Ασανσέρ έχουν αρχίσει να θυμίζουν πλέον οι τιμές του ευρωπαϊκού φυσικού αερίου καθώς χθες ξαναπήραν την ανηφόρα. Αυτή τη φορά η υπαιτιότητα εδράζεται στις προκλητικές δηλώσεις του προέδρου της Λευκορωσίας, Αλεξάντερ Λουκασένκο, όσον αφορά το ενδεχόμενο να κλείσει τις στρόφιγγες φυσικού αερίου προς την Ευρώπη σε περίπτωση που η τελευταία επιβάλλει νέες κυρώσεις στη Λευκορωσία λόγω της κλιμακούμενης μεταναστευτικής κρίσης στα σύνορα της χώρας.
Καθώς σύμφωνα με το Bloomberg, το 20% των ροών του ρωσικού φυσικού αερίου προς την Ευρωπαϊκή Ένωση περνά από τη Λευκορωσία κυρίως μέσω του αγωγού Yamal-Europe, που περνά επίσης από την Πολωνία και καταλήγει στη Γερμανία, οι απειλές του προέδρου της Λευκορωσίας πιθανότατα να μας οδηγήσουν σε νέες περιπέτειες όσον αφορά τις τιμές του ευρωπαϊκού φυσικού αερίου.
Ενδεχόμενο εξαιρετικά πιθανό αν σκεφτεί κανείς ότι οι απειλές του Λουκασένκο έρχονται τη στιγμή που οι ροές από τη Νορβηγία προς την Ευρώπη είναι μειωμένες εν μέσω έκτακτων διακοπών και η θερμοκρασία στη βορειοδυτική Ευρώπη προβλέπεται να υποχωρήσει κάτω από τα φυσιολογικά για την εποχή επίπεδα από την Κυριακή και μετά, παραμένοντας χαμηλά μέχρι τις αρχές Δεκεμβρίου.
Τι συνέβη όμως και φτάσαμε στο σημείο η Ευρώπη να απειλεί με νέες κυρώσεις και η Λευκορωσία να ανταποδίδει με απειλές για ένα νέο χτύπημα στην ενεργειακή κρίση της Γηραιάς Ηπείρου;
Καταρχήν να υπενθυμίσουμε ότι οι σχέσεις είναι ιδιαίτερα τεταμένες από τον Οκτώβριο του 2020, ημερομηνία κατά την οποία η ΕΕ άρχισε να επιβάλει σταδιακά περιοριστικά μέτρα κατά της Λευκορωσίας, ως αντίδραση στις νοθευμένες προεδρικές εκλογές που έγιναν στη Λευκορωσία τον Αύγουστο του 2020, καθώς και στον εκφοβισμό και τη βίαιη καταστολή ειρηνικών διαδηλωτών - μελών της αντιπολίτευσης - και δημοσιογράφων.
Τον φετινό Ιούνιο η ΕΕ ενίσχυσε τα υφιστάμενα περιοριστικά μέτρα λόγω της κατάστασης στη Λευκορωσία, εφαρμόζοντας απαγόρευση των υπερπτήσεων του εναέριου χώρου της ΕΕ και της πρόσβασης σε αερολιμένες της ΕΕ από κάθε είδους αερομεταφορείς της Λευκορωσίας.
Μετά τις πολιτικές αναταράξεις στη Λευκορωσία και τα περιοριστικά μέτρα που θέσπισε η ΕΕ, τον Ιούνιο του 2021 η Λευκορωσία άρχισε να οργανώνει πτήσεις και εσωτερικές μετακινήσεις για να διευκολύνει τη διέλευση μεταναστών με προορισμό την ΕΕ, αρχικά στη Λιθουανία και στη συνέχεια στη Λετονία και την Πολωνία. Οι περισσότεροι μετανάστες ήταν Ιρακινοί, Αφγανοί και Σύριοι υπήκοοι.
Το αποτέλεσμα ήταν οι παράτυπες αφίξεις στη Λιθουανία έως και το καλοκαίρι του 2021 να είναι υψηλότερες από το 2020 κατά πενήντα φορές τουλάχιστον. Οι παράτυπες διελεύσεις των συνόρων από τη Λευκορωσία αυξήθηκαν σημαντικά και προς την Πολωνία και τη Λετονία.
Χάρη στις συντονισμένες προσπάθειες της ΕΕ, ο αριθμός των ημερήσιων παράτυπων αφίξεων σημείωσε απότομη μείωση αν και η μεταναστευτική πίεση στα σύνορα παρέμεινε όλους τους τελευταίους μήνες αρκετά μεγάλη.
Όμως εδώ και δύο περίπου εβδομάδες η Λευκορωσία έχει στήσει μια τεράστια επιχείρηση στη Βηρυττό, τη Βαγδάτη, τη Δαμασκό αλλά και σε άλλες πόλεις: Χορηγεί τουριστικές βίζες σε Σύριους, Ιρακινούς Αφγανούς, Κούρδους κ.α και μέσω ενός δικτύου πτήσεων charter μεταφέρει χιλιάδες πρόσφυγες και μετανάστες στο Μινσκ, την πρωτεύουσα της Λευκορωσίας. Εν συνεχεία τους προωθεί στα σύνορα με τη Πολωνία προκειμένου να περάσουν στην Ευρώπη.
Στην ουσία η Λευκορωσία κάνει σε εκθετικό ρυθμό ότι έκανε ο Ερντογάν τον Ιανουάριο του 2020, όταν έστελνε πούλμαν με μετανάστες από την Κωνσταντινούπολη στον Έβρο.
Η ένταση όμως είναι πολλαπλάσια και οι εικόνες της σκληρότητας τόσο του πολωνικού στρατού προκειμένου να μην περάσουν οι μετανάστες τα σύνορα, όσο και των Λευκορώσων προκειμένου να τους εμποδίσουν να επιστρέψουν στη Λευκορωσία είναι πραγματική γροθιά στο στομάχι. Να βλέπουμε παιδάκια μέσα στα παγωμένα δάση των συνόρων Λευκορωσίας Πολωνίας να κλαίνε είναι εικόνες αβάσταχτες για κάθε Ευρωπαίο. Κάτω από αυτό το πρίσμα δεν έχουν άδικο όσοι ενστερνίζονται την άποψη ότι πρόκειται για μια στυγνή εργαλειοποίηση της ανθρώπινης δυστυχίας προκειμένου κάποιες χώρες να τη μετατρέψουν σε όπλο για γεωπολιτικούς εκβιασμούς.
Αυτή τη τακτική όμως η ΕΕ δε θα τη δεχτεί για αυτό και προφανώς στηρίζει την Πολωνία παρά τη σκληρή της αντίδραση και τις κατηγορίες ότι απωθεί ανθρώπους πίσω από τα σύνορα στη Λευκορωσία, σε αντίθεση με τους διεθνείς κανόνες ασύλου.
Η ΕΕ είναι στην ουσία αποφασισμένη να μη δεχτεί τον εκβιασμό που υφίσταται από τη Λευκορωσία, τη Ρωσία αλλά και την Τουρκία και το πιο πιθανό είναι να επιλέξει να απαντήσει αρκετά σκληρά προκειμένου να μη χάσει το παιχνίδι. Βλέπετε, δεν είναι μόνο ο εκβιασμός του Λουκασένκο προκειμένου να μη δεχτεί νέες κυρώσεις αλλά και το σκληρό παζάρι με τη Ρωσία όσον αφορά τον Nord Stream 2 που υπενθυμίζουμε ότι είναι ακόμα σε διαδικασία έγκρισης.
Oι σχέσεις άλλωστε με τη Ρωσία είναι τεταμένες από το 2014 λόγω ενεργειών της Ρωσίας όπως, η παράνομη προσάρτηση της Κριμαίας, η στήριξη ομάδων ανταρτών στην ανατολική Ουκρανία, οι εκστρατείες παραπληροφόρησης και παρεμβάσεων καθώς και οι παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο εσωτερικό της. Οι εντάσεις αυξήθηκαν εκ νέου μετά την παρέμβαση της Ρωσίας στη Συρία, στη Λιβύη και στην Υποσαχάρια Αφρική. Όμως παρά τις κυρώσεις της ΕΕ κατά της Ρωσίας, η στενή αλληλεξάρτηση τους εξακολουθεί να υφίσταται με την ΕΕ να εφαρμόζει την προσέγγιση της λεγόμενης «επιλεκτικής συνεργασίας».
Τα χτεσινά γεγονότα προφανώς και αποτελούν μια νέα πρόκληση για τις σχέσεις ΕΕ – Ρωσίας καθώς η Μόσχα παρουσιάζεται ως ο μεγάλος προστάτης του καθεστώτος του Μινσκ. Η ΕΕ μάλιστα δεν αποκλείεται να εξετάσει το ενδεχόμενο επιβολής κυρώσεων στη ρωσική κρατική αεροπορική εταιρεία, την Aeroflot, αν και χθες η αεροπορική εταιρεία αρνήθηκε οποιαδήποτε ανάμειξη στη μεταφορά μεταναστών στη Λευκορωσία.
Από την άλλη πλευρά, η πολωνική κυβέρνηση βάζει ξανά στο κάδρο και την Τουρκία, καθώς υποστηρίζει την πληθώρα πτήσεων των τουρκικών αερογραμμών προς το Μινσκ με επιβάτες από μεσανατολικές χώρες, που κατόπιν επιχειρούν να εισέλθουν στην Ε.Ε. δια της Πολωνίας.
Βέβαια, η Τουρκία θα έμπαινε ούτως ή άλλως στο κάδρο μετά τις απειλές του Ερντογάν να ξανανοίξει τα σύνορα με αφορμή τις δηλώσεις του Έλληνα Πρωθυπουργού στη συνέντευξη Τύπου με τον Ολλανδό Πρωθυπουργό. Αν και το πιο πιθανό οι χτεσινές δηλώσεις του Ερντογάν να είναι το αποτέλεσμα μιας έκρηξης θυμικού κάτω από την πίεση της κατάρρευσης της λίρας σε νέα ιστορικά χαμηλά (1 δολάριο=10 τούρκικες λίρες), εντούτοις οι δηλώσεις αυτές σε συνδυασμό με την κατάσταση στα σύνορα Λευκορωσίας-Πολωνίας και την ενεργειακή κρίση δημιουργούν ένα εκρηκτικό συνδυασμό στην καρδιά του ευρωπαϊκού χειμώνα.
