Εν μέσω της ανάφλεξης που έχει πυροδοτήσει στη Μέση Ανατολή η τρομοκρατική επίθεση της Χαμάς την 7η Οκτωβρίου, ένα «ποτάμι» από βίντεο και φωτογραφίες που υποτίθεται ότι «απεικονίζουν» τη σύγκρουση και μεταφέρουν γεγονότα και δηλώσεις ηγετών έχει κατακλύσει τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, καθιστώντας δύσκολο τον διαχωρισμό ανάμεσα στην αλήθεια και το ψέμα.
Πραγματικές εικόνες, πλάνα και μαρτυρίες για τις δολοφονίες αμάχων στο Ισραήλ και τους ακόλουθους βομβαρδισμούς στη Λωρίδα της Γάζας που αναρτώνται σε λογαριασμούς στα social media «αναμειγνύονται» με αναρτήσεις χρηστών που προωθούν ψευδείς ισχυρισμούς, διαστρεβλώνουν και αποκρύπτουν εσκεμμένα γεγονότα, και παραποιούν βίντεο.
Μεταξύ των ψευδών ισχυρισμών που έκαναν την εμφάνισή τους στο Διαδίκτυο για να αναπαραχθούν σε χρόνο-ρεκόρ είναι ότι κορυφαίος Ισραηλινός διοικητής απήχθη από τη Χαμάς. Εξίσου ταχύτατα «εξαπλώθηκε» βίντεο που υποτίθεται ότι επρόκειτο για ρεπορτάζ του BBC News και «επιβεβαίωνε» ότι η εμπόλεμη Ουκρανία έχει δώσει όπλα στη Χαμάς, ενώ... αξιοποιήθηκαν και παλιά βίντεο του Ρώσου προέδρου, Βλαντιμίρ Πούτιν, με ανακριβείς λεζάντες στα αγγλικά.
Το πρακτορείο Associated Press προχωρά σε μία «ακτινογραφία» της παραπληροφόρησης που έχει διαχυθεί μέχρι στιγμής στις on line πλατφόρμες και τα κοινωνικά δίκτυα, καταγράφοντας τα πραγματικά γεγονότα.
Μία από τις «ηχηρές» περιπτώσεις είναι εκείνη που θέλει τον Τούρκο πρόεδρο, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, να απείλησε να επέμβει στον πόλεμο Ισραήλ-Χαμάς.
Ο Ερντογάν δεν έχει πει κάτι τέτοιο. Πρόσφατη ανάρτησή του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για τη συνεχιζόμενη σύγκρουση έχει παραποιηθεί. Χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης μοιράζονται ένα απόσπασμα που υποστηρίζουν ότι προέρχεται από τον Ερντογάν, στο οποίο προειδοποιεί ότι η χώρα του θα λάβει αποφασιστικά μέτρα για να τερματίσει τη σύγκρουση εάν συνεχιστούν οι επιδρομές στη Γάζα.
«Ο Τούρκος πρόεδρος Ερντογάν ΑΠΕΙΛΗΣΕ να επέμβει στον πόλεμο του Ισραήλ κατά της Γάζας: ‘Καλώ όλη την ανθρωπότητα να αναλάβει δράση για να σταματήσει αυτή η πρωτοφανής κτηνωδία στη Λωρίδα της Γάζας. Αν όχι, θα το κάνουμε εμείς’» έγραψε ένας χρήστης στο Χ και η ανάρτηση έχει συγκεντρώσει περισσότερα από 105.000 «like» και κοινοποιήσεις.
Όμως, στην πραγματικότητα έχει παραποιηθεί σχόλιο του Ερντογάν στο X την 17 Οκτωβρίου. Στην ανάρτηση, η οποία ήταν γραμμένη στα τουρκικά, ο Τούρκος πρόεδρος όντως «κάλεσε όλη την ανθρωπότητα» να βοηθήσει να σταματήσει η «πρωτοφανής κτηνωδία στη Γάζα».
Αλλά δεν γράφει «Αν όχι, θα το κάνουμε εμείς» ή άλλες απειλητικές φράσεις που να υποδηλώνουν άμεση στρατιωτική επέμβαση της Τουρκίας. «Ο πρόεδρος Ερντογάν δεν απείλησε ότι θα επέμβει στη σύγκρουση», υπογράμμισε στο AP ο Στίβεν Κουκ, ειδικός σε θέματα Μέσης Ανατολής στο Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων, think tank της Ουάσινγκτον. «Μίλησε γενικά για να κάνει τον κόσμο να πιέσει το Ισραήλ να σταματήσει τη στρατιωτική του εκστρατεία», επισήμανε.
Και η Ελίζαμπεθ Σάκμαν Χερντ, καθηγήτρια Πολιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο Northwestern που ειδικεύεται στη Μέση Ανατολή, προσέθεσε ότι δεν έχει δει καμία ένδειξη ότι ο Ερντογάν έχει προβεί σε τέτοια απειλή αλλού.
«Fake News» σαφώς ήταν και η ανάρτησης που κυκλοφόρησε, γραμμένη στα αραβικά, περί «επιβεβαίωσης» του Ισραήλ ότι εκείνο βομβάρδισε το νοσοκομείο της Λωρίδας της Γάζας. Συνοδευόταν από στιγμιότυπο οθόνης από υποτιθέμενη ανάρτηση του ισραηλινού στρατού στο λογαριασμό του στο Facebook. Καμία τέτοια ανάρτηση δεν υπάρχει στις πραγματικές σελίδες του ισραηλινου στρατού στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Άλλη περίπτωση παραπληροφόρησης είναι ένα βίντεο που εμφανίζει τον εμίρη του Κατάρ να απειλεί ότι θα διακόψει την παγκόσμια προμήθεια φυσικού αερίου εάν το Ισραήλ δεν σταματήσει να βομβαρδίζει τη Γάζα.
Ο εμίρης του Κατάρ, σεΐχης Ταμίμ μπιν Χαμάντ Αλ Θάνι, δεν λέει κάτι τέτοιο στο βίντεο που κυκλοφορεί ευρέως και είχε γυριστεί περισσότερα από έξι χρόνια πριν. Εκπρόσωπος της κυβέρνησης του Κατάρ χρειάστηκε να επιβεβαιώσει ότι ούτε ο εμίρης, ούτε άλλος κυβερνητικός αξιωματούχος έχει απειλήσει να διακόψει τις εξαγωγές.
Κατασκευασμένο ήταν και το βίντεο με υποτιθέμενο ρεπορτάζ του δικτύου BBC που εμφανιζόταν να επιβεβαιώνει ότι η Ουκρανία είχε δώσει όπλα στη Χαμάς. Το επίμαχο βίντεο συνοδευόταν από περισσότερα από 2.500 σχόλια και 110.000 προβολές στην υπηρεσία ανταλλαγής μηνυμάτων Telegram. «Οι Παλαιστίνιοι αγόρασαν πυροβόλα όπλα, πυρομαχικά, μη επανδρωμένα αεροσκάφη και άλλα όπλα», υποστήριζε μεταξύ άλλων.
Ο Νιμρόντ Αλόνι, στρατηγός του ισραηλινού στρατού, αιχμαλωτίστηκε από άνδρες Χαμάς κατά την επίθεση της 7 Οκτωβρίου στο νότιο Ισραήλ (παρα)-πληροφορήθηκαν επίσης χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης τις ώρες μετά την τρομοκρατική επίθεση. Δεν υπάρχει καμία αλήθεια σε αυτόν τον ισχυρισμό, επιβεβαίωσε εκπρόσωπος του ισραηλινού στρατού. Ο Αλόνι ήταν παρών στις 8 Οκτωβρίου σε συνεδρίαση κορυφαίων ισραηλινών στρατιωτικών αξιωματούχων.
Και η λίστα συνεχίζεται...
