Oι περικοπές της διαθέσιμης παραγωγής είναι από τα πιο «καυτά» ζητήματα που αντιμετωπίζει αυτήν τη στιγμή ο κλάδος των ΑΠΕ, καθώς μειώνουν την αποδοτικότητα των έργων ενώ εγείρουν θέματα αποζημιώσεων. Τη λύση έρχεται να δώσει σε αυτό ο Μηχανισμός Αντιστάθμισης, τον οποίο προτείνει τώρα η ομάδα του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) από το βήμα της 88ης ΔΕΘ.
Ο μηχανισμός αντιστάθμισης ως «σανίδα σωτηρίας»
Όπως παρουσίασε η ομάδα εργασίας του ΥΠΕΝ, υπό τον καθηγητή του Πολυτεχνείου κ. Σταύρο Παπαθανασίου, ο «κόφτης» στην παραγωγή των ΑΠΕ θα συμβάλλει στην εντονότερη διείσδυση της «πράσινης» ενέργειας στο μείγμα της ηλεκτροπαραγωγής. Αυτό που προτείνει τώρα η ομάδα του ΥΠΕΝ είναι ότι οι περικοπές θα πρέπει να διατηρούνται σε λελογισμένα επίπεδα, να είναι προβλέψιμες, να κατανέμονται δίκαια μεταξύ των συμμετεχόντων και να αποζημιώνονται, όπου αυτό προβλέπεται από το ευρωπαϊκό και εθνικό θεσμικό πλαίσιο.
Σύμφωνα με τον κ. Παπαθανασίου, πρώτη προτεραιότητα της Πολιτείας θα πρέπει να είναι η τήρηση όλων των παραπάνω, όπως επίσης και η παροχή κινήτρων για την επιτάχυνση της ανάπτυξης μονάδων αποθήκευσης ενέργειας. Οι τελευταίες θα «κρατήσουν» τις περικοπές σε χαμηλά επίπεδα. Η ταχύτητα με την οποία αναπτύχθηκαν οι ΑΠΕ τα τελευταία χρόνια είναι ιλιγγιώδης, με αποτέλεσμα η ισχύ τους να υπερβαίνει κατά πολύ τη ζήτηση. Έτσι, κάνουμε λόγο για υπερπαραγωγή, η οποία διαταράσσει τις ισορροπίες καθιστώντας τη λειτουργία του ηλεκτρικού συστήματος επισφαλή.
Αιολικά και φωτοβολταϊκά - Η χαμένη ενέργεια
Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε ο πρόεδρος της Ελληνικής Επιστημονικής Ένωσης Αιολικής Ενέργειας (ΕΛΕΤΑΕΝ) Παναγιώτης Λαδακάκος, το πρώτο οκτάμηνο του 2024 οι περικοπές στα αιολικά πάρκα αυξήθηκαν, φτάνοντας το 3% με 3,5%. Αξίζει να αναφερθεί ότι το αντίστοιχο ποσοστό πέρυσι ήταν στο 2%. Η περίοδος ανοχής των παραγωγών εξαντλείται και πολλοί έχουν ξεκινήσει νομικές ενέργειες ενώ παράλληλα αυξάνεται η ανησυχία και από τους χρηματοδοτικούς φορείς των έργων, σύμφωνα με τον κ. Λαδακάκο.
Σε σχέση με τα φωτοβολταϊκά, σύμφωνα με στοιχεία του ΑΔΜΗΕ που παρουσίασε ο πρόεδρος του Συνδέσμου Φωτοβολταϊκών Εταιρειών Δρ. Σωτήρης Καπέλλος, περικόπηκαν συνολικά 528 GWh (γιγαβατώρες) ΑΠΕ κατά τους πρώτους επτά μήνες του έτους (3,5%), επί συνόλου παραγωγής ΑΠΕ 14,6 TWh (τεραβατώρες) το ίδιο διάστημα. Από αυτές 122 GWh απορρίφθηκαν τον Μάιο, ενώ τον Απρίλιο περικόπηκε η περισσότερη καθαρή ενέργεια (259 GWh) συγκριτικά με τους υπόλοιπους μήνες του έτους, αλλά και με το σύνολο των περικοπών του 2023 (228 GWh). Τον Μάρτιο περικόπηκαν 49 GWh, τον Ιούνιο 64 GWh και τον Ιούλιο 33 GWh.
H νέα εισήγηση
Τούτων δοθέντων, ο μηχανισμός αντιστάθµισης περικοπών ενέργειας της Ομάδας του ΥΠΕΝ αναφέρει τώρα ότι θα εφαρμόζεται ex-post, µόνο σε περιόδους µε ανακατανοµή εκτός πλαισίου αγορών (non-market based redispatching). Παράλληλα, η Ομάδα εξετάζει μια σειρά και από άλλες παραμέτρους, όπως δυνατότητες μείωσης περικοπών μέσω λύσεων αποθήκευσης, χωρητικότητας των δικτύων και αρχών διάθεσης ηλεκτρικού χώρου κ.α.
Η εισήγηση της Ομάδας περί δικαιότερης κατανομής, αφού εξεταστεί από την πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ θα τεθεί σε δημόσια διαβούλευση. Στη συνέχεια, μόλις ενσωματωθούν οι όποιες σχετικές παρατηρήσεις, θα εκδοθεί η υπουργική απόφαση που θα θέσει σε ισχύ τα προτεινόμενα μέτρα. Αξίζει να σημειωθεί, ότι συν τοις άλλοις, εξετάζονται ζητήματα αποζημίωσης των επενδυτών ΑΠΕ για τις περικοπές, σύμφωνα με τον κ. Παπαθανασίου.
Κομβικός στο συγκεκριμένο ζήτημα είναι και ο ρόλος των ΔΕΔΔΗΕ και ΑΔΜΗΕ, από τους οποίους έχει σχεδιαστεί επιχειρησιακό πλάνο δράσης έως τον Δεκέμβριο του 2025 για την πραγματοποίηση των στόχων της εισήγησης. Απαραίτητη προϋπόθεση για την ομαλή διαχείριση της υπερπαραγωγής ΑΠΕ αποτελεί η ανάπτυξη συστημάτων εποπτείας και ελέγχου των έργων από τον ΔΕΔΔΗΕ. Στόχος του Διαχειριστή είναι ο έλεγχος του 70% της ισχύος ΑΠΕ παραγωγής έως τον Ιούνιο του 2025.
Ειδικότερα, ο Διαχειριστής στοχεύει έως τις αρχές του επόμενου καλοκαιριού, να εντάξει στα Κέντρα Ελέγχου Δικτύων Διανομής (ΚΕΔΔ) 1.400 σταθμούς ΑΠΕ ισχύος 2,4 GW. Παράλληλα, θα υλοποιηθεί διασύνδεση με τα συστήματα εποπτείας και ελέγχου των ΦΟΣΕ και θα ελέγχει μέσω αυτών 4.300 σταθμούς ισχύος 2,9 GW. Τέλος, θα εντάξει στα ΚΕΔΔ σε δεύτερο χρόνο και σταδιακά αυτούς τους 4.300 σταθμούς. Έτσι, από τον ερχόμενο Ιούνιο κιόλας, ο ΔΕΔΔΗΕ προγραμματίζει να ελέγχει απευθείας ή μέσω Φο.Σ.Ε. 5.700 σταθμούς ΑΠΕ, ισχύος 5,3 GW, εκπροσωπώντας το 70% της ισχύος παραγωγής.
Ο μηχανισμός αντιστάθμισης θα αποτελέσει το πρώτο παραδοτέο της Ομάδας Διοίκησης Έργου που έχει συστήσει το ΥΠΕΝ και αναμένεται να συμβάλλει σημαντικά στην ενεργειακή ασφάλεια κάνοντας πιο δίκαιη την κατανομή στις ΑΠΕ.
