Το μίγμα είναι πιο εκρηκτικό και από το «Γλυκό της Βηρυτού», όπως είχε ονομαστεί το ΑΝΦΟ, το πανίσχυρο εκρηκτικό από λίπασμα και πετρέλαιο, που έχει χρησιμοποιηθεί σε πολλές ανά τον κόσμο τρομοκρατικές επιθέσεις. Καθώς αναμένεται η αντίδραση του Ιράν, σύντομα η φωτιά αυτού του πολέμου θα ενωθεί με τη φωτιά του πολέμου στη Συρία. Και καθώς ο Λίβανος φιλοξενεί τον μεγαλύτερο αριθμό προσφύγων παγκοσμίως σε αναλογία πληθυσμού, οι συνέπειες στη μεταναστευτική κρίση θα είναι ανυπολόγιστες.
Μιλάμε για μια χώρα 5,5 εκ. ανθρώπων, όπου κατοικούν επίσης 2,5 εκ. πρόσφυγες, από τους οποίους μισό εκατομμύριο Παλαιστίνιοι. Για μια χώρα με δώδεκα καταυλισμούς προσφύγων, όπου ζουν 200.000 άνθρωποι – ανάμεσά τους και ακραίοι ισλαμιστές. Ήδη πριν από την 7η Οκτωβρίου 2023, στον μεγαλύτερο από τους 12 αυτούς καταυλισμούς, τον Άιν αλ-Χίλουεχ, σημειώνονταν αιματηρές και πολύνεκρες μάχες μεταξύ της Φατάχ και των ακραίων ισλαμιστών. Ως γνωστόν, βάσει παλαιάς συμφωνίας, ο στρατός του Λιβάνου δεν αναπτύσσεται στους παλαιστινιακούς καταυλισμούς, την ασφάλεια των οποίων αναλαμβάνουν οι παλαιστινιακές οργανώσεις.
Μετά τα τελευταία γεγονότα, ο αριθμός των εσωτερικά εκτοπισμένων στον Λίβανο έφθασε τους 500.000. Καθώς η Ιορδανία έχει ξεκαθαρίσει ότι δεν πρόκειται να δεχθεί πρόσφυγες από τη βασανισμένη Χώρα των Κέδρων - που δεν έχει στιγμή ησυχάσει από το 1944, όταν απέκτησε την ανεξαρτησία της από τη Γαλλία – συμβαίνει και το αδιανόητο: Σύροι και Λιβανέζοι εγκαταλείπουν τη χώρα καταφεύγοντας στη… Συρία! Εκεί δηλαδή από όπου έφυγαν για να γλιτώσουν από τα δεινά του πολέμου. Ήδη, πάνω από 30.000 άνθρωποι έχουν επιστρέψει και από αυτούς οι μισοί είναι Λιβανέζοι!
Την ίδια ώρα, οι άνθρωποι που ζουν στον Λίβανο, ντόπιοι και πρόσφυγες, έχουν βίαια φτωχοποιηθεί, εξαιτίας μιας από τις χειρότερες οικονομικές κρίσεις παγκοσμίως από το 1850.
Οι συνεχείς υποτιμήσεις του νομίσματος και ο πληθωρισμός, ο υψηλότερος παγκοσμίως αφού έφτασε και στο 350%, έχουν προκαλέσει θηριώδεις αυξήσεις στις τιμές των τροφίμων, με τα καταστήματα να τις αναγράφουν πλέον σε δολάρια. Την ώρα που το 90% των προϊόντων είναι εισαγόμενα. Και την ώρα που το κόστος φιλοξενίας των προσφύγων ξεπερνά τα 5 δις δολάρια τον χρόνο!
Χαμάς και Χεζμπολάχ τρέφονται από τον πόλεμο
Χωρίς επίτευξη Ειρήνης, τα πράγματα θα χειροτερεύουν μέρα με τη μέρα. Σ’ αυτό συμφωνούν όλοι – για την ακρίβεια όλοι εκτός από τη Χαμάς και τη Χεζμπολάχ, που τρέφονται από τον πόλεμο.
Την επομένη της 7ης Οκτωβρίου 2023, όταν η Χαμάς εισέβαλε στο Ισραήλ προκαλώντας ένα απίστευτο σκηνικό τρόμου και αγριότητας, ο νεκρός πια Νασράλα, ο ηγέτης της Χεζμπολάχ, της οργάνωσης που κρατά σε ομηρία τον Λίβανο, δήλωσε ξεκάθαρα ότι στέκει στο πλευρό της Χαμάς. Και ξανάρχισε τις επιθέσεις κατά του Ισραήλ. Στον χορό μπήκαν και το Ιράν και οι Χούθι της Υεμένης. Συνασπίστηκαν δηλαδή ξανά όλοι εκείνοι που δεν αναγνωρίζουν δικαίωμα ύπαρξης στο Κράτος του Ισραήλ.
Χωρίς αμφιβολία, το δράμα των αμάχων συγκλονίζει. Αλλά είναι επίσης ανάγκη να βρεθεί μια λύση που θα διασφαλίζει την ύπαρξη του Ισραήλ, τη συνέχιση του διαλόγου για επίλυση του Παλαιστινιακού και την απαλλαγή της Γάζας και του Λιβάνου από τη Χαμάς και τη Χεζμπολάχ.
Διαφορετικά, θα πρέπει ολόκληρη η διεθνής κοινότητα να υποκύψει στις ορέξεις των δύο αυτών τρομοκρατικών οργανώσεων και να αποδεχθεί ότι στην περιοχή θα υπάρχουν τουλάχιστον δύο μαύρες τρύπες, όπου Χαμάς και Χεζμπολάχ θα εμποδίζουν τη διεξαγωγή εκλογών, την εκλογή προέδρων, την έκφραση της λαϊκής βούλησης.
Σε μόνιμη πολιτική κρίση
Η περίπτωση του Λιβάνου δεν είναι απλή. Μιλάμε για μια καθημαγμένη χώρα, με διαλυμένη οικονομία, που μετά την τρομακτική έκρηξη τόνων νιτρικού αμμωνίου στο λιμάνι της Βηρυτού, στις 4 Αυγούστου 2020, δεν μπορεί να σηκώσει κεφάλι. Και βέβαια, η Χεζμπολάχ, που με το πολιτικό της σκέλος θέλει να μετέχει στην κυβέρνηση και με το στρατιωτικό της παίρνει μέρος σε πολεμικές επιχειρήσεις, δεν επέτρεψε ποτέ στη Δικαιοσύνη να εντοπίσει τους ενόχους.
Στην έκρηξη του 2020, έχασαν τη ζωή τους 214 άνθρωποι και τραυματίστηκαν περισσότεροι από 6.500. Η καταστροφή στα κτίρια υπήρξε τεράστια, με μεγαλύτερα θύματα τους Χριστιανούς που κατοικούσαν στην περιοχή και οι οποίοι αναγκάστηκαν να πουλήσουν τις περιουσίες τους, με τους μουσουλμάνους να τα αγοράζουν – προφανώς με την βοήθεια της Χεζμπολάχ.
Και σα να μην έφθαναν όλα αυτά, η χώρα ζει σε μια μόνιμη πολιτική κρίση, καθώς ένα διχασμένο κοινοβούλιο δεν καταφέρνει να εκλέξει Πρόεδρο από την 1η Νοεμβρίου 2023.
Τον Μάιο του 2022, η Χεζμπολάχ έχασε την κοινοβουλευτική πλειοψηφία, εξασφαλίζοντας 62 από τις 128 έδρες του κοινοβουλίου, σε μία ανατροπή του εκλογικού αποτελέσματος του 2018, όταν είχε εξασφαλίσει 71 έδρες.
Τον Ιούνιο του 2023, το κοινοβούλιο απέτυχε για 12η φορά να εκλέξει πρόεδρο, αφού η Χεζμπολάχ φροντίζει να αποχωρεί από την αίθουσα την ώρα της ψηφοφορίας και επομένως να μην εξασφαλίζεται η αναγκαία συμμετοχή των δύο τρίτων των βουλευτών που απαιτούνται για την εκλογή προέδρου. Κι’ αυτό επειδή πρέπει, βάσει Συντάγματος, τη θέση του προέδρου να καταλάβει ένας μαρωνίτης χριστιανός. Επιπλέον, χωρίς Δεδηλωμένη στη Βουλή, ο Νατζίμπ Μικάτι, σουνίτης μουσουλμάνος, παραμένει υπηρεσιακός πρωθυπουργός.
Η σκληρή μοίρα της Χώρας των Κέδρων
Όλα αυτά αποτελούν ένα είδος… φυσικής συνέχειας. Λες και κάποιος έχει καταδικάσει τον Λίβανο στην πιο σκληρή μοίρα. Οι εκλογές του 2018 πραγματοποιήθηκαν δέκα χρόνια μετά τις προηγούμενες και αφού είχαν τρεις φορές αναβληθεί λόγω των πολέμων. Ο προηγούμενος πρόεδρος, ο Μισέλ Αούν, είχε εκλεγεί με 1,5 χρόνο καθυστέρηση και αφού η ψηφοφορία είχε αναβληθεί είκοσι φορές.
Η χώρα βρίσκεται συνεχώς μπροστά σε ένα στόχαστρο: Κατά τον Αραβοϊσραηλινό Πόλεμο του 1967, στη διάρκεια ενός εμφυλίου πολέμου που κράτησε 15 χρόνια (1975-1990) με 120.000 νεκρούς και βιβλικές καταστροφές, κατά την ισραηλινή εισβολή του 1982 μετά από άλλη μια φονική επίθεση με εντολή του αρχηγού της Χεζμπολάχ, Νασράλα (οι Ισραηλινοί αποχώρησαν από το μέχρι τότε κατεχόμενο νότιο τμήμα το 2000) και κατά τη συριακή κατοχή που κράτησε ως το 2005.
Και βέβαια, κατά τον «Μαύρο Σεπτέμβρη» του 1970 στην Ιορδανία και τον εκτοπισμό των Παλαιστινίων στο Λίβανο, όπου μεταφέρθηκε το γενικό στρατηγείο της Οργάνωσης για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης. Πέντε χρόνια μετά, θα ξεσπούσε ο εμφύλιος.
Το 1976 στη χώρα εισέβαλε η Συρία, το 1978 το Ισραήλ κατέλαβε μια «ζώνη ασφαλείας» στο νότιο τμήμα της, προκειμένου να προστατευθεί από τις επιθέσεις των Παλαιστινίων, ενώ το 1982 πραγματοποιήθηκε η ισραηλινή εισβολή που ονομάσθηκε «Επιχείρηση Γαλιλαία». Οι Σύροι αναγκάσθηκαν να αποσυρθούν στην Kοιλάδα Mπεκάα και οι Παλαιστίνιοι να μεταφέρουν το στρατηγείο τους στην Tύνιδα.
Μέσα σ’ αυτό το χάος γεννήθηκε η εξτρεμιστική φιλοϊρανική και φιλοσυριακή οργάνωση Χεζμπολάχ, που αμέσως άρχισε να χρησιμοποιεί τη χώρα ως ορμητήριο για τις επιθέσεις κατά του Ισραήλ.
Οι πρωθυπουργοί παραιτούνταν ή δολοφονούνταν – ανάμεσά τους και ο Ραφίκ Χαρίρι - η Χεζμπολάχ δεν άφηνε στιγμή τον Λίβανο σε ησυχία, εμπόδιζαν – και συνεχίζουν – τον σχηματισμό κυβέρνησης, οι υπουργοί της Χεζμπολάχ παραιτούνταν μόλις αχνοφαινόταν η ελπίδα για επιστροφή στην κανονικότητα.
Όταν το 2011 ξέσπασε ο πόλεμος στη Συρία, στον Λίβανο ξέσπασε νέος εμφύλιος, με τον λαό να διχάζεται σε υποστηρικτές και αντιπάλους του Άσαντ.
Γιατί, όπως ανέφερε ο καθηγητής ανθρωπολογίας στο Πρίνστον Αμπντάλα Χαμουντί, «η Χεζμπολάχ ξέρει να μεταφράζει τις θρησκευτικές σε πολιτικές πεποιθήσεις».
Μιλάμε για τον ορισμό του Πολιτικού Ισλάμ…
*Η Σοφία Βούλτεψη είναι Βουλευτής Β3 Νοτίου Τομέα Αθηνών, υφυπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου, δημοσιογράφος
