Το ελληνικό πρόγραμμα υδρογονανθράκων, το οποίο επανεκκίνησε πριν από περίπου δύο χρόνια με απόφαση του Πρωθυπουργού, εισέρχεται στο πλέον κρίσιμο στάδιο, αυτό της απόφασης των επενδυτών για να το αν θα μπουν γεωτρύπανα στον ελλαδικό χώρο, αρχής γενομένης από τις θάλασσες της Κρήτης.
Τα όσα είπε χθες το ηγετικό στέλεχος του αμερικανικού ενεργειακού κολοσσού της ExxonMobil ότι το αργότερο μέχρι τα τέλη του 2024 η εταιρεία θα έχει λάβει την απόφαση για το αν θα κάνει ερευνητική γεώτρηση στα blocks της Κρήτης, δημιουργεί αισιοδοξία ότι κάτι μπορεί να αλλάξει σε ένα τομέα, ο οποίος έχει δει πολλές φορές τα τελευταία χρόνια να διαψεύδονται παταγωδώς οι όποιες προσδοκίες.
Αρκεί φυσικά το κεφάλαιο των υδρογονανθράκων να παραμείνει ψηλά στις κυβερνητικές προτεραιότητες, να προστατευτεί από τυχόν προσφυγές, όπως αυτές που έχουν υπονομεύσει στο παρελθόν αρκετές παρόμοιες προσπάθειες και φυσικά ο μεγαλύτερος ενεργειακός όμιλος παγκοσμίως, να λάβει τη σχετική απόφαση.
Η ExxonMobil πάντως ανακοίνωσε για πρώτη φορά χθες, έναν «οδικό χάρτη» με εκτιμώμενα χρονοδιαγράμματα και ορόσημα για τα επόμενα βήματά της ως προς τις δύο περιοχές νότια και νοτιοδυτικά της Κρήτης.
Η είδηση που αποκάλυψε χθες, ο Πρόεδρος και Γενικός Διευθυντής της ExxonMobil Κύπρου, Βαρνάβας Θεοδοσίου, στο πλαίσιο του συνεδρίου του East Med Gas Forum στην Αθήνα, είναι ότι μόλις την περασμένη βδομάδα ολοκληρώθηκε η πρόσκτηση στα δύο οικόπεδα της Κρήτης των τρισδιάστατων (3D) σεισμικών δεδομένων, μαζί με μια βασική περιβαλλοντική μελέτη και μια γεωχημική.
Το επόμενο βήμα θα αφορά την αξιολόγηση και ερμηνεία των δεδομένων, η οποία θα πάρει λίγο καιρό, ώστε μέχρι τα τέλη του 2024, η αμερικανική εταιρεία να λάβει την επενδυτική απόφαση, κατά πόσο θα προχωρήσει σε ερευνητική γεώτρηση.
Εφόσον αυτό συμβεί, τότε γύρω στα τέλη του 2025- αρχές 2026, θα δούμε και το πρώτο γεωτρύπανο.
Έχει τη σημασία του ότι ανάλογη εκτίμηση με το στέλεχος της ExxonMobil είχε κάνει νωρίτερα από το βήμα του ίδιου συνεδρίου και ο υπ. Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Θόδωρος Σκυλακάκης.
Τα πάντα φυσικά τελούν υπό την αίρεση λήψης ή όχι από τους Αμερικανούς της απόφασης για γεώτρηση, με τον κ. Θεοδοσίου να εντάσσει την Ελλάδα στην ευρύτερη στρατηγική που ακολουθεί ο αμερικανικός όμιλος στην Αν.Μεσόγειο, (έχει παρουσία επίσης σε δύο μπλοκ στην Κύπρο και σε δύο μπλοκ στην Αίγυπτο), εξηγώντας ότι στόχος είναι η διενέργεια γεωτρήσεων μέχρι το 2026 και στις τρεις αυτές χώρες.
Επίσης έχει τη σημασία του ότι η ExxonMobil μίσθωσε πρόσφατα ένα προηγμένο πλοίο γεωτρήσεων που θα έρθει και θα δραστηριοποιηθεί στην Αν.Μεσόγειο, διενεργώντας γεωτρήσεις από φέτος μέχρι και το 2026.
Το πόσο σημαντική είναι η Αν. Μεσόγειος για την αμερικανική πολυεθνική δείχνει και το γεγονός ότι ακριβώς για να κερδίσει χρόνο και να αποφύγει καθυστερήσεις, όπως είπε το στέλεχος της, η ExxonMobil έχει ήδη ξεκινήσει την απαραίτητη προεργασία από άποψη αδειοδότησης, εξοπλισμού και logistics.
Το χρονικό διάστημα που παίρνει το αδειοδοτικό σκέλος διαφέρει από χώρα σε χώρα. Στην Αίγυπτο οι διαδικασίες είναι πιο σύντομες, στην Κύπρο πιο αργές και στην Ελλάδα ακόμη πιο αργές. «Άρα για να μπορέσουμε να τρυπήσουμε στην Κρήτη, γύρω στα τέλη 2025 - αρχές 2026, χρειάζεται οπωσδήποτε να ξεκινήσουμε τις αδειοδοτικές διαδικασίες από τώρα, άλλωστε στην Ελλάδα το σκέλος αυτό απαιτεί δύο χρόνια», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Θεσμική θωράκιση
Σε μια συγκυρία που οι πάντες αντιλαμβάνονται ότι το φυσικό αέριο θα συνεχίσει να έχει βασικό ρόλο για δεκαετίες και που πληθαίνουν οι χώρες στη γειτονιά μας, από την Αλβανία, τη Βουλγαρία, τη Ρουμανία και τη Τουρκία μέχρι φυσικά την Αίγυπτο και το Ισραήλ, που έχουν και δική τους παραγωγή, είναι σημαντικό η Ελλάδα να βελτιώσει τις όποιες αδυναμίες της, όπως στο αδειοδοτικό, και να πάψει να αποτελεί την εξαίρεση.
«Όταν μιλάμε για εξορύξεις, μιλάμε για οικονομικές επενδύσεις που έχουν ένα πολύ μεγάλο ρίσκο, άρα θα πρέπει ο κάθε επενδυτής να έχει τη μέγιστη δυνατή ορατότητα πριν πάρει τις αποφάσεις του», είπε από την πλευρά της η υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Αλεξάνδρα Σδούκου.
Ασφαλώς και η μπάλα βρίσκεται στο γήπεδο των εταιρειών, που έχουν όλα τα στοιχεία στα χέρια τους και οφείλουν να τα αξιολογήσουν με τη δέουσα επιμέλεια, όπως είπε η υφυπουργός, ωστόσο παραμένουν ακόμη ανοικτά ζητήματα, όπως αυτό με τα λιμάνια.
Αυτό που θα έπρεπε να είναι το αυτονόητο, δηλαδή ένα ξεκάθαρο θεσμικό πλαίσιο ως προς το κατά πόσο οι ελληνικοί λιμένες μπορούν να υποστηρίξουν τις δυνητικές γεωτρήσεις σε Ιόνιο και Κρήτη και να αποτελέσουν βάση για μια τέτοια δραστηριότητα, χρήζει βελτιώσεων.
Και είναι επίσης σημαντικό, αφού όλοι αναγνωρίζουμε ότι η ενεργειακή μας ασφάλεια δεν μπορεί να επαφίεται σε ακριβές εισαγωγές, να βρει η ελληνική πολιτεία ένα τρόπο να θωρακίσει θεσμικά το αντικείμενο των ερευνών, ώστε να μην βρεθεί ξανά αντιμέτωπο με μια βιομηχανία «προσφυγών», όπως συχνά έχουμε δει να γίνεται στο παρελθόν.
Ανησυχία που συμμερίζεται και ο πρόεδρος της Ελληνικής Διαχειριστικής Εταιρείας Υδρογοναθράκων και Ενεργειακών Πόρων (ΕΔΕΥΕΠ), Αριστοφάνης Στεφάτος. «Χρειάζεται να μπει ένας φραγμός, ώστε να δυσκολέψει η δουλειά όσων θεωρούν ότι είναι πολύ απλή υπόθεση να βάζουν συστηματικά εμπόδια», όπως είπε.
Συγκρατημένα αισιόδοξος ο τελευταίος, εξέφρασε την ελπίδα να καταφέρουμε να λύσουμε τον γρίφο της Ελλάδας και από τις γεωτρήσεις να προκύψουν σημαντικά, οικονομικά βιώσιμα κοιτάσματα φυσικού αερίου που θα μπορούν να συμβάλλουν στην ενεργειακή τροφοδοσία της χώρας μας και της Ευρώπης.
Κομβικό το φυσικό αέριο και μετά το 2050
Το φυσικό αέριο θα συνεχίσει να παίζει κυρίαρχο ρόλο και μετά το 2050.
Από μόνη της, η διείσδυση των ΑΠΕ δεν μπορεί να αποτελέσει τον κύριο πυλώνα ενεργειακής τροφοδοσίας ενός παγκόσμιου πληθυσμού που αυξάνεται με ιλιγγιώδεις ρυθμούς, λόγω των αναπτυσσόμενων χωρών.
Σε 25 χρόνια από σήμερα, ο πληθυσμός της γης εκτιμάται ότι θα έχει φτάσει τα 10 δισεκατομμύρια έναντι περίπου 8 δισεκατομμυρίων σήμερα. Στα μισά δηλαδή του αιώνα θα έχουμε αυξηθεί κατά 25%, με ένα ρυθμό της τάξης των επιπλέον 1,5 εκατομμυρίων ανθρώπων κάθε... έξι ημέρες.
Στον αναπτυσσόμενο κόσμο, η μεσαία τάξη πρόκειται να διπλασιασθεί και αυτό σημαίνει πολύ μεγαλύτερες ανάγκες για ενέργεια, όπως για κλιματισμό, laptops, tablets, κλπ. Στην πράξη όλ’ αυτά σημαίνουν διπλασιασμό το 2050 της παγκόσμιας οικονομίας και αύξηση κατά 50% της ζήτησης για ενέργειας.
Η πρόκληση είναι τεράστια. Από τη μια πλευρά πρέπει να εξασφαλιστεί αξιόπιστη και φθηνή ενέργεια για τον αυξανόμενο πληθυσμό, από την άλλη να μειωθούν οι παγκόσμιες εκπομπές ρύπων και μάλιστα γρήγορα. Σύμφωνα με τις προβλέψεις της ExxonMobil για το παγκόσμιο ενεργειακό μείγμα του 2050, το 50% θα καλύπτεται από τις ΑΠΕ και το υπόλοιπο 50% από πετρέλαιο-φυσικό αέριο.
Ας έχουμε επίσης υπόψη ότι για κάθε μόριο φυσικού αέριου που καταναλώνουμε σήμερα, υπάρχει ένα λιγότερο για το μέλλον. Χρειάζονται δηλαδή νέες ανακαλύψεις, και επενδύσεις. Τα σημερινά αποθέματα φυσικού αερίου μειώνονται κάθε χρόνο κατά 6%. Αυτό σημαίνει ότι μέχρι το 2050, δίχως επενδύσεις, θα έχουμε ξεμείνει από πετρέλαιο και φυσικό αέριο.
