Στο Ηνωμένο Βασίλειο, ο ευρωσκεπτικισμός είναι εξαιρετικά έντονος, για λόγους ταυτότητας, ιστορικούς, πολιτικούς και συγκυριακούς, που φέρνουν τη χώρα στο σημείο να θέτει συνεχώς σε αμφισβήτηση τη σχέση της με την Ευρωπαϊκή Ένωση, που θεωρείται πολύ παρεμβατική.
Είναι βέβαιο ότι αυτό το αίσθημα αποστροφής προς την Ευρωπαϊκή Ένωση δεν είναι αποκλειστικότητα των Βρετανών. Αλλά ο ευρωσκεπτικισμός, όρος που εφευρέθηκε στα μέσα της δεκαετίας του ''80 από την εφημερίδα The Times, "φαίνεται πολύ πιο αβυσσαλέος, ενστικτώδης και συναισθηματικός" στο Ηνωμένο Βασίλειο, παρατηρεί ο Όλιβερ Ντάντοου, καθηγητής στο πανεπιστήμιο του Τσίκεστερ.
Είναι ριζωμένος στην ιστορία των βρετανικών νήσων, που ήταν στραμμένες προς τον κόσμο επί του οποίου κυριαρχούσαν και θεωρούσαν, αν όχι πολεμούσαν, την Ευρωπαϊκή Ένωση ως "το άλλο".
"Η Ευρωπαϊκή Ένωση θεωρείται ασύμβατη με την βρετανική ταυτότητα, κακώς ή καλώς", λέει ο Όλιβερ Ντάντοου.
Με μία Βουλή των Κοινοτήτων που θεωρείται "η Μητέρα των Κοινοβουλίων" και νικητής του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου χωρίς να έχει δεχθεί εισβολή, το Ηνωμένο Βασίλειο καλλιεργεί ένα βαθύ αίσθημα υπερηφάνειας για το πολιτικό του σύστημα, που μερικές φορές θεωρείται αλαζονεία. Από αυτό προέρχεται η δυσκολία να δεχθεί την πολιτική διάσταση της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Πολλοί Βρετανοί έχουν την εντύπωση ότι αγόρασαν λάθος εμπόρευμα, αφού ψήφισαν "ναι", με 67%, στην κοινή αγορά το 1975, στο τελευταίο και μοναδικό δημοψήφισμα που οργανώθηκε ποτέ στο Ηνωμένο Βασίλειο.
"Το Ηνωμένο Βασίλειο αντιμετωπίζει την ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση ως μέσο για να επιτύχει έναν στόχο, και αυτός ο στόχος είναι η οικονομική ευημερία, όχι η πολιτική ολοκλήρωση", επιβεβαιώνει ο Τιμ Όλιβερ, ερευνητής στο London School of Economics.
Το Λονδίνο, που αγωνίσθηκε επί 15 χρόνια περίπου για να ενταχθεί στην κοινή αγορά, αφού έλαβε δύο βέτο από τον στρατηγό ντε Γκωλ, στη συνέχεια βομβάρδισε τις Βρυξέλλες με απαιτήσεις για την εξαίρεσή του σε μία σειρά από θέματα, από την ελεύθερη κυκλοφορία μέχρι το ευρώ. Μέχρι να χρειασθεί να θέσει σε αμφισβήτηση τα οικονομικά ατού της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατά τη διάρκεια της χρηματοπιστωτικής κρίσης.
"Η κρίση στη ζώνη του ευρώ συνέδεσε την Ευρώπη με την υψηλή ανεργία, δυσάρεστα λαϊκιστικά κόμματα, οικονομικές αποτυχίες και κακή ηγεσία", λέει ο Τσαρλς Γκραντ, διευθυντής του Centre for European Reform.
Γεγονός που δικαιώνει την πρωθυπουργό Μάργκαρετ Θάτσερ που έλεγε ότι όλα τα προβλήματα προέρχονται από την Ευρώπη, ενώ αντίθετα, όλες οι λύσεις προέρχονται από τον αγγλο-σαξωνικό κόσμο.
Η Ευρώπη συνδέεται επίσης με τη μετανάστευση, "το σημαντικότερο σήμερα πρόβλημα της βρετανικής πολιτικής", λέει.
Ο ευρωφοβικό κόμμα Ukip, μεγάλος νικητής των ευρωπαϊκών εκλογών του 2014, "έχει συνδέσει με πολύ επιδέξιο τρόπο την μετανάστευση με την ΕΕ, τόσο επιτυχώς που οι ψηφοφόροι ταυτίζουν τα δύο θέματα, ακόμη και αν στην πραγματικότητα δεν υπάρχουν περισσότεροι μη ευρωπαίοι μετανάστες από ό,τι ευρωπαίοι μετανάστες".
Ευρωσκεπτικιστής Τύπος
Ο βρετανικός Τύπος, βαθιά ευρωσκεπτικιστής, έως ευρωφοβικός, δεν διστάζει να καλλιεργεί αυτά τα κλισέ.
"Τα μέσα ενημέρωσης βάζουν στην κυκλοφορία τις ιδέες της συντηρητικής δεξιάς και στηρίζονται στις εικόνες της Αυτοκρατορίας, του μεγαλείου της Μεγάλης Βρετανίας και του πολέμου", λέει ο Όλιβερ Ντάντοου.
"Η βρετανική ιδέα είναι ότι η ΕΕ τελεί υπό την ηγεσία των Γερμανών και των Γάλλων για δικό τους όφελος και αντίθετα με τα βρετανική συμφέροντα. Κάποιες φορές αυτό είναι σωστό, αλλά συχνότερα είναι εσφαλμένο", σύμφωνα με τον Τσαρλς Γκραντ.
Από την πλευρά της, η πολιτική τάξη είναι διχασμένη για το θέμα. Ευρωσκεπτικιστές υπάρχουν τόσο στο Εργατικό όσο και στο Συντηρητικό Κόμμα, αλλά το ζήτημα της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι τοξικό κυρίως για τους Τόρις.
Άλλωστε, υπό την πίεση της ευρωσκεπτικιστικής πτέρυγας του κόμματός του ο Ντέιβιντ Κάμερον αναγκάσθηκε να υποσχεθεί, το 2013, το δημοψήφισμα για την παραμονή ή μη του Ηνωμένου Βασιλείου στην ΕΕ.
"Η σχέση με την Ευρώπη δηλητηριάζει εδώ και πάρα πολύ καιρό την βρετανική πολιτική ζωή...και σχεδόν διαλύει το Συντηρητικό Κόμμα", είχε υπενθυμίσει το 2013 ο πρώην πρωθυπουργός, και ευρωπαϊστής, Τζον Μέιτζορ.
"Είναι καιρός να διευθετηθεί το θέμα", είχε πει τότε εγκρίνοντας την επιλογή του δημοψηφίσματος.
Σύμφωνα με τις τελευταίες δημοσκοπήσεις, οι υποστηρικτές της βρετανικής εξόδου βρίσκονται σε άνοδο.
"Το πρόβλημα με το δημοψήφισμα είναι ότι τα επιχειρήματα υπέρ της παραμονής είναι πολύπλοκα, αριθμητικά και ορθολογικά, ενώ τα επιχειρήματα υπέρ της εξόδου είναι απλοϊκά, συναισθηματικά και ρομαντικά: "θέλετε να κυβερνάσθε από ξένους ή όχι;", προειδοποιεί ο διευθυντής του Centre for European Reform.
Η σχέση της Βρετανίας με την ΕΕ σε 12 ημερομηνίες
9 Αυγούστου 1961
Πρώτη υποψηφιότητα ένταξης της Βρετανίας στην Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα (ΕΟΚ), τον πρόγονο της ΕΕ. Την κατέθεσε ο τότε πρωθυπουργός Χάρολντ Μακμίλαν, του Συντηρητικού Κόμματος.
14 Ιανουαρίου 1963
Πρώτο βέτο από τον στρατηγό Ντε Γκωλ στην ένταξη της Βρετανίας στην ΕΟΚ. Θα θέσει και δεύτερο στις 27 Νοεμβρίου του 1967.
1η Ιανουαρίου 1973
Η Βρετανία μπαίνει εν τέλει στην ΕΟΚ, ταυτοχρόνως με την Ιρλανδία και την Δανία.
5 Ιουνίου 1975
Σε δημοψήφισμα για την παραμονή της χώρας τους στην ΕΟΚ, οι Βρετανοί ψηφίζουν "ναι" σε ποσοστό λίγο μεγαλύτερο από 67%.
30 Νοεμβρίου 1979
Η πρωθυπουργός Μάργκαρετ Θάτσερ ζητεί "εκπτώσεις" στη συμμετοχή της Βρετανίας στον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό, με την ιστορική έκφραση: "I want my money back" (Θέλω τα χρήματά μου πίσω), το οποίο πετυχαίνει το 1984.
20 Σεπτεμβρίου 1988
Ομιλία στην Μπριζ στην οποία η Θάτσερ αντιτίθεται σε οποιαδήποτε ομοσπονδιακή εξέλιξη του ευρωπαϊκού οικοδομήματος.
7 Φεβρουαρίου 1992
Υπογραφή της Συνθήκης του Μάαστριχτ, της δεύτερης θεμελιώδους συνθήκης της ευρωπαϊκής οικοδόμησης μετά την Συνθήκη της Ρώμης του 1957. Η Βρετανία επωφελείται μιας ρήτρας εξαίρεσης (opt-out), που της επιτρέπει να μην ενταχθεί στο ενιαίο νόμισμα.
23 Ιουλίου 1993
Ο πρωθυπουργός Τζον Μέιτζορ, των Τόρις και αυτός, αποσπά από το κοινοβούλιο την επικύρωση της Συνθήκης του Μάαστριχτ αφού απειλεί να παραιτηθεί. Την ίδια ημέρα χαρακτηρίζει "κόπανους" τρεις από τους ευρωσκεπτικιστές υπουργούς του.
20 Απριλίου 2004
Ο πρωθυπουργός από τους κόλπους των Εργατικών Τόνι Μπλερ, ευρωπαϊστής, ανακοινώνει την πρόθεσή του να διοργανώσει ένα δημοψήφισμα για το Ευρωπαϊκό Σύνταγμα, το οποίο δεν θα γίνει ποτέ λόγω των "όχι" της Γαλλίας και της Δανίας σε αυτό το κείμενο.
23 Ιανουαρίου 2013
Σε ομιλία του ο πρωθυπουργός Ντέιβιντ Κάμερον υπόσχεται δημοψήφισμα για την παραμονή της χώρας του στην ΕΕ, αν το Συντηρητικό του Κόμμα κερδίσει τις βουλευτικές εκλογές του 2015.
22 Μαΐου 2014
Το ευρωφοβικό και αντιμεταναστευτικό κόμμα Ukip βγαίνει πρώτο στις Ευρωεκλογές στη Βρετανία, εξασφαλίζοντας ποσοστό μεγαλύτερο από το 26% των ψήφων και 24 έδρες στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
7 Μαΐου 2015
Οι Συντηρητικοί κερδίζουν τις βουλευτικές εκλογές εξασφαλίζοντας οριακά την απόλυτη πλειοψηφία. Ακριβώς πριν από τα Χριστούγεννα υιοθετείται η νομοθεσία που προβλέπει τη διοργάνωση δημοψηφίσματος πριν από το τέλος του 2017.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
