Η παραμονή του φυσικού αερίου σταθερά πάνω από τα 120 ευρώ η μεγαβατώρα, παρά τις γεμάτες ευρωπαϊκές αποθήκες, τη χαμηλή διεθνώς ζήτηση και τον καλό καιρό, αναζωπυρώνει τη συζήτηση για τον «ένοχο».
Το θέμα άνοιξε ο Εμανουέλ Μακρόν όταν κατηγόρησε τις ΗΠΑ ότι ακολουθούν «διπλά στάνταρ» και πωλούν το φυσικό αέριο στην Ευρώπη έως και τέσσερις φορές πιο ακριβά απ’ ότι στις αμερικανικές εταιρείες. Κατά τη Wood Macenzie, το αμερικανικό LNG φτάνει με καπέλο 700% στην Ευρώπη. Αέριο αξίας 10 δολαρίων στις ΗΠΑ, γίνεται αέριο αξίας 60 και 80 δολαρίων διεθνώς. Τα λεφτά είναι πολλά. Πώς διαμορφώνονται οι τιμές; Ποιοι κερδίζουν; Γιατί η τιμή στον Henry Hub, κοντά στην ακτή της Λουιζιάνα, είναι πέντε φορές χαμηλότερη απ’ ότι στο ολλανδικό χρηματιστήριο;
Στον αμερικανικό κόμβο, που διασυνδέεται με συνολικά οκτώ αγωγούς φυσικού αερίου, η τιμή spot κινείται σταθερά όλο το τελευταίο διάστημα στα 20 ευρώ / MWh (5 - 6 δολ/ MMBTu). Αυτό σημαίνει ότι αθροίζοντας τα μεταφορικά (περίπου 9 ευρώ/ MWh), το αμερικανικό LNG φτάνει στην Ευρώπη στα 30 ευρώ. Το φορτίο αυτό μπορεί να πουληθεί 50-60 ευρώ η μεγαβατώρα στον Ευρωπαίο αγοραστή και παλαιότερα ακόμη και 80-90 ευρώ, σε συνθήκες υψηλές ζήτησης. Είναι 90 και πλέον ευρώ απόκλιση από την τρέχουσα τιμή TTF για το συμβόλαιο Νοεμβρίου (125 ευρώ/ MWh).
Και μπορεί ο πρόεδρος Μακρόν να κατηγορεί τους Αμερικανούς ότι πωλούν ακριβά στους Ευρωπαίους, αλλά δεν είναι οι μόνοι που επωφελούνται. Εξαιτίας των «ισχυρών επιδόσεων στο LNG trading», σύμφωνα με την εταιρική ανακοίνωση, η γαλλική TotalEnergies, ανακοίνωσε προ ημερών κέρδη - ρεκόρ για το γ’ τρίμηνο, στα 6,7 δισ. δολάρια έναντι 4,8 δισ την αντίστοιχη περίοδο πέρυσι. Ο μεγαλύτερος LNG trader στον κόσμο, η Shell, εμφάνισε κέρδη 9,5 δισ δολ. Για την Exxon Mobil, τα κέρδη των πρώτων εννέα μηνών, εκτινάχθηκαν στα 42,9 δισ. δολάρια έναντι 14 δισ. το 2021. Δηλαδή 206%! Και η ιταλική Eni ανακοίνωσε διπλασιασμό κερδών στο εννεάμηνο, στα 16,27 δισ. δολ. Κοινός παρονομαστής όλων των μεγαθηρίων, το LNG trading.
Η αλήθεια είναι ότι η τιμή στην οποία πωλούν οι Αμερικανοί παραγωγοί LNG στην Ευρώπη δεν διαμορφώνεται στον Henry hub. Σε αυτόν καθορίζεται μόνο η τιμή που πωλείται το καύσιμο στην εσωτερική αγορά των ΗΠΑ, οι οποίες καταναλώνουν κυρίως φυσικό αέριο αγωγών, όπου υπάρχει υπερπροσφορά. Εξ’ ου και τα μόλις 20 ευρώ/ MWh. Το αμερικανικό LNG αντίθετα εξάγεται, είναι ένα παγκόσμιο commodity, όπως ο σίδηρος και το αλουμίνιο και η ζήτηση γι’ αυτό είναι τεράστια. Αν τους προηγούμενους μήνες η Ευρώπη δεν πλήρωνε 200 και 300 ευρώ τη μεγαβατώρα (σσ: τόσο ήταν οι τιμές TTF τον Αύγουστο), θα το έκανε η Κίνα ή κάποιος άλλος. Τα φορτία πωλούνται σε πλειστηριασμό, σε εκείνον που θα δώσει τα περισσότερα. Απόδειξη, τα πολλά βαπόρια που αλλάζουν στην πορεία προορισμό, δηλαδή αγοραστή. Η τιμή διαμορφώνεται από τη σπανιότητα του προϊόντος - όχι από το κόστος παραγωγής - από το γεγονός ότι δεν υπάρχει υπερπροσφορά στον πλανήτη, «είναι όπως με τα διαμάντια», όπως λέει ο καθηγητής ενεργειακής οικονομίας του ΕΜΠ, Παντελής Κάπρος.
Από τη στιγμή που κατέρρευσε η αγορά φυσικού αερίου, η οποία στηριζόταν μέχρι πρότινος στην Ρωσία, η μόνη άμεσα διαθέσιμη εναλλακτική λύση που απέμεινε, δεν ήταν άλλη από την αγορά spot, όπου και πάλι, τα φορτία δεν είναι απεριόριστα. Η παραγωγική ικανότητα των αμερικανικών terminals δουλεύει στο μέγιστο των δυνατοτήτων τους. Θα χρειαστούν 3-4 χρόνια μέχρι να γίνουν οι κατάλληλες επενδύσεις και να αυξηθεί η παραγωγική δυναμικότητα LNG στις ΗΠΑ, αλλά και να κατασκευαστούν οι πρόσθετες υποδομές στην Ευρώπη.
Ανεξαρτήτως του ποιοι επωφελούνται, αν είναι αμερικανικές ή ευρωπαϊκές εταιρείες, ο πρόεδρος Μακρόν έχει δίκιο. Οι Ευρωπαίοι πολίτες πληρώνουν αστρονομικές τιμές για LNG. Και το ερώτημα είναι γιατί αυτή η προσωρινή ανάπαυλα στο μέτωπο των τιμών, δεν ρίχνει κι άλλο τις τιμές στην spot αγορά, αφού τα αποθέματα στις αποθήκες έχουν αναπληρωθεί, η ζήτηση για αέριο θέρμανσης είναι υποτονική και το φθινόπωρο δείχνει ήπιο.
Τα τελευταία 24ωρα πάντως, με το που έγινε γνωστό ότι αλλάζει ο καιρός στην Κ.Ευρώπη και πέφτουν οι θερμοκρασίες, οι τιμές spot διπλασιάστηκαν και φορτία που μέχρι χθες δεν αγόραζε κανείς, από 40-50 ευρώ / Mwh, εκτινάχθηκαν στα 90 ευρώ.
Και ας υπάρχουν δεκάδες τάνκερ που μεταφέρουν υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG), τα οποία παραμένουν στα ανοιχτά των ευρωπαϊκών ακτών περιμένοντας να εξασφαλίσουν χρονοθυρίδα εκφόρτωσης στους σταθμούς LNG της Γηραιάς Ηπείρου. Η Ευρώπη έχει γεμίσει τις αποθήκες της, με την πληρότητα να φτάνει αυτή τη στιγμή στο 93,2%, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει επιπλέον χώρος αποθήκευσης και τα τάνκερ που μεταφέρουν τις παραγγελίες να περιφέρονται. Σημειωτέον ότι Ισπανία και Πορτογαλία έχουν φτάσει πλέον στο σημείο να απορρίπτουν φορτία υγροποιημένου φυσικού αερίου, καθώς η πρώτη είναι στο 93,3% σε πληρότητα και η δεύτερη στο 100%.
