Οδεύοντας με «φόρα» στις βουλευτικές εκλογές του 2024, το αντιπολιτευόμενο Εργατικό Κόμμα του Ηνωμένου Βασιλείου παρουσίασε την οικονομική του πλατφόρμα και οι παραλληλισμοί με τις πολιτικές Μπάιντεν στην απέναντι όχθη του Ατλαντικού είναι σαφείς.
Το σχέδιο της σκιώδους υπουργού Οικονομικών των Εργατικών, Ρέιτσελ Ριβς, έχει τις ρίζες του στην πεποίθηση ότι η ανάπτυξη δημιουργείται «από κάτω προς τα πάνω», όμως παρόλο που απηχεί αυτολεξεί την οικονομική φιλοσοφία του προέδρου των ΗΠΑ, είναι πολύ διαφορετικό από τα Bidenomics -τον νεολογισμό που εφηύρε το επικοινωνιακό επιτελείο του Τζο Μπάιντεν προς ενίσχυση της εκστρατείας επανεκλογής του στον Λευκό Οίκο.
Η βασική διαφοροποίηση μεταξύ των «Bidenomics» και των «securonomics» της Ρέιτσελ Ριβς έγκειται στον τρόπο χρηματοδότησης των προτεινόμενων επενδύσεων, όπως δηλώνουν ειδικοί στο δίκτυο CNBC προχωρώντας σε μία «ακτινογραφία» του οικονομικού σχεδίου που παρουσιάστηκε την περασμένη εβδομάδα.
Ο ηγέτης των Εργατικών, Κίρ Στάρμερ, έχει υποσχεθεί να προχωρήσει με «ταχύτητα» τις επενδύσεις για τη μετάβαση στην καθαρή ενέργεια, οι οποίες, όπως είπε, θα δημιουργήσουν μισό εκατομμύριο θέσεις εργασίας και θα τροφοδοτήσουν την οικονομική ανάπτυξη, ενώ παράλληλα θα επιτύχουν τους κλιματικούς στόχους της χώρας.
«Η καθαρή βρετανική ενέργεια είναι φθηνότερη από τα ξένα ορυκτά καύσιμα. Αυτό σημαίνει φθηνότερους λογαριασμούς για κάθε οικογένεια στη χώρα, αλλά και μια ευκαιρία να γίνουμε πιο ανταγωνιστικοί σε όλους τους τομείς», δήλωσε προ ημερών ο Στάρμερ στο συνέδριο του κόμματος στο Λίβερπουλ της Αγγλίας. «Χώρες όπως η Αμερική χρησιμοποιούν αυτό το δώρο για να δημιουργήσουν θέσεις εργασίας στη μεταποίηση, τέτοιες που δεν έχουμε δει εδώ και δεκαετίες, και δεν είναι οι μόνες», επισήμανε.
Στο σχέδιο που παρουσίασε ακολούθως η σκιώδης υπουργός Οικονομικών Ρέιτσελ Ριβς, και το οποίο ονόμασε «securonomics», περιλαμβάνεται η δέσμευση για την «ανοικοδόμηση της Βρετανίας». Οι Εργατικοί προσπαθούν να αποσυνδέσουν το ρίσκο από τις επιχειρηματικές επενδύσεις σε αναδυόμενες τεχνολογίες με ένα νέο ταμείο εθνικού πλούτου, διατηρώντας ένα ενεργό κράτος και αξιοποιώντας παράλληλα τις ιδιωτικές επενδύσεις για την προώθηση της οικονομικής ανάπτυξης.
Η Ρέιτσελ Ριβς υποσχέθηκε επίσης να επιταχυνθούν τα έργα υποδομών, στο πλαίσιο σχεδιασμών που, όπως υποστήριξε, θα «ξεκλειδώσουν» επιπλέον 50 δισ. λίρες (61 δισ. δολάρια) ιδιωτικών επενδύσεων. Η ίδια ανέφερε ότι οι Εργατικοί θέλουν να εξασφαλίσουν 3 λίρες από τον ιδιωτικό τομέα για κάθε 1 λίρα δημόσιου χρήματος που δαπανάται στο προτεινόμενο ταμείο εθνικού πλούτου. Πηγή έμπνευσης του σχεδίου αναγνωρίστηκε ευρέως ότι αποτελεί η Πράξη Μείωσης του Πληθωρισμού (IRA) που φέρει την υπογραφή του Τζο Μπάιντεν.
Στο συνέδριο των Εργατικών στο Λίβερπουλ, η σκιώδης υπουργός Οικονομικών υπογράμμισε ότι οι επιχειρηματικές επενδύσεις είναι η ζωογόνος δύναμη μιας αναπτυσσόμενης οικονομίας. «Είναι οι επενδύσεις που επιτρέπουν στις επιχειρήσεις να επεκταθούν, να δημιουργήσουν θέσεις εργασίας και να ανταγωνιστούν τους διεθνείς αντιπάλους τους, με νέες εγκαταστάσεις, εργοστάσια και ερευνητικά εργαστήρια να έρχονται στη Βρετανία -όχι στη Γερμανία, τη Γαλλία ή την Αμερική», τόνισε για να προσθέσει: «Αλλά σήμερα, υστερούμε πολύ σε σχέση με τους ομόλογους μας όσον αφορά τις επενδύσεις του ιδιωτικού τομέα ως ποσοστό του ΑΕΠ, με δεκάδες δισεκατομμύρια λίρες λιγότερες να δαπανώνται για νέα μηχανήματα και υποδομές».
Η νομοθεσία-ορόσημο IRA της κυβέρνησης Μπάιντεν -που στόχευε τη μεταποίηση, τις υποδομές και την κλιματική αλλαγή- δημιούργησε επενδύσεις άνω των 500 δισ. δολαρίων κατά το πρώτο έτος εφαρμογής της, σύμφωνα με το αμερικανικό υπουργείο Οικονομικών -με τα 200 δισεκατομμύρια δολάρια από αυτά να κατευθύνονται στον τομέα της καθαρής ενέργειας.
Οι επιθυμητοί παραλληλισμοί του Εργατικού Κόμματος με τα «Bidenomics» συζητήθηκαν σε πλήθος εκδηλώσεων καθ' όλη τη διάρκεια του συνεδρίου στο Λίβερπουλ, ιδίως όσον αφορά τον «συνωστισμό» των ιδιωτικών επενδύσεων -μια κεϋνσιανή οικονομική θεωρία που υποδηλώνει ότι οι αυξημένες κρατικές δαπάνες μπορούν να ωθήσουν την αύξηση των ιδιωτικών επενδύσεων.
«Δεν είναι Bidenomics»
Αλλά ενώ η ρητορική και τα επιθυμητά αποτελέσματα μπορεί να μοιάζουν κατά πολύ, η βασική διαφοροποίηση μεταξύ των «Bidenomics» και των «securonomics» έγκειται στον τρόπο με τον οποίο χρηματοδοτούνται οι προτεινόμενες επενδύσεις σε υποδομές για την τόνωση της μακροπρόθεσμης ανάπτυξης, σύμφωνα με τον Κάλουμ Πίκερινγκ, ανώτερο οικονομολόγο της Berenberg Bank.
«Έχοντας έλλειψη φαντασίας, έχουμε αυτή την κακή συνήθεια να εισάγουμε αμερικανικές πολιτικές και ιδέες. Η [πρώην πρωθυπουργός] Λιζ Τρας προσπάθησε με τον ριγκανισμό χωρίς το δολάριο και ανακάλυψε ότι στην πραγματικότητα το δολάριο είναι αυτό που χρειάζεσαι μόνο για να κάνεις τεράστια ελλείμματα για να μειώσεις τους φόρους», δήλωσε μιλώντας στο CNBC.
Η Τρας άντεξε μόλις 49 ημέρες ως πρωθυπουργός πέρυσι, αφού ανακοίνωσε μια σειρά από φορολογικές περικοπές που αναστάτωσαν τις αγορές και τη λίρα, εκτόξευσαν τους λογαριασμούς των ενυπόθηκων δανείων στα ύψη και ανάγκασαν την Τράπεζα της Αγγλίας να παρέμβει για να αποτρέψει την κατάρρευση πολλών συνταξιοδοτικών ταμείων.
Ωστόσο, η Τρας επιμένει και στο συνέδριο του Συντηρητικού Κόμματος νωρίτερα αυτόν τον μήνα συνέχισε να πιέζει τον νυν πρωθυπουργό Ρίσι Σουνάκ να θεσπίσει σαρωτικές φορολογικές περικοπές.
«Τα Bidenomics είναι απλά -πρόκειται για μαζικές επιδοτήσεις που χρηματοδοτούνται από το χρέος για την τόνωση της προσφοράς της οικονομίας», εξηγεί ο Pickering. «Το σημείο-κλειδί είναι η επιδότηση που χρηματοδοτείται από το χρέος. Ακριβώς επειδή οι πολιτικές μπορεί να είναι προσανατολισμένες προς την ενίσχυση των υποδομών και των επενδύσεων, αν δεν έχουν αυτό το στοιχείο της χρηματοδότησης του χρέους, δεν πρόκειται για Bidenomics», επισημαίνει.
Ο κύριος λόγος που αυτό δεν θα λειτουργούσε στο Ηνωμένο Βασίλειο, πρόσθεσε, είναι ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν το «τεράστιο προνόμιο» να λειτουργούν με το παγκόσμιο αποθεματικό νόμισμα: Το αμερικανικό δολάριο.
«Η ομοσπονδιακή κυβέρνηση των ΗΠΑ θα έχει έλλειμμα 6% για τα επόμενα χρόνια σε μια οικονομία με πλήρη απασχόληση -καμία άλλη χώρα δεν μπορεί να τη ‘γλιτώσει’ με αυτό. Και αυτά τα ελλείμματα είναι επιδοτήσεις για υποδομές, ο νόμος CHIPS, όλο το υπολοιπο πλαίσιο επιδοτήσεων -αυτό δεν είναι δυνατόν στο Ηνωμένο Βασίλειο», δήλωσε ο Πίκερινγκ.
Το χρέος των ΗΠΑ ξεπέρασε τον περασμένο μήνα το ιστορικό ορόσημο των 33 τρισ. δολαρίων, με τις δημοσιονομικές δαπάνες να έχουν διογκωθεί κατά περίπου 50% μεταξύ των δημοσιονομικών ετών 2019 και 2021. Ο νόμος για τη μείωση του πληθωρισμού αναμένεται να κοστίσει πάνω από 1 τρισ. δολάρια την επόμενη δεκαετία, σύμφωνα με ένα μοντέλο προϋπολογισμού του Πανεπιστημίου της Πενσιλβάνια.
