Στην Ουκρανία βρίσκεται ο Ινδός πρωθυπουργός Μόντι για συνομιλίες με τον πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι. Η συνάντηση έρχεται σε μία σημαντική χρονική στιγμή, καθώς μόλις λίγες εβδομάδες πριν έχει προηγηθεί συνάντηση του κ. Μόντι στη Μόσχα με το Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν, προκαλώντας έντονες αντιδράσεις σε Κίεβο και ορισμένες δυτικές πρωτεύουσες.
Μάλιστα, ο Ζελένσκι εμφανίστηκε ιδιαίτερα επικριτικός, λέγοντας ότι «απογοητεύτηκε που είδε τον ηγέτη της μεγαλύτερης δημοκρατίας του κόσμου να αγκαλιάζει τον πιο αιματηρό εγκληματία του κόσμου στη Μόσχα».
Επισκέπτεται λοιπόν ο κ. Μόντι το Κίεβο για να κατευνάσει τον κ. Ζελένσκι και άλλους δυτικούς ηγέτες; Όχι, εντελώς, αναφέρει σε ανάλυσή του το BBC.
Narenda Modi, Vladimir Putin | AP Photo, Alexander Zemlianichenko
Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι η Ινδία ισορροπεί τις σχέσεις της μεταξύ δύο ανταγωνιστικών εθνών ή μπλοκ. Η περίφημη προσέγγιση της χώρας ως προς τη γεωπολιτική της μη προσήλωσης την έχει εξυπηρετήσει καλά εδώ και δεκαετίες.
Η επίσκεψη της Παρασκευής - η πρώτη επίσκεψη Ινδού πρωθυπουργού στην Ουκρανία - έχει περισσότερο να κάνει με το να σηματοδοτήσει ότι, ενώ η Ινδία θα συνεχίσει να έχει ισχυρές σχέσεις με τη Ρωσία, θα εξακολουθήσει να συνεργάζεται στενά με τη Δύση.
Ο Μάικλ Κούγκελμαν, διευθυντής του Ινστιτούτου Νότιας Ασίας της δεξαμενής σκέψης Wilson Centre στην Ουάσιγκτον, λέει ότι το ταξίδι θα επιβεβαιώσει περαιτέρω τη στρατηγική αυτονομία της Ινδίας.
«Η Ινδία δεν έχει σκοπό να εξευμενίσει τις δυτικές δυνάμεις ή οποιονδήποτε άλλον. Είναι ένα ταξίδι που έχει σκοπό να προωθήσει τα ινδικά συμφέροντα, επιβεβαιώνοντας τη φιλία με το Κίεβο και μεταφέροντας τις ανησυχίες της για τον συνεχιζόμενο πόλεμο», λέει.
Ωστόσο, η χρονική στιγμή της επίσκεψης αντανακλά το γεγονός ότι οι Ινδοί διπλωμάτες έχουν λάβει υπ'όψιν τους τις έντονες αντιδράσεις των ΗΠΑ στην επίσκεψη του κ. Μόντι στη Μόσχα, ωστόσο η Ινδία απέφυγε να επικρίνει άμεσα τη Ρωσία για τον πόλεμο.
Το Δελχί, ωστόσο, έχει μιλήσει συχνά για τη σημασία του σεβασμού της εδαφικής ακεραιότητας και της κυριαρχίας των εθνών. Πιέζει συνεχώς για διπλωματία και διάλογο για τον τερματισμό του πολέμου. Άλλωστε, η επίσκεψη του κ. Μόντι στη Μόσχα τον Ιούλιο ήρθε λίγες ώρες μετά τον ρωσικό βομβαρδισμό που σκότωσε τουλάχιστον 41 ανθρώπους στην Ουκρανία, μεταξύ άλλων σε ένα παιδικό νοσοκομείο στο Κίεβο, προκαλώντας παγκόσμια κατακραυγή.
Ο Ινδός πρωθυπουργός δήλωσε τότε ότι ο θάνατος των παιδιών ήταν οδυνηρός και τρομακτικός, αλλά απέφυγε από την άλλη, να κατηγορήσει τη Ρωσία. Ο κ. Μόντι δεν είναι πιθανό να παρεκκλίνει από αυτή τη στάση κατά την επίσκεψή του στο Κίεβο, τονίζει το BBC.
Οι ΗΠΑ και άλλα δυτικά έθνη έχουν αρχίσει να αποδέχονται τη στάση του Δελχί, δεδομένης της διαχρονικής σχέσης της Ινδίας με τη Μόσχα και της εξάρτησής της από τον ρωσικό στρατιωτικό εξοπλισμό.
Η Ινδία, ο μεγαλύτερος εισαγωγέας όπλων στον κόσμο, έχει διαφοροποιήσει το χαρτοφυλάκιο των αμυντικών εισαγωγών της και έχει επίσης αυξήσει την εγχώρια παραγωγή τα τελευταία χρόνια, αλλά εξακολουθεί να αγοράζει περισσότερο από το 50% του αμυντικού της εξοπλισμού από τη Ρωσία.
Η Ινδία έχει επίσης αυξήσει τις εισαγωγές πετρελαίου από τη Ρωσία, εκμεταλλευόμενη τις φθηνότερες τιμές που προσφέρει η Μόσχα. Σημειώνεται ότι, η Ρωσία ήταν ο κορυφαίος προμηθευτής πετρελαίου στην Ινδία πέρυσι.
Οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους έχουν συχνά παρακαλέσει την Ινδία να πάρει μια πιο ξεκάθαρη θέση σχετικά με τον πόλεμο, αλλά έχουν επίσης αποφύγει να εφαρμόσουν σκληρές κυρώσεις ή πιέσεις. Η Δύση βλέπει επίσης την Ινδία ως αντίβαρο στην Κίνα και δεν θέλει να διαταράξει αυτή τη δυναμική. Η Ινδία, που είναι πλέον η πέμπτη μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο, αποτελεί επίσης μια αναπτυσσόμενη αγορά για τις επιχειρήσεις.
«Ο κ. Μόντι έχει ισχυρό κίνητρο να δώσει σήμα ότι δεν κλίνει τόσο κοντά στη Μόσχα ώστε να μην υπάρχει τίποτα να σωθεί με το Κίεβο», επισημαίνει ο Κούγκελμαν.
Αυτό είναι σημαντικό επειδή η Ινδία θέλει να συνεχίσει να αναπτύσσει τις σχέσεις της με τη Δύση, ιδίως με τις ΗΠΑ, και δεν θα ήθελε να ανατρέψει τη δυναμική της.
Καμία καλή σχέση δεν πρέπει να θεωρείται δεδομένη
Ο Έρικ Γκαρτσέτι, πρεσβευτής των ΗΠΑ στην Ινδία, δήλωσε πρόσφατα ότι η σχέση αυτή δεν πρέπει να θεωρείται «δεδομένη». Η Ινδία χρειάζεται επίσης τη Δύση καθώς η Κίνα, ο ασιατικός της αντίπαλος, και η Ρωσία έχουν σφυρηλατήσει στενούς δεσμούς τα τελευταία χρόνια.
Ενώ το Δελχί θεωρεί εδώ και καιρό τη Μόσχα ως μια δύναμη που μπορεί να ασκήσει πίεση σε μια διεκδικητική Κίνα όταν χρειάζεται, δεν μπορεί να θεωρείται δεδομένη. Εν τω μεταξύ, πολλοί σχολιαστές των μέσων ενημέρωσης έχουν μιλήσει για το ενδεχόμενο ο κ. Μόντι να τοποθετηθεί ως ειρηνοποιός, δεδομένων των στενών σχέσεων της Ινδίας τόσο με τη Μόσχα όσο και με τη Δύση. Αλλά το ενδεχόμενο να εμφανιστεί με ένα ειρηνευτικό σχέδιο φαντάζει απίθανο.
«Είναι η Ινδία πραγματικά σε θέση να το κάνει και είναι κατάλληλες οι συνθήκες; Στην Ινδία δεν αρέσει να προσπαθούν άλλες χώρες να μεσολαβήσουν στα δικά της ζητήματα, με κυριότερο το Κασμίρ. Και δεν νομίζω ότι ο κ. Μόντι θα προσέφερε επίσημα τη διαμεσολάβηση, εκτός αν το επιθυμούν τόσο η Ρωσία όσο και η Ουκρανία. Και σε αυτό το σημείο, δεν νομίζω ότι το θέλουν», προσθέτει ο κ. Κούγκελμαν.
Η Ουκρανία, ωστόσο, θα δει την επίσκεψη του κ. Μόντι και ως μια ευκαιρία να συνεργαστεί με έναν στενό σύμμαχο της Μόσχας, κάτι που δεν έχει κάνει πολύ από τότε που ξεκίνησε ο πόλεμος.
Ο κ. Ζελένσκι, ωστόσο, είναι απίθανο να συγκρατήσει την κριτική του προς τον κ. Πούτιν μπροστά στον Ινδό πρωθυπουργό. Ήδη, πριν από λίγο και αμέσως μετά την άφιξή του Μόντι στην Ουκρανία, με ανάρτησή του στο Χ, ο Ζελένσκι έγραψε:
«Σήμερα στο Κίεβο, ο Πρωθυπουργός @NarendraModi και εγώ τιμήσαμε τη μνήμη των παιδιών των οποίων οι ζωές χάθηκαν από τη ρωσική επιθετικότητα».
Today in Kyiv, Prime Minister @NarendraModi and I honored the memory of the children whose lives were taken by Russian aggression.
— Volodymyr Zelenskyy / Володимир Зеленський (@ZelenskyyUa) August 23, 2024
Children in every country deserve to live in safety. We must make this possible. pic.twitter.com/gKdjqcL5iz
Ο κ. Μόντι μπορεί να ζήσει με αυτό, καθώς έχει αντιμετωπίσει τέτοιες καταστάσεις πολλές φορές σε άλλες δυτικές πρωτεύουσες, σημειώνει το BBC.
Η Μόσχα δεν είναι πιθανό να αντιδράσει στην επίσκεψη, καθώς έχει επίσης κάνει παραχωρήσεις για την πολυμερή προσέγγιση του Δελχί στη γεωπολιτική. Όμως, πέρα από την επιβεβαίωση της πολιτικής του μη προσήλωσης, το Δελχί έχει και μεγαλύτερους στόχους από αυτή την επίσκεψη.
Η Ινδία έχει αυξήσει την εμπλοκή της με την Ευρώπη την τελευταία δεκαετία, ιδίως με τις υποβαθμισμένες περιοχές της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης και είναι σαφές πως θέλει να συνεχίσει να εδραιώνει τις σχέσεις του με τις τέσσερις μεγάλες χώρες - το Ηνωμένο Βασίλειο, την Ιταλία, τη Γερμανία και τη Γαλλία - αλλά θέλει επίσης να ενισχύσει τη δέσμευση με άλλες χώρες της Ευρώπης.
