Από τις αρχές της νέας χιλιετίας βιώνουμε μία επώδυνη και συνεχώς επιδεινούμενη καταστροφή του φυσικού μας περιβάλλοντος, με εκτεταμένες πυρκαγιές δασικών εκτάσεων χωρίς προηγούμενο στην ιστορία του ελληνικού κράτους.
Η κατάσταση όπως έχει εξελιχθεί μέχρι σήμερα, λαμβανομένης υπόψη και της κλιματικής αλλαγής, προοιωνίζεται εξαιρετικά δυσοίωνη για το μέλλον της χώρας και ως εκ τούτου απαιτούνται αποτελεσματικές θεσμικές παρεμβάσεις για την προστασία του δασικού μας πλούτου.
Η εμπειρία των τελευταίων μεγάλων πυρκαγιών στη χώρα έδειξε ότι η αποτελεσματική αντιμετώπιση τους δεν έγκειται αποκλειστικά και μόνο στη διάθεση ενός μεγάλου αριθμού επίγειων και εναέριων μέσων, αλλά στη σύσταση και λειτουργία οργανωμένων κρατικών μηχανισμών πρόληψης της εκδήλωσης πυρκαγιών.
Η Ελλάδα, λοιπόν, ως μία χώρα η γεωγραφία της οποίας αποτελείται κατά 80% από ορεινές εκτάσεις που καλύπτονται από περίπου 7,5 εκατ. στρέμματα δασών, χρειάζεται επειγόντως μία μακρόπνοη στρατηγική προστασίας των δασικών εκτάσεων. Και στο σχεδιασμό μιας τέτοιας εθνικής στρατηγικής πρέπει να υπάρξει άμεσα πρόβλεψη για την επανασύσταση των υπηρεσιών δασοπυρόσβεσης και αγροφυλακής.
Η δασοπυρόσβεση ήταν για πολλά χρόνια αρμοδιότητα των δασικών υπηρεσιών μέχρι και το 1998 όταν με νόμο (Ν. 2612/1998) αφαιρέθηκε από τις δασικές υπηρεσίες και ανατέθηκε στις αρμοδιότητες του Πυροσβεστικού Σώματος.
Αυτή η απόφαση ελήφθη βεβαίως στο πλαίσιο του περιορισμού των εξόδων του κρατικού προϋπολογισμού, αλλά και στην απάλειψη ενός υφέρποντος ανταγωνισμού μεταξύ των δύο υπηρεσιών, ωστόσο αποδείχθηκε στην πορεία εξαιρετικά δυσλειτουργική στην πρόληψη και κατάσβεση πυρκαγιών, λόγω της σοβαρής έλλειψης εξειδικευμένης γνώσης του δασικού οικοσυστήματος από το Πυροσβεστικό Σώμα, σε συνδυασμό βέβαια και με την αποδυνάμωση των δασικών υπηρεσιών.
Η Αγροφυλακή, μία υπηρεσία στενά συνδεδεμένη με την παραδοσιακή οργάνωση και λειτουργία της ελληνικής κοινωνίας από συστάσεως του ελληνικού κράτους, λειτούργησε με εξαιρετικά αποτελέσματα στην προστασία της ελληνικής υπαίθρου από πυρκαγιές μέχρι και τα μέσα της δεκαετίας του ‘80, όταν με τον ιδρυτικό νόμο της Ελληνικής Αστυνομίας (Ν.1481/1984) τα καθήκοντα των αγροφυλάκων ανατέθηκαν στους αποκαλούμενους κοινοτικούς φυλακές των κατά τόπο νομαρχιακών διευθύνσεων.
Έτσι, καταργήθηκε μία παραδοσιακή υπηρεσία φύλαξης της υπαίθρου που ιδρύθηκε επί Όθωνος και λειτούργησε αδιαλείπτως πάνω από ενάμιση αιώνα προσφέροντας σημαντικές υπηρεσίες στην πρόληψη πυρκαγιών στην ελληνική ύπαιθρο, δεδομένης της ευαισθησίας και των εγγενών δεσμών των αγροφυλάκων με τον τόπο τους, όπου υπηρετούσαν για όλη τους της ζωή.
Αναμφισβήτητα, η αφαίρεση των αρμοδιοτήτων πυρόσβεσης από τις δασικές υπηρεσίες και η κατάργηση του Σώματός της Αγροφυλακής στέρησαν από τον κρατικό μηχανισμό πολύτιμες υπηρεσίες στην αποτελεσματική αντιμετώπιση των πυρκαγιών, τόσο στην ελληνική ύπαιθρο όσο και στις ορεινές περιοχές της χώρας.
Τούτων δοθέντων, λοιπόν, προβάλλει επιτακτική η ανάγκη της επανασύστασης των υπηρεσιών δασοπυρόσβεσης και της αγροφυλακής, καθώς και του εξοπλισμού αυτών των υπηρεσιών με σύγχρονα μέσα και τεχνολογία, έτσι ώστε να περιοριστούν στο μεγαλύτερο δυνατό βαθμό οι κίνδυνοι που ελλοχεύουν κάθε χρόνο για εκδήλωση πυρκαγιών, που καταστρέφουν την κρατική οικονομία και διαρρηγνύουν τον κοινωνικό ιστό της χώρας.
*Ο Ευάγγελος Στεργιούλης είναι Διδάκτωρ Κοινωνιολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου και Υποστράτηγος ε.α. της Ελληνικής Αστυνομίας. Έχει διατελέσει προϊστάμενος των εθνικών υπηρεσιών Interpol και Europol και είναι απόφοιτος των Σχολών Εθνικής Άμυνας και Εθνικής Ασφάλειας.
