάκωσης της πυρηνικής απειλής που προέρχεται από το βορειοκορεατικό καθεστώς, ζήτημα που «δένει» τη Σεούλ και το Τόκιο με την Ουάσινγκτον, πέραν των εξελίξεων στον Ινδο-Ειρηνικό και το Στενό της Ταϊβάν. Ιαπωνία και Νότια Κορέα έχουν, εν τω μεταξύ, κινηθεί προς αποκατάσταση των μεταξύ τους σχέσεων έπειτα από μία 12ετία ακριβώς καθώς επιδιώκουν να αποκρούσουν την απειλή της Βόρειας Κορέας και ανησυχούν παράλληλα για τον κινεζικό επεκτατισμό.
Πέραν των πάγιων κατηγοριών ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες ωθούν τον κόσμο προς ένα νέο «Ψυχρό Πόλεμο» και καθώς κλιμακώνεται η «μάχη» για τις σφαίρες επιρροής, η Κίνα ήλθε από πλευράς της να βάλει στο «τραπέζι» και την ασιατική εθνική ταυτότητα ως επιχείρημα γιατί Ιαπωνία και Νότια Κορέα θα έπρεπε να ευθυγραμμιστούν μαζί της.
Στο πλαίσιο των εργασιών ετήσιου τριμερούς φόρουμ, ο κορυφαίος διπλωμάτης της Κίνας, Ουάνγκ Γι, δήλωσε ενώπιον των Ιαπώνων και Νοτιοκορεατών προσκεκλημένων ότι οι περισσότεροι Αμερικανοί και Ευρωπαίοι αδυνατούν να ξεχωρίσουν την Κίνα από την Ιαπωνία και τη Νότια Κορέα. «Ανεξάρτητα από το πόσο ξανθά μπορεί να βάψεις τα μαλλιά σου, πόσο στενή μπορεί να κάνεις τη μύτη σου, δεν μπορείς ποτέ να γίνεις Ευρωπαίος ή Αμερικανός, ποτέ δεν μπορείς να γίνεις Δυτικός. Πρέπει να γνωρίζουμε πού βρίσκονται οι ρίζες μας», δήλωσε καλώντας Σεούλ και Τόκιο να συνεργαστούν με την Κίνα για «να ευημερούν μαζί, να αναζωογονήσουν την Ανατολική Ασία, να αναζωογονήσουν την Ασία και να ωφελήσουν τον κόσμο».
Οι δηλώσεις Ουάνγκ παραπέμπουν στο αίσθημα της φυλετικής πανασιατικής αλληλεγγύης ενάντια στη Δύση στις αρχές του 20ού αιώνα, επισημαίνουν ειδικοί μιλώντας στο CNN. «Η αυτοκρατορική Ιαπωνία έκλινε πραγματικά σε αυτό καθώς επεκτεινόταν, ανακηρύσσοντας τελικά μία ‘Μείζονα Σφαίρα Συνευημερίας της Μεγάλης Ανατολικής Ασίας’, με την κατάκτηση να χαρακτηρίζεται ως μία επωφελής για όλες τις πλευρές φυλετική απελευθέρωση», αναφέρει ο Τζόελ Άτκισον, καθηγητής με ειδίκευση στις διεθνείς σχέσεις στη Βορειοανατολική Ασία στο Πανεπιστήμιο Χάνκουκ της Σεούλ.
«Η πραγματικότητα, φυσικά, ήταν ότι οι Ιάπωνες υπερεθνικιστές κατέστρεψαν όλη αυτή την καλή πρόθεση στην Κίνα και την Κορέα στην προσπάθειά τους να αντικαταστήσουν τη δυτική επιρροή με μία νέα ιαπωνική ηγεμονία», προσέθεσε, εκτιμώντας ως ιδιαίτερα απίθανο να θεωρήσουν Ιαπωνία και η Νότια Κορέα πειστικό το «επιχείρημα» του Ουάνγκ Γι δεδομένων των κινεζικών ενεργειών. Δεν αποτελεί έκπληξη ότι αντιστέκονται τώρα στην απόπειρα του Πεκίνου να «στρέψει» υπέρ του την περιφερειακή τάξη. Αμφότερες Ιαπωνία και Νότια Κορέα νιώθουν πιο ασφαλείς με την αμερικανική παρουσία στην περιοχή, και ουδεμία ένδειξη υπάρχει ότι προτίθενται να εγκαταλείψουν τις συμμαχίες τους έναντι της «στρατηγικής αυτονομίας» με τον τρόπο με τον οποίο την αντιλαμβάνεται το καθεστώς του Σι Τζινπίνγκ, καθώς τις προτρέπει «να απαλλαγούν από τον εξαναγκασμό του εκφοβισμού και της ηγεμονίας [σ.σ. των ΗΠΑ]».
Μπλεγμένο «κουβάρι» συμφερόντων
Οι δηλώσεις Ουάνγκ στο τριμερές φόρουμ ήλθαν ακριβώς την επομένη της διαδικτυακής Συνόδου Κορυφής του Οργανισμού Συνεργασίας της Σαγκάης (SCO), η οποία έδωσε «βήμα» στον Ρώσο πρόεδρο, Βλαντιμίρ Πούτιν, να διαβεβαιώσει πως η εξουσία του καλά κρατεί μετά την ανταρσία της Wagner και να ευχαριστήσει τους συμμάχους του για την υποστήριξη, και στον Κινέζο ομόλογό του, Σι Τζινπίνγκ, να καλέσει τους περιφερειακούς ηγέτες να ενισχύσουν το συντονισμό τους και να αντισταθούν στην επιρροή ξένων δυνάμεων στην περιοχή, «δείχνοντας» τις ΗΠΑ.
«Πρέπει να τελούμε σε ύψιστη επαγρύπνηση έναντι εξωτερικών δυνάμεων που υποκινούν έναν νέο ‘Ψυχρό Πόλεμο’ στην περιοχή και καλλιεργούν αντιπαραθέσεις. Να αντιταχθούμε αποφασιστικά σε παρεμβάσεις στις εσωτερικές υποθέσεις και στην υποκίνηση ‘επαναστάσεων των χρωμάτων’», είπε ο πρόεδρος της Κίνας αναφερόμενος στον όρο που χρησιμοποιείται ευρέως για να περιγράψει κινήματα προς ανατροπή καθεστώτων.
Ο Οργανισμός Συνεργασίας της Σαγκάης συνενώνει Κίνα, Ρωσία, Ινδία, Πακιστάν, Καζακστάν, Κιργιστάν, Τατζικιστάν και Ουζμπεκιστάν, και κατά την τελευταία σύνοδο ήλθε να επεκτείνει την «εμβέλειά» του, με το Ιράν να εντάσσεται ως πλήρες μέλος. Στον προθάλαμο βρίσκεται την ίδια στιγμή η Λευκορωσία. Αμφότερες Κίνα και Ρωσία «βλέπουν» τον Οργανισμό Συνεργασίας της Σαγκάης ως εναλλακτικό πόλο απέναντι στη Δύση και «όχημα» στην προσπάθεια να κάμψουν την επιρροή των ΗΠΑ διεθνώς.
Ωστόσο, όπως ακριβώς και στην περίπτωση του έτερου σχήματος των BRICS (Κίνα, Ρωσία, Βραζιλία, Ινδία και Νότια Αφρική), ενώ πολλά μέλη μπορεί να τάσσονται υπέρ μίας πολυπολικής παγκόσμιας τάξης, πολιτικές, οικονομικά μεγέθη και ευρύτερες συμμαχίες αποκλίνουν έως και συγκρούονται σε ένα μπλεγμένο «κουβάρι» συμφερόντων.
Χαρακτηριστική, η μάλλον αμήχανη θέση στην οποία βρέθηκε ο Ναρέντρα Μόντι καλούμενος να «φιλοξενήσει» τη Σύνοδο του Οργανισμού Συνεργασίας της Σαγκάης και τον ίδιο τον Βλαντιμίρ Πούτιν (έστω μέσω βιντεοσύνδεσης) μόλις στον απόηχο της επίσκεψής του στον Λευκό Οίκο, όπου «πάτησε» στο κόκκινο χαλί που του έστρωσε η κυβέρνηση Μπάιντεν και έγινε δεκτός με κανονιοβολισμούς.
Τον περασμένο μήνα το Νέο Δελχί είχε ανακοινώσει ότι η σύνοδος θα διεξαγόταν διαδικτυακά χωρίς να εξηγήσει τους λόγους. «Προβλήματα» με τη δυνητική διά ζώσης παρουσία του Βλαντιμίρ Πούτιν αντιμετωπίζει και η Νότια Αφρική, διοργανώτρια χώρα της προγραμματισμένης για τον Αύγουστο κρίσιμης Συνόδου Κορυφής των BRICS..
Ως προς την Ινδία συγκεκριμένα, ο Ινδο-Ειρηνικός είναι η περιοχή όπου οι ΗΠΑ την χρειάζονται περισσότερο από οπουδήποτε αλλού αυτή τη στιγμή. Αμφότερες Ουάσινγκτον και Νέο Δελχί επιχειρούν να αποκρούσουν την αυξανόμενη επιρροή του Πεκίνου στον Ινδο-Ειρηνικό και πέραν αυτού, ενώ ταυτόχρονα η ίδια η Ινδία διαγκωνίζεται με την Κίνα για την πρωτοκαθεδρία στους BRICS. Το Νέο Δελχί μπορεί από τη μία να μην καταδικάζει τον πόλεμο στην Ουκρανία, αλλά δεν έχει διστάσει να εξοργίσει το Πεκίνο με κοινές στρατιωτικές ασκήσεις με τις ΗΠΑ, ενώ εξακολουθεί να μετέχει ενεργά στο σχήμα στρατηγικού διαλόγου Quad για τον Ινδο-Ειρηνικό που συμπεριλαμβάνει τις ΗΠΑ, την Αυστραλία και την Ιαπωνία.
Διαβάστε επίσης
Νέα «φωτιά» στις σχέσεις Κίνας-Δύσης ανάβει η επικήρυξη διαφωνούντων
Μπάιντεν - Σι: Τα αβίαστα λάθη μπορεί να κοστίσουν ακριβά…
Η realpolitik των ΗΠΑ για την Ινδία και ο αμφιλεγόμενος Μόντι
Το «στοίχημα» των BRICS για μεγαλύτερη παγκόσμια επιρροή
Τι «δίνει» ο Μπάιντεν στη Νότια Κορέα για να μην αναπτύξει πυρηνικά όπλα
