Τα συμφέροντα των μεγάλων utilities και της βιομηχανίας είναι από τη φύση τους αντικρουόμενα. Το ενεργειακό κόστος κάνει μονίμως τη βιομηχανία να δυσανασχετεί και να ζητά φθηνότερο ρεύμα με καλύτερους όρους, κάτι που οι μεγάλοι ενεργειακοί όμιλοι δεν είναι πάντα σε θέση να δώσουν.
Την ίδια όμως στιγμή, η ευρωπαϊκή βιομηχανία καλείται να κάνει την υπέρβαση, να επενδύσει σε νέες καθαρές τεχνολογίες για να παραμείνει ανταγωνιστική, αλλά τα πολλά εμπόδια, όπως η ευρωπαϊκή γραφειοκρατία, το βουνό από προσαρμογές σε Οδηγίες και διατάξεις, την αναγκάζει συχνά να στρέφει το βλέμμα της αλλού.
Την ανησυχία της ευρωπαϊκής βιομηχανίας που συνοψίζεται στην πρόσφατη «Διακήρυξη της Αμβέρσας», μια επείγουσα έκκληση προς την ηγεσία της Ευρώπης, για αναζωογόνηση του βιομηχανικού τοπίου, εν μέσω γεωπολιτικών ανατροπών, και την οποία υπογράφουν 568 επιχειρήσεις από είκοσι τομείς, 803 οργανισμοί και 186 ενώσεις, συμμερίζονται και τα μεγάλα ευρωπαϊκά utilities.
Τη διακήρυξη δεν συνυπογράφουν μόνο οι επικεφαλής βιομηχανικών κολοσσών, όπως οι ArcelorMittal, Bayer, BASF, Repsol, GlaxoSmithKline και Siemens, αλλά και από πολλές ευρωπαϊκές εταιρείες ενέργειας, όπως η ENI, η EDF, η Snam, η EON και ανάμεσα τους και ο CEO της ΔΕΗ, Γιώργος Στάσσης.
Είναι η κοινή συνειδητοποίηση ότι το ενεργειακό κόστος στην Ευρώπη είναι πολύ υψηλό, ότι επιβαρύνεται με πάμπολλες ρυθμιστικές επιβαρύνσεις, ότι είναι απαραίτητο η ΕΕ να αλλάξει κατεύθυνση.
Να ακούσει τις ανησυχίες της βιομηχανίας για την ευρωπαϊκή γραφειοκρατία που συχνά λειτουργεί απωθητικά, ούτως ώστε να κάνει πιο εύκολη τη ζωή στις βιομηχανίες και να τους επιτρέψει να επενδύσουν σε καθαρές τεχνολογίες, ώστε να έχουν πιθανότητες να ανταγωνιστούν επιχειρήσεις από την Κίνα, την Ινδία και αλλού.
Έχει τη δική του σημασία ότι τα μεγάλα utilities αντιλαμβάνονται τις ανησυχίες της βιομηχανίας, τη σημασία του να «πρασινίσει», να μπορεί να παράγει καθαρά προϊόντα, να πιάσει τους στόχους του net zero και για το λόγο αυτό συντάσσονται μαζί της. Ούτως ώστε στο τρένο να ανέβουν όλοι, να μη μείνει κανείς εκτός.
Είναι σημαντικό ότι οι 10 δράσεις που ζητά το declaration της Αμβέρσας από την ηγεσία της ΕΕ, όπως ένα μεγάλο οραματικό σχέδιο για την ευρωπαϊκή βιομηχανία, να ανοίξει η συζήτηση για το πώς θα καλύψουμε το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα που έχουν τα προϊόντα των τρίτων χωρών ή τι θα γίνει με τις επενδύσεις στα δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας, έχουν και τη σύμφωνη γνώμη εταιρειών από το χώρο της ενέργειας.
Σε συνάντηση που είχε πριν από μια εβδομάδα με την Αντιπρόεδρο της ΕΕ Μαργκρέτε Βεστάγκερ, η διοίκηση της Eurelectric, η ένωση των ευρωπαικών εταιρειών ηλεκτρικής ενέργειας, με πάνω από 3.500 μέλη από 30 χώρες, και αντιπρόεδρος της οποίας είναι από πέρυσι ο CEO της ΔΕΗ, έθεσε μια σειρά από παρόμοιους προβληματισμούς.
Την ανταγωνιστικότητα του χώρου, τις προκλήσεις, κυρίως όμως την κατ’ επείγουσα ανάγκη για επενδύσεις στα ευρωπαικά δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας, χωρίς τα οποία δεν υπάρχει πράσινη επένδυση.
Αυτή η συναντίληψη σε πολλά θέματα από τα ευρωπαϊκά utilities αναδεικνύει μια κοινή πεποίθηση στην Ευρώπη, ότι πρέπει να βρεθεί μια νέα ισορροπία ανάμεσα στο «πρασίνισμα» της οικονομίας και την ευρωπαϊκή μεταποίηση.
Το δείχνει για παράδειγμα το γεγονός ότι η ανάγκη η «Συμφωνία της Βιομηχανίας» να τεθεί στο επίκεντρο της νέας ευρωπαϊκής στρατηγικής ατζέντας 2024-2029 μέσα από ένα ολοκληρωμένο σχέδιο δράσης, βρίσκει σύμφωνους και ενεργειακούς ομίλους. Καθώς και ότι σχέδιο πρέπει να περιλαμβάνει την εξάλειψη της ασυνέπειας σε ρυθμιστικό επίπεδο, των αντικρουόμενων στόχων και της περιττής πολυπλοκότητας της ευρωπαϊκής νομοθεσίας.
Όπως και ότι μια συνολική πρόταση για τη λήψη διορθωτικών μέτρων που θα αφορούν όλους τους υφιστάμενους Κανονισμούς της ΕΕ πρέπει είναι το πρώτο νομοθετικό κείμενο που θα υποβληθεί στο επόμενο Ευρωκοινοβούλιο.
Το ίδιο και η πρόταση για ισχυρή δημόσια χρηματοδότηση με ένα Ταμείο Ανάπτυξης Καθαρής Τεχνολογίας που θα τροφοδοτείται με μελλοντικά έσοδα από το ΣΕΔΕ (Σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών), στενά συντονισμένο με ένα απλουστευμένο πλαίσιο κρατικών ενισχύσεων, και που μαζί με ένα ανταγωνιστικό φορολογικό καθεστώς θα επιτρέψει να μειωθεί το ρίσκο των επενδύσεων στις καθαρές τεχνολογίες και να δημιουργηθούν ποιοτικές θέσεις εργασίας.
Σύμφωνες βρίσκει αρκετές εταιρείες του ενεργειακού χώρου και η θέση της βιομηχανίας ότι πρέπει επιτέλους η Ευρώπη να καταστεί ένας ανταγωνιστικός πάροχος ενέργειας. Το κόστος ενέργειας στην Ευρώπη είναι απλά υπερβολικά υψηλό, άρα μη ανταγωνιστικό, γεγονός που δεν οφείλεται μόνο στις τιμές των βασικών προϊόντων, αλλά και στις ρυθμιστικές επιβαρύνσεις.
Χρειαζόμαστε μια πραγματική ενεργειακή στρατηγική με δράσεις που θα επιτρέπουν τη διασυνοριακή ροή ηλεκτρικής ενέργειας, την επέκταση του δικτύου για το υδρογόνο και για άλλες ΑΠΕ, καθώς και συνεργασίες με χώρες πλούσιες σε πόρους.
Επίσης, δεν υπάρχει πράσινη μετάβαση χωρίς δίκτυα και υποδομές, το επόμενο μεγάλο κεφάλαιο της Διακήρυξης. Τα Ευρωπαϊκά Ταμεία πρέπει να ρίξουν το βάρος τους στις απαραίτητες υποδομές ενέργειας που δεν έχει η ΕΕ για να στηρίξουν τους τεράστιους όγκους πράσινης ενέργειας που αυξάνονται με εκρηκτικό ρυθμό.
Το ίδιο και στην ψηφιακή τεχνολογία, στα συστήματα δέσμευσης και αποθήκευσης CO2 (CCUS) και ανακύκλωσης, καθιστώντας όλα αυτά, έργα κοινού ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος. Σε νέες υποδομές για να αποσυμφορήσουμε τις διασυνοριακές μεταφορές, επενδύσεις στην ανάπτυξη διευρωπαϊκών δικτύων. Να αρθούν εμπόδια αδειοδότησης για έργα βιομηχανικού μετασχηματισμού, που θα απαιτήσει σημαντικό αριθμό εξειδικευμένων εργαζομένων, ο οποίος δεν υπάρχει. Απαιτούνται επομένως στοχευµένα προγράμματα ώστε ένας μεγαλύτερος αριθμός εξειδικευμένων εργαζόμενων να καταστεί γρήγορα διαθέσιμος.
Επίσης, πρέπει επιτέλους η Ευρώπη να διασφαλίσει τις πρώτες ύλες για την πράσινη μετάβαση και να δώσει βάρος σε εγχώριες επενδύσεις εξόρυξης. Μέσω της ανάπτυξης μιας στρατηγικής με κίνητρα για τη δέσμευση και χρήση του άνθρακα (CCU), για βασικά μέταλλα, ορυκτά και προηγμένα υλικά που είναι απαραίτητα για την επίτευξη των στόχων του Green Deal. Οι συμφωνίες ελεύθερου εμπορίου ή άλλες θα πρέπει να επιτρέπουν την πρόσβαση σε νέες αγορές, ενώ παράλληλα να ληφθούν μέτρα κατά του αθέμιτου ανταγωνισμού.
Ακόμη πρέπει να αναζωογονηθεί η ενιαία αγορά, να μπει σε ολοκληρωμένες αλυσίδες αξίας, να υπάρξουν μέτρα για την αντιμετώπιση του αυξημένου κατακερματισμού που προκαλείται από την εφαρμογή της ευρωπαϊκής νομοθεσίας σε εθνικό επίπεδο. Να δημιουργηθεί μια ενιαία αγορά για τα απόβλητα και τα ανακυκλωμένα υλικά, καθώς και μια πραγματική ευρωπαϊκή αγορά ενέργειας.
Χρειαζόμαστε ένα πιο έξυπνο πλαίσιο Καινοτομίας, συμπεριλαμβανομένης της προαγωγής επιστημονικών πρακτικών υψηλής ποιότητας. Περισσότερο πραγματισμό. Να προωθήσουμε την ψηφιοποίηση ως προϋπόθεση για την πρωτοποριακή έρευνα, καθώς και ως μέσο ενίσχυσης της αποτελεσματικότητας.
Και τέλος έχουμε ανάγκη από ένα νέο πνεύμα νομοθέτησης. Η επιχειρηματικότητα να μπορεί να ευδοκιμήσει μέσα σε ένα πιο απλό ρυθμιστικό πλαίσιο. Όχι στην υλοποίηση των στόχων του Green Deal μέσω μιας δύσκαμπτης και τυπολατρικής εφαρμογής των Κανονισμών. Κίνητρα για τις επιχειρήσεις να επενδύουν σε καθαρές τεχνολογίες. Κυρίως, το αντίκτυπο της ευρωπαϊκής νομοθεσίας να αξιολογείται διαρκώς.
