Η συζήτηση είναι λάθος. Ξεκινάμε από το αυτοκίνητο και καταλήγουμε στο αυτοκίνητο. Διαμαρτυρόμαστε ότι η κυκλοφορία είναι αφόρητη και καταλήγουμε ότι με τις αναπλάσεις και τις πεζοδρομήσεις πάλι είναι αφόρητη. Πόσο περισσότερο αφόρητη όμως;
Είναι σαφές ότι στην πόλη οι περισσότεροι μεγάλοι δρόμοι, στο μεγαλύτερο μέρος της ημέρας είναι κορεσμένοι. Δηλαδή γεμάτοι από αυτοκίνητα που κινούνται αργά.
Όταν κλείσει για την κυκλοφορία ένας δρόμος, ή όταν μειωθούν οι λωρίδες του για να μεγαλώσουν τα πεζοδρόμια, τι θα ακολουθήσει; Πάλι ένας δρόμος ή οι τριγύρω δρόμοι γεμάτοι από αυτοκίνητα που κινούνται αργά. Κανείς δεν ήταν ευχαριστημένος από την προηγούμενη κατάσταση, την οποία όμως υπερασπίζεται μανιωδώς όταν πάει να αλλάξει.
Τι θα αλλάξει όμως; Οι δρόμοι θα είναι πάλι γεμάτοι, δεν θα είναι περισσότερο ή λιγότερο γεμάτοι, θα είναι απλά γεμάτοι. Ελαφρά λιγότεροι δρόμοι. Δηλαδή μια πόλη με ελαφρά λιγότερες πηγές ρύπανσης, θορύβου, σπατάλης χώρου.
Και πως θα πηγαίνουμε στις δουλειές μας; Ποιοι δηλαδή; Πόσοι; Αφού όλοι, δεν μπορούσαμε να πηγαίνουμε με το αυτοκίνητο ούτε πριν. Μετά, θα μπορούν ελαφρά λιγότεροι. Από μία λωρίδα περνάνε 750 άνθρωποι σε αυτοκίνητα την ώρα αιχμής, ούτε 10.000 τη μέρα. Θα ξεβολέψουμε 5.000 ανθρώπους στο πήγαινε-έλα τη μέρα; Θα τους στείλουμε με τα αυτοκίνητά τους λίγο παραδίπλα, ή χωρίς τα αυτοκίνητά τους σε άλλα μέσα; Στο 1.000.000 μετακινήσεις και βάλε; Αυτό ακούγεται κακό, αλλά στην πραγματικότητα είναι καλό.
Σκεφτείτε ένας τρελός δήμαρχος ή υπουργός να έδινε πάλι στην κυκλοφορία τη Διονυσίου Αρεοπαγίτου, την Αποστόλου Παύλου και την Ερμού. Τις θυμάμαι ανοικτές, πέρναγα από αυτές πολύ συχνά τότε. Πάλι γεμάτες αυτοκίνητα ήταν, από τότε. Και αν ξανάνοιγαν τώρα, πάλι θα γέμιζαν. Με ποιο όφελος; Θα έφερναν περισσότερο κόσμο, ή θα έδιωχναν κόσμο; Το ερώτημα δεν θα αντιστρέφονταν; Δεν θα αναρωτιόμασταν που θα πήγαιναν όλοι αυτοί οι πεζοί που τώρα τις ξεχειλίζουν στις αργίες ή τις ώρες των καταστημάτων;
Και πως θα πάνε λοιπόν στη δουλειά τους αυτοί που τα αυτοκίνητά τους δεν θα χωρέσουν στους δρόμους και θα τα αφήσουν στο σπίτι;
Για κοιτάξτε λίγο γύρω σας. Στις εισόδους του μετρό. Στις στάσεις των λεωφορείων. Εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι κάθε μέρα. Αυτοί τι είναι, τα κορόιδα; Μήπως, εκεί που πάει το μετρό τουλάχιστον, εξυπηρετούνται καλύτερα και από αυτούς που πάνε με το αυτοκίνητο; Και αν οι επιβάτες των συγκοινωνιών ταλαιπωρούνται, ποιό είναι το πρόβλημά τους;
Ποιο άλλο από την επάρκεια και την αξιοπιστία των συγκοινωνιών; Να υπάρχουν γραμμές στη γειτονιά τους, να ξέρουν τις ώρες που περνάνε και να περνάνε συχνά και στην ώρα τους. Να είναι καθαρά και ευχάριστα τα λεωφορεία, χωρίς συνωστισμό και να μην κάνουν ατέλειωτες ώρες να τους πάνε κάπου.
Πόσοι διαμαρτύρονται με την ένταση των υπερασπιστών του αυτοκινήτου για την κατάσταση των συγκοινωνιών; Οι μισοί από αυτούς που διαμαρτύρονται για τα πεζοδρόμια της Πανεπιστημίου; Μακάρι να ήταν τόσοι. Φαίνεται ότι όσοι έχουν βήμα στο δημόσιο διάλογο μετακινούνται μόνο με το αυτοκίνητό τους. Γιατί αν περίμεναν το τρόλεϊ στο Σύνταγμα και η τηλεματική τους έβγαζε αναμονή στη στάση 35’ σε εργάσιμη ώρα για να πάνε στο Κουκάκι, κάτι θα έγραφαν και για αυτό.
Να ξανανοίξουμε τους δρόμους που κλείσαμε δεν πρόκειται. Να ανοίξουμε καινούργιους μέσα στην πόλη δεν γίνεται. Να μην κλείσουμε μερικούς ακόμα θα είναι κρίμα.
Να επεκτείνουμε το μετρό όμως γίνεται, και τα αποτελέσματα τα βλέπουμε. Να πυκνώσουμε τα δρομολόγια των λεωφορείων και να τους δώσουμε προτεραιότητα γίνεται. Να πάρουμε καινούργια λεωφορεία γίνεται. Να προσλάβουμε οδηγούς γίνεται.
Το μετρό έχει πάρει το δρόμο του και επεκτείνεται. Τα λεωφορεία όμως κανείς δεν τα έχει πάρει στα σοβαρά. Τα λεωφορεία που θα σε πάνε σε ένα κοντινό προορισμό, τα λεωφορεία που δεν θα έπρεπε να κάνουν έναν αιώνα για να σε πάνε λίγο πιο μακρυά, τα λεωφορεία που θα σε πάνε στον σταθμό του μετρό.
Και τι χρειάζονται τα λεωφορεία; Λεφτά, που δεν είναι πολλά μπροστά στην εξοικονόμηση από τη μείωση των αυτοκινήτων, και χώρο. Χώρο εις βάρος των αυτοκινήτων. Αποκλειστικές λωρίδες με προτεραιότητα στα φανάρια παντού, γεμάτες, με πυκνά δρομολόγια, όχι με ένα λεωφορείο τη μισή ώρα.
Αυτά τα αποφασίζουν οι πολιτικοί. Υπολογίζοντας τι θα τους κάνει πιο δημοφιλείς. Αλλά μια κοινή γνώμη που θέτει το λάθος ερώτημα, που θα πάνε τα αυτοκίνητα, αντί να θέσει το σωστό, πως θα πάνε οι άνθρωποι στις δουλειές τους, δεν βοηθάει.
Μία κοινή γνώμη που θα ζητούσε επίμονα καλύτερες συγκοινωνίες, θα βοηθούσε. Δημοσιογράφοι, δημοσιολογούντες, αντιπολιτεύσεις σε όλες τις βαθμίδες, θα βοηθούσαν. Αν δεν ήταν και αυτοί από τους προνομιούχους χρήστες αυτοκινήτων, ή αν απλά ξεκολλούσαν από τις συνήθειές τους και έβλεπαν και λίγο παραπέρα από τη μύτη τους.
Αυτά σχετικά με τα βασικά. Γιατί έχει και άλλα. Το περπάτημα σε καλά πεζοδρόμια, το ποδήλατο σε ασφαλείς ποδηλατοδρόμους, ταυτόχρονα και παράλληλα με αποτελεσματικές συγκοινωνίες. Αλλά στην Αθήνα, τη μεγαλούπολη με τις μεγάλες αποστάσεις, με ένα καλό μετρό που όλο και επεκτείνεται, το κλειδί για να αλλάξει η μεγάλη εικόνα και να προχωρήσουν και τα όλα τα υπόλοιπα, είναι τα ΛΕΩΦΟΡΕΙΑ.
* Ο Γιάννης Νικολαΐδης είναι Συγκοινωνιολόγος Μηχανικός
