Πώς η Ρωσία εκμεταλλεύεται την απουσία ενιαίου μετώπου στη Δύση

Πώς η Ρωσία εκμεταλλεύεται την απουσία ενιαίου μετώπου στη Δύση

H τηλεφωνική επικοινωνία του Γάλλου προέδρου Εμανουέλ Μακρόν με τον Βλαντίμιρ Πούτιν για την αναγκαιότητα διπλωματικής λύσης στην ουκρανική κρίση είναι ενδεικτική της προσπάθειας της Μόσχας να βρει τις ρωγμές στο δυτικό μέτωπο. Παράλληλα, ο Μακρόν συνεχίζει τη γαλλική παράδοση μίας διακριτής διεθνούς παρουσίας, εν μέσω των διαρκών φωνών των ΗΠΑ περί επικείμενης ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία.

Μπορεί ο Εμανουέλ Μακρόν να θορυβήθηκε έπειτα από τη δια ζώσης συνάντηση με τον Ρώσο πρόεδρο στη Μόσχα, στο εξεζητημένο πελώριο τραπέζι, αλλά το ενδιαφέρον στο Παρίσι για την ουκρανική κρίση παραμένει αμείωτο. Άλλωστε η ενασχόληση με το ακανθώδες και φλέγον διεθνές ζήτημα, που απασχολεί τη Δύση, είναι απαραίτητη ενόψει των προεδρικών εκλογών στη Γαλλία. Ο χρόνος που κερδίζει υπέρ της διπλωματίας τονώνει το προεδρικό προφίλ του Εμανουέλ Μακρόν.

Ταυτόχρονα, στο Κρεμλίνο είναι σαφής η διάθεση να διαχωριστούν οι σχέσεις ανάμεσα στους αγγλοσάξωνες, τις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Μεγάλη Βρετανία και από την άλλη πλευρά στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο Βλαντιμίρ Πούτιν επιθυμεί να ενισχύσει τον διαμεσολαβητικό ρόλο των ευρωπαϊκών χωρών στο ουκρανικό ζήτημα, όπως άλλωστε φάνηκε και από την υποδοχή του Γερμανού καγκελαρίου Όλαφ Σολτς στη Μόσχα και τις αναφορές στις πρωτοβουλίες του Κουαρτέτου της Νορμανδίας. Όπως τόνισε, και τότε, ο Ρώσος πρόεδρος θεωρεί την ευρωπαϊκή παρουσία σημαντική, ως εγγύηση για την εφαρμογή των Συμφωνιών του Μινσκ.

Για τη Μόσχα, οι συμφωνίες του Μινσκ αποτελούν έναν κεντρικό μοχλό της ρωσικής επιρροής εντός της Ουκρανίας. Ο Πούτιν φαίνεται να έχει αποφασίσει να πιέσει για την υλοποίηση τους, σε βαθμό που έχει ανησυχήσει το Κίεβο, πέρα από την προοπτική μίας ρωσικής εισβολής. Αν κι ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Άντονι Μπλίνκεν δηλώνει πως η αντίστροφη μέτρηση για τη ρωσική εισβολή φτάνει στο μηδέν, το Κίεβο αναγνωρίζει πως η απειλή για μία ρωσική επιχείρηση είναι υπαρκτή μεν, αλλά όχι άμεση.

Κατά συνέπεια, στο Κρεμλίνο έχουν επιλέξει να τονίσουν τη σχέση τους με τις ευρωπαϊκές χώρες και ταυτόχρονα να αξιοποιήσουν τις ευρωπαϊκές διαμεσολαβητικές προσπάθειες, ώστε να αποκτηθούν πλεονεκτήματα απέναντι στην Ουκρανία. Με αυτό τον τρόπο, ο Πούτιν μπορεί να ενισχύει ταυτόχρονα τους συνομιλητές τους, ανάλογα με τις περιστάσεις. Για παράδειγμα, η Μόσχα δυσαρεστήθηκε με την απόρριψη του όρου «γενοκτονίας» από τον Γερμανό καγκελάριο, όπως ισχυρίστηκε ο Πούτιν ότι πραγματοποιείται στην ανατολική Ουκρανία, κατά τη διάρκεια της κοινής συνέντευξης τύπου. Ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ χαρακτήρισε ως «απαράδεκτη» τη δήλωση του Σολτς, όταν επανήλθε στο ζήτημα μετά την επίσκεψη του στη Ρωσία. Τώρα πλέον, η Μόσχα δείχνει τις διαθέσεις της να στραφεί προς το Παρίσι.

Ταυτόχρονα, στο Κρεμλίνο ποντάρουν στη γαλλική στήριξη για τον ευρύτερο στόχο τους, δηλαδή τον εξαναγκασμό των Ηνωμένων Πολιτειών σε δεσμεύσεις σχετικά με την ανατολική Ευρώπη. Για αυτό τον λόγο υπήρχε συμφωνία για τη συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών των δύο χωρών τις επόμενες ημέρες, ώστε να διερευνηθεί η πιθανότητα διεξαγωγής μιας διάσκεψης σε ανώτατο επίπεδο.

Ταυτόχρονα, ο Πούτιν έδειξε τη δυνατότητα της να ελιχθεί στον πολυδαίδαλο λαβύρινθο των διεθνών θεσμών. Καθώς η Ρωσία δεν συμμετείχε στην τελευταία συνεδρίαση του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη, (ΟΑΣΕ) που συγκάλεσε η Ουκρανία, για τις μετακινήσεις ρωσικών δυνάμεων κοντά στα σύνορα της, συμφωνήθηκε στην τηλεφωνική συνομιλία Πούτιν- Μακρόν να συγκληθεί τη Δευτέρα μια συνεδρίαση των εκπροσώπων του ΟΑΣΕ, της Ουκρανίας και της Ρωσίας.

Κατά συνέπεια, το Μόνιμο Συμβούλιο του Οργανισμού του ΟΑΣΕ, ενός οργανισμού που προέκυψε στο ζενίθ του Ψυχρού Πολέμου, θα συνεδριάσει την επόμενη της συνομιλίας τους. Δηλαδή η Ρωσία δίνει το δικαίωμα στη Γαλλία να διατείνεται πως οι μεσολαβητικές πρωτοβουλίες της φέρνουν αποτελέσματα.

Ταυτόχρονα, τη στιγμή που οι ΗΠΑ αποσύρουν τις αποστολές τους από την Ουκρανία ή μεταφέρουν το προσωπικό της πρεσβείας τους από την Ουκρανία, δίνοντας όλο νέες ημερομηνίες για την εκκίνηση της ρωσικής εισβολής, η Μόσχα δείχνει πως εκείνη τηρεί απαρέγκλιτα τη διεθνή νομιμότητα. Άσχετα με το αν υπάρχει ανησυχία για την αυταρχική και απρόβλεπτη τροχιά του ρωσικού καθεστώτος, η αμερικανική προσέγγιση απέναντι στη Ρωσία δεν απολαμβάνει καθολικής αποδοχής. Η δημόσια κριτική εναντίον της αμερικανικής τακτικής απόσυρσης των διπλωματικών αποστολών στην Ουκρανία, που εκφράστηκε από την Αυστρία το προηγούμενο διάστημα, είναι άλλωστε χαρακτηριστική αυτή της τάσης.