O Διευθύνων Σύμβουλος της Elevate Greece A.E ,Μιχάλης Δρίτσας, μιλά στο Liberal.gr για το εγχείρημα στήριξης των νεοφυών επιχειρήσεων της Ελλάδας, τα αποτελέσματα αλλά και τις προοπτικές του.
Συνέντευξη στον Γιώργο Δασκαλόπουλο
Έχετε παίξει καταλυτικό ρόλο στην δημιουργία και την εδραίωση του Elevate Greece. Τι έχετε καταφέρει αυτά τα δύο χρόνια λειτουργίας του;
Το Elevate Greece είναι μία πρωτοβουλία που ξεκίνησε τον Οκτώβριο του 2020 παρουσία του Πρωθυπουργού. Είχε προηγηθεί, όμως, πυρετώδης προετοιμασία 6 και πλέον μηνών, αφιερωμένη στον προσεκτικό σχεδιασμό για την επίτευξη της χαρτογράφησης, ανάδειξης και έμπρακτης υποστήριξης των νεοφυών επιχειρήσεων της χώρας.
Η πρόθεση της Πολιτείας να στηρίξει τις νεοφυείς επιχειρήσεις ήταν δεδομένη, πλην όμως η έλευση του COVID-19 έπαιξε καταλυτικό ρόλο, καθώς έπρεπε άμεσα να υποστηριχτούν λόγω της κρίσης ρευστότητας. Στις συζητήσεις με το Υπουργείο Οικονομικών για το πόσες είναι οι νεοφυείς επιχειρήσεις και πόσο θα κόστιζε η έκτακτη υποστήριξή τους, κατέστη σαφής η αδυναμία προσδιορισμού τους.
Έτσι αποφασίστηκε η δημιουργία του Εθνικού Μητρώου Elevate Greece που θα μας έδινε μια σαφή εικόνα του αριθμού, αλλά και του ύψους της χρηματοδότησης. Στο σημείο αυτό ζητήθηκε η αρωγή του Εθνικού Συμβουλίου για την Έρευνα, Τεχνολογία και Καινοτομία (ΕΣΕΤΕΚ) που αποτελεί το ανώτατο γνωμοδοτικό όργανο της Πολιτείας στη χάραξη εθνικής στρατηγικής για την Έρευνα, την Τεχνολογία και την Ανάπτυξη της Καινοτομίας (ΕΤΑΚ). Με βάση την εισήγηση του ΕΣΕΤΕΚ καθορίστηκαν τα χαρακτηριστικά της «νεοφυούς επιχείρησης», καθώς δεν υπάρχει διεθνώς ένας αποδεκτός ορισμός και εν συνεχεία προχωρήσαμε στην προσεκτική επιλογή αξιολογητών με εμπειρία από την αγορά και το οικοσύστημα των startups. Ορίσαμε με τη μεγαλύτερη δυνατή σαφήνεια τα τυπικά αλλά και ουσιαστικά κριτήρια και τον Οκτώβριο 2020 ανοίξαμε την πλατφόρμα εμπιστευόμενοι μια startup με εμπειρία στο χώρο των οικοσυστημάτων καινοτομίας, την Mantis Business Innovation.
Μερικούς μήνες μετά, τον Οκτώβριο του 2020, η Ελληνική Πολιτεία ήταν σε θέση να γνωρίζει πόσες νεοφυείς επιχειρήσεις υπάρχουν, σε ποιον τομέα δραστηριοποιούνται, πόσους εργαζόμενους απασχολούν, τι χρηματοδότηση έχουν λάβει. Επίσης ήταν σε θέση να «κοστολογήσει» τα μέτρα για την έκτακτη ενίσχυση ρευστότητας για Κεφάλαιο Κίνησης, με στόχο την αντιμετώπιση των συνεπειών της κρίσης από τον COVID-19.
Έτσι στις αρχές του 2021 προχωρήσαμε στην έκδοση της πρώτης πρόσκλησης στο ΕΣΠΑ και τον Ιούνιο 2022 στην δεύτερη πρόσκληση για παροχή μη επιστρεπτέας ενίσχυσης, για Κεφάλαιο Κίνησης αθροιστικού ύψους έως 100.000 € ανά επιχείρηση του μητρώου.
Έτσι, σε μια δύσκολη περίοδο, η χώρα συνέβαλε στην ανθεκτικότητα των startups, οι οποίες ως γνωστόν, ακόμα και υπό κανονικές συνθήκες, στα πρώτα χρόνια λειτουργίας τους είναι ζημιογόνες, διερχόμενες την περιβόητη «κοιλάδα του θανάτου» μέχρι να αποκτήσουν κρίσιμη μάζα.
Το σημαντικότερο επίτευγμα είναι ότι δύο χρόνια μετά, η Πολιτεία έχει μία σαφή και «δυναμική» καταγραφή των νεοφυών επιχειρήσεων, αλλά και του ελληνικού οικοσυστήματος καινοτομίας ευρύτερα και μπορεί να σχεδιάζει στοχευμένες υποστηρικτικές πολιτικές.
Ποια είναι, όμως, τα πλεονεκτήματα των μελών του Elevate Greece;
Το Elevate Greece λειτουργεί ως μητρώο των νεοφυών επιχειρήσεων και των τεχνοβλαστών (spin-off) που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα, στο οποίο μέχρι τώρα είναι εγγεγραμμένα πάνω από 700 μέλη, τα οποία ολοένα και αυξάνονται, με περισσότερους από 7.000 εργαζόμενους που καινοτομούν ανάμεσα σε 21 τομείς δραστηριοποίησης.
Το Elevate Greece δίνει την δυνατότητα στην Πολιτεία για πρώτη φορά να υποστηρίξει τις νεοφυείς επιχειρήσεις με μέτρα που να είναι κομμένα και ραμμένα στις ανάγκες των μελών οικοσυστήματος. Πέρα από τα μέτρα ενίσχυσης ρευστότητας μέσω ΕΣΠΑ, στο πλαίσιο λειτουργίας του Elevate Greece, θεσπίστηκαν στοχευμένα φορολογικά κίνητρα για επενδύσεις σε νεοφυείς επιχειρήσεις από Επενδυτικούς Αγγέλους (Angel Investors), όπου το 50% της επένδυσης εκπίπτει του φορολογητέου εισοδήματος. Αξιοσημείωτο είναι και το ευνοϊκό νομοθετικό πλαίσιο για τα «δικαιώματα προαίρεσης» (stock-options) από μετόχους-ταλαντούχους εργαζομένους.
Επίσης το Μητρώο λειτουργεί και ως βασικό σημείο αναφοράς για ενίσχυση με «κεφάλαιο σποράς» και «ανάπτυξης» από τα Ταμεία Επιχειρηματικών Συμμετοχών (Venture Capital Funds), τα οποία χρηματοδοτούνται από την Πολιτεία και την Ευρωπαϊκή ‘Ένωση σε υψηλό μάλιστα ποσοστό.
Οι επιχειρήσεις του Εθνικού Μητρώου Elevate Greece έχουν πρόσβαση σε μια σειρά από δράσεις, ειδικά σχεδιασμένες για τα μέλη του Elevate Greece, όπως είναι οι διαγωνισμοί καινοτομίας (Hackathon), ειδικά προϊόντα και υπηρεσίες υποστήριξης, όπως τραπεζικά προϊόντα από την Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα, δωρεάν σεμινάρια πολύ υψηλής στάθμης, αλλά και συμβουλευτικές υπηρεσίες, Coaching και Mentoring από κορυφαία στελέχη της αγοράς κ.ά. Σε αυτό το σημείο, κομβικό ρόλο διαδραματίζουν οι Επίσημοι Υποστηρικτές του Elevate Greece, οι οποίοι προέρχονται από τον χώρο των επιχειρήσεων (τραπεζικά ιδρύματα, καταξιωμένες επιχειρήσεις), καθώς και τον χώρο θεσμικών και συλλογικών φορέων π.χ. Επιμελητήρια και Σύνδεσμοι.
Μέσω της πλατφόρμας Elevate Greece, η Πολιτεία τούς παρέχει τη δυνατότητα να δικτυωθούν μεταξύ τους αλλά και με τους Επίσημους Υποστηρικτές του Elevate Greece. Σημαντική είναι και η πλατφόρμα InnoAgora της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων, που συμβάλει στην ενίσχυση της εξωστρέφειας και στην ανταγωνιστικότητά τους για να διεισδύουν σε διεθνείς αγορές.
Σημαντική, επίσης, δυνατότητα προβολής παρέχεται στις επιχειρήσεις-μέλη του μητρώου, όπως συνέβη με τις επιχειρηματικές αποστολές στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και στο San Francisco όπου οι συμμετέχουσες startups παρουσίασαν τις επενδυτικές τους προτάσεις ενώπιον σημαντικών επενδυτών.
Ακόμη, θεωρούμε σημαντική τη δυνατότητα δωρεάν παρουσίας και παρουσιάσεων στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης καθώς και σε άλλες εκδηλώσεις με συνεργαζόμενους φορείς, της δικτύωσης και της ανάπτυξης συνεργασιών με το ερευνητικό και επιχειρηματικό οικοσύστημα της χώρας.
Πολύ σημαντικό γεγονός αποτελεί η δυνατότητα συμμετοχής στα ετήσια Εθνικά Βραβεία Νεοφυούς Επιχειρηματικότητας Elevate Greece, μέσω διαγωνιστικής διαδικασίας. Στις 2 Δεκεμβρίου πραγματοποιήθηκαν τα Δεύτερα Εθνικά Βραβεία Νεοφυούς Επιχειρηματικότητα Elevate Greece 2022, όπου 10 νεοφυείς επιχειρήσεις διακρίθηκαν, κέρδισαν βραβεία, σημαντική προβολή και χρηματικά έπαθλα από τους Επίσημους Υποστηρικτές του οικοσυστήματος, συνολικής αξίας άνω των 205.000 €, καθώς και συμβουλευτικές υπηρεσίες από τους Θεσμικούς μας Υποστηρικτές.
Αν μπορούσατε να ορίσετε κάποια “highlights” του οικοσυστήματος καινοτομίας της χώρας, ποια θα ήταν αυτά;
Τα success stories των ελληνικών νεοφυών επιχειρήσεων τα τελευταία χρόνια είναι αρκετά, αν μετρήσουμε τις επενδύσεις σε αυτές από Funds, στα exits (αποεποενδύσεις) και στην εμφάνιση των πρώτων Unicorns.
1. Σύσταση νεοφυών επιχειρήσεων: Η δυναμική του ελληνικού οικοσυστήματος καινοτομίας αναδεικνύεται και από το γεγονός ότι - παρά την κρίση της πανδημίας του Covid-19 - η σύσταση των νεοφυών επιχειρήσεων κορυφώθηκε το 2019, ενώ κατά την τριετία 2019-2021 ιδρύθηκε το 44,8% των startups της τελευταίας οκταετίας. Φέτος σύμφωνα με τα πρώτα στοιχεία παρατηρείται μία κάμψη λόγω κρίσης.
2. Οι επενδύσεις το 2021 υπερτριπλασιάστηκαν έναντι του 2020 από 130 startups και deep-tech spin-offs.
Το 2022 επενδύθηκαν περισσότερα από 310 εκατ. ευρώ σε νεοφυείς επιχειρήσεις, καθώς είμαστε στο κλείσιμο του επενδυτικού κύκλου του EquiFund, σε συνδυασμό με μία νέα διεθνή οικονομική κρίση.
- Τα 6 funds του Equifund έχουν επενδύσει σε περισσότερες από 138 startups ποσά ύψους 1,13 δις. ευρώ, μοχλεύοντας τα 300 εκατ. αρχικούς πόρους από ΕΣΠΑ, EIF, EIB.
- Τον Ιανουάριο 2022 η JP Morgan ανακοίνωσε την απόκτηση του 49% της Viva Wallet με στόχο να επεκταθεί στις πληρωμές μικρομεσαίων επιχειρήσεων στην Ευρώπη.
3. Η αποτίμηση των startups: Σύμφωνα με το Startups in Greece 2022-2023: Venture Financing Report του Found.ation οι 10 startups με τη μεγαλύτερη αποτίμηση αθροίζουν στα 5,5 δις, ενώ το σύνολο του ελληνικού οικοσυστήματος ανέρχεται στα 8+ δις και εάν προσθέσουμε και τις startups Ελλήνων της διασποράς με αποτίμηση 100 δις, αθροίζουν στα 108 δις.
Επίσης πολλές startups να έχουν ήδη λάβει χρηματοδότηση από Επενδυτικούς Αγγέλους (angel investors), χάρη στα φορολογικά κίνητρα της Πολιτείας, ενώ σημαντικό ρόλο διαδραματίζει το Angel Co-investment fund που συστάθηκε τέλος του 2021.
4. Σημαντικές απο-επενδύσεις (exits): Μόνο εντός του 2022 έχουν καταγραφεί 22 απο-ενεδύσεις μερικές εκ των οποίων είναι:
1. Η Meta (πρώην Facebook) η οποία εξαγόρασε την Αccusonus, μια εταιρεία που ιδρύθηκε το 2013 στην Πάτρα και η οποία ήταν από τις πρώτες παγκοσμίως που εισήγαγε το λεγόμενο AI στην ψηφιακή μουσική παραγωγή και επεξεργασία.
2. H αμερικανική εταιρεία Power Factors με έδρα το San Francisco ανακοίνωσε την εξαγορά της Inaccess Networks.
3. H Mobileum την Niometrics
4. Η Celonis την QLenses
5. H Sitecore την Moosend
6. Η αμερικανική Prodege το Φεβρουάριο του 2022 προχώρησε στην εξαγορά της Pollfish, η οποία δραστηριοποιείται στον τομέα των διαδικτυακών ερευνών μέσω μιας καινοτόμου SaaS πλατφόρμας.
7. H Delivery Hero εξαγόρασε τις εταιρείες Άλφα Διανομές ΑΕ, INKAT SA, Delivery ΙΚΕ και e-table ΙΚΕ του ομίλου Μούχαλη.
5. Unicorns: Ήδη, οι δύο πρώτοι ελληνικοί μονόκεροι έχουν καταγραφεί (VivaWallet, PeopleCert), ενώ μια σειρά από soonicorns που εξελίσσονται με ταχύτατους ρυθμούς, έχουν τραβήξει την παγκόσμια προσοχή (Blueground, Persado, Workable, Hellas Direct, FlexCar, LearnWorlds, Netdata, Balena (Resin.io).
Ποιες είναι η προοπτικές για το μέλλον του ελληνικού οικοσυστήματος καινοτομίας;
Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω δεδομένα, είμαστε αισιόδοξοι ότι τα επόμενα χρόνια μετά την δημιουργία και της επόμενης γενιάς των Venture Capital Funds και των επόμενων Angel Investors, το οικοσύστημα θα αποκτήσει μεγάλη δυναμική χρόνο με το χρόνο και θα συνεχίζει την ανάπτυξή του.
Ταυτόχρονα, το οικοσύστημα της startup κοινότητας έχει γίνει ιδιαίτερα ελκυστικό, λόγω των success stories και του ευνοϊκού επιχειρηματικού περιβάλλοντος που έχει διαμορφωθεί τα τελευταία τρία χρόνια στην Ελλάδα, η οποία προσελκύει ολοένα και περισσότερες ξένες άμεσες επενδύσεις από μεγάλες πολυεθνικές εταιρείες τεχνολογίας όπως οι Microsoft, AWS, Digital Realty, CISCO, Pfizer, META/Facebook, Think Silicon κ.ά.
Επίσης αναφορικά με το Elevate Greece, λαμβάνοντας υπόψη την απήχηση και τον αντίκτυπό του στο ελληνικό οικοσύστημα καινοτομίας, αποφασίστηκε από την Πολιτεία η αναβάθμιση και μετεξέλιξή του, από μία ηλεκτρονική πλατφόρμα, σε ανώνυμη εταιρεία του Δημοσίου. Έτσι το Εθνικό Μητρώο Νεοφυών Επιχειρήσεων αναμένεται να εξελιχθεί σε μια μόνιμη, σύγχρονη και ευέλικτη δομή, μέσω της δημιουργίας της ανώνυμης εταιρείας, με στόχο την περαιτέρω προώθηση της εξωστρέφειας με στόχο την διαρκή ανάπτυξη του ελληνικού οικοσυστήματος καινοτομίας.
Η “Elevate Greece ΑΕ” θα λειτουργεί ως πόλος έλξης για επενδυτές, όπως Angel Investors, Venture Capital Funds και επιχειρήσεις από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Παράλληλα, οι startups του μητρώου θα λαμβάνουν στοχευμένη υποστήριξη με διάφορα δυνητικά μέτρα χρηματοδότησης από την Πολιτεία.
Έτσι, προβλέπεται η αποτελεσματικότερη διασύνδεση και ο συντονισμός των μερών του ελληνικού οικοσυστήματος καινοτομίας, η σύνδεση της καινοτόμου επιχειρηματικότητας με την παραγόμενη έρευνα, καθώς και η βελτίωση των εθνικών επιδόσεων στους διεθνείς δείκτες καινοτομίας.
Ποιοι ήταν οι αρχικοί στόχοι του πρόσφατου ταξιδιού στο San Francisco και σε ποιο ποσοστό τους πετύχατε;
Οι στόχοι ήταν πολλαπλοί και η αποστολή κρίθηκε πολύ επιτυχημένη και αναμένονται τα αποτελέσματα στο εγγύς μέλλον. Συγκεκριμένα οι στόχοι ήταν:
- Να προβάλλουμε το Ελληνικό οικοσύστημα νεοφυούς επιχειρηματικότητας στο αντίστοιχο των ΗΠΑ, παρουσιάζοντας σε επενδυτές αντιπροσωπευτικές startups σε επενδυτικό στάδιο «Series A». Οι παρουσιάσεις πήγαν εξαιρετικά και έχουν ξεκινήσει διάφορες συζητήσεις.
- Να δρομολογήσουμε τη δικτύωση και συνεργασία με την ομάδα διακεκριμένων Ελλήνων της περιοχής που συγκροτούν το Silicon Valley Greek Hub (SVGH). Με τη συνάντηση ορίστηκε η επίσημη έναρξη πρωτοβουλίας για Mentoring Sessions και networking με την Silicon Valley.
- Να προσελκύσουμε επενδύσεις στην Ελλάδα. Ήδη ο διεθνώς καταξιωμένος Accelerator Plug ‘n Play βρίσκεται σε στάδιο προχωρημένων συζητήσεων με την πολιτειακούς παράγοντες, μεγάλες επιχειρήσεις και το ευρύτερο οικοσύστημα καινοτομίας. Ενδιαφέρον για την Ελλάδα διαπιστώσαμε από το Sequoia Capital και την Nomura GreenTech. Επίσης μία από τις μεγάλες επιχειρήσεις πληροφορικής με έμφαση σε εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης που συναντήσαμε, επισκέφθηκε πρόσφατα την Ελλάδα διερευνώντας συνεργασίες.
- Να εξετάσουμε «καλές πρακτικές» των ΑΕΙ (Stanford, Berkley, USF) στην δημιουργία οικοσυστημάτων καινοτομίας, την μεταφορά τεχνολογίας και την δημιουργία spin off, να συνομιλήσουμε με παράγοντες που αποτελούν μέρος του οικοσυστήματος καινοτομίας, όπως το Επιμελητήριο και το εξαιρετικό παράρτημα του δικτύου της Swissnex που εκπροσωπεί το οικοσύστημα καινοτομίας της Ελβετίας - διεθνές πρότυπο εμπορικής και επιστημονικής διπλωματίας.
- From GRexit to Growth: Να προβάλλουμε μία Ελλάδα που διακρίνεται σε επιχειρηματικό και τεχνολογικό επίπεδο, αποτελεί ασφαλή και πολλά υποσχόμενο επενδυτικό προορισμό για επενδύσεις που σπάει το ένα ρεκόρ μετά το άλλο, σε Εξαγωγές, Άμεσες Ξένες Επενδύσεις (βλ. μεγάλες πολυεθνικές, πράσινα νησιά - GRECO Islands κλπ), την μεγαλύτερη ιστορικά αύξηση Δείκτη Δαπανών Ε&Α ως % του ΑΕΠ («Ένταση Ε&Α»), τις πρόσφατες επιτυχίες των ελληνικών νεοφυών επιχειρήσεων.
