Μια φάμπρικα έκδοσης ενταλμάτων σύλληψης, τα περισσότερα πανευρωπαϊκά μετά την Πολωνία, με πολιτικά υποκινούμενες διώξεις, έχει στηθεί στη Ρουμανία, ένα από τα κράτη - μέλη της ΕΕ με τη μεγαλύτερη διαφθορά στη Δικαιοσύνη, σύμφωνα με τη Διεθνή Διαφάνεια.
Την έκταση της δικαστικής αυθαιρεσίας στη χώρα και της παραβίασης του κράτους δικαίου αναδεικνύει και η πρόσφατη περιπέτεια του ισραηλινού επιχειρηματία Μπένι Στάινμετζ. Στις αρχές Δεκεμβρίου, η είδηση ότι ο Στάινμετζ κατά τη διάρκεια πρόσφατης επίσκεψής του στην Ελλάδα συνελήφθη από τις ελληνικές αρχές επειδή εκκρεμούσε σε βάρος του ένταλμα σύλληψης από την Interpol, εντάσσεται και αυτή, όπως και άλλες περιπτώσεις, στη βιομηχανία διώξεων που έχει στηθεί τα τελευταία χρόνια στη γειτονική χώρα.
Ο Στάινμετζ αφέθηκε ελεύθερος έπειτα από άρση της «ερυθράς αγγελίας» που είχε εκδοθεί έπειτα από αίτημα των ρουμανικών αρχών, με την Interpol να δημοσιεύει στη συνέχεια ένα πολύ σκληρό πόρισμα για την κατάσταση της Δικαιοσύνης στη Ρουμανία. Σε αυτό παρατίθενται στοιχεία και ενδείξεις που κατατείνουν στο συμπέρασμα ότι η καταδίκη του Στάινμετζ ήταν πολιτικά υποκινούμενη και ότι καταπατήθηκαν τα δικαιώματά υπεράσπισής του.
Τα 1.373 εντάλματα σε μια χρονιά
Δεν ήταν η πρώτη φορά που συνέβαινε κάτι παρόμοιο. Σε μόνιμη βάση τα τελευταία χρόνια οι ρουμανικές αρχές εκδίδουν εντάλματα σύλληψης κατά προσώπων, τα οποία εν συνεχεία απορρίπτονται από την Interpol. Την έκταση του προβλήματος που έχουν συχνά επισημάνει τα ευρωπαϊκά όργανα, αναδεικνύουν τα στοιχεία για το 2019, όπου οι δικαστικές αρχές της χώρας έφτασαν να εκδώσουν συνολικά 1.373 ευρωπαϊκά εντάλματα (σσ: 406, τα αντίστοιχα που εξέδωσε την ίδια χρόνια η Ελλάδα), εκ των οποίων όμως εκτελέστηκαν τα 655, δηλαδή λιγότερα από τα μισά.
Ούτε είναι η πρώτη φορά που οι ελληνικές αρχές απασχολούνται με εντάλματα σύλληψης των ρουμανικών αρχών κατά προσώπων, τα οποία στη συνέχεια απορρίπτονται από ελληνικά δικαστήρια. Χαρακτηριστικό είναι το ένταλμα από τις αρχές της γείτονος για το Ρουμάνο ηθοποιό και επιχειρηματία Dragos Savulescu, ο οποίος βρέθηκε στην Ιταλία, με το Εφετείο της Νάπολης να απορρίπτει το αίτημα έκδοσής του, προκαλώντας τη δημόσια δυσαρέσκεια του Ρουμάνου υπουργού Δικαιοσύνης Catali Predoiu. Την ίδια απόρριψη γνώρισε το ένταλμα κατά του Savulescu και όταν αυτός βρέθηκε τον περασμένο Αύγουστο στην Ελλάδα, όπου η αστυνομία τον συνέλαβε, ωστόσο το Συμβούλιο Εφετών Αγαίου απέρριψε το αίτημα έκδοσής του στη Ρουμανία.
Το μόνιμο επιχείρημα των ρουμανικών αρχών είναι ότι τα εντάλματα σύλληψης που εκδίδουν αφορούν όλα, πρόσωπα που εμπλέκονται σε εγκληματικές πράξεις, όπως απάτη κατά του Δημοσίου, χωρίς να υποκρύπτουν πολιτικές διώξεις. Ωστόσο η Διεθνής Διαφάνεια έχει διαφορετική γνώμη.
Στο στόχαστρο πάνω από 1.900 Ρουμάνοι δικαστές
Στους δείκτες που δημοσίευσε ο οργανισμός το 2020 κατατάσσει τη Ρουμανία ανάμεσα στα τρία πιο διεφθαρμένα κράτη της ΕΕ. Δεκαπέντε χρόνια μετά την ένταξή της, το 2007, στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η χώρα εξακολουθεί να μαστίζεται από φαινόμενα δικαστικής αυθαιρεσίας, παραμένοντας υπό αυστηρή επιτήρηση στο πλαίσιο του λεγόμενου Μηχανισμού Συνεργασίας και Ελέγχου.
Σε αυτή την κατεύθυνση κινείται έκθεση για τις δικαστικές υποθέσεις διαφθοράς, που κατατέθηκε το 2019 στο Ανώτατο Συμβούλιο της χώρας, έπειτα από πιέσεις της ΕΕ στη ρουμανική κυβέρνηση για την ανάγκη συμμόρφωσης σε θέματα απονομής Δικαιοσύνης. Έπειτα από εξέταση των δεδομένων, η ολομέλεια του οργάνου αναγνώρισε ότι υπάρχουν σοβαρές αμφιβολίες ως προς την αμεροληψία των εισαγγελικών οργάνων κατά τη διεξαγωγή της ποινικής διαδικασίας.
Στην έκθεση περιγράφεται ένας άρτια σχεδιασμένος μηχανισμός που στην ουσία κατηύθυνε την πορεία των δικαστικών υποθέσεων διαφθοράς, θέτοντας ως στόχο την κατάλυση της ανεξαρτησίας δικαστών και εισαγγελέων, καθώς και τη στέρηση των διαδίκων από το δικαίωμα σε μια δίκαιη δίκη. Κεντρικό στοιχείο των ευρημάτων είναι ότι πάνω από 1.900 Ρουμάνοι δικαστές έχουν τεθεί στο στόχαστρο της Εθνικής Διεύθυνσης Καταπολέμησης της Διαφθοράς, ως μοχλός πίεσης για χειραγώγηση της Δικαιοσύνης. Παρά τις προσπάθειες η έκθεση να μείνει στην αφάνεια, τελικά αυτή δόθηκε πρόσφατα στη δημοσιότητα. Είχαν περάσει πάνω από δύο χρόνια από τις 15 Οκτωβρίου 2019, οπότε και την είχε υιοθετήσει το Ανώτατο Δικαστικό Συμβούλιο της χώρας.
Η καρατόμηση της Γενικής Εισαγγελέως
Η Ρουμανία έχει απασχολήσει συχνά το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Η πιο χαρακτηριστική περίπτωση αφορά την παύση το 2018 της τότε Γενικής Εισαγγελέως της Εθνικής Διεύθυνσης Καταπολέμησης της Διαφθοράς, Λάουρα Κόντρουτσα Κόβεσι. Η Ρουμάνα εισαγγελέας παύθηκε το 2018, γεγονός για το οποίο δύο χρόνια μετά, το 2020, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο καταδίκασε τη Ρουμανία. Η καθαίρεσή της είχε θεωρηθεί ως μια προσπάθεια να καμφθεί η ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης στη χώρα. Σήμερα, η Κόβεσι είναι η πρώτη Ευρωπαία Γενική Εισαγγελέας. Η ίδια θεωρείται στη Ρουμανία σύμβολο του αγώνα για την ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης.
Σημειωτέον ότι το Μάιο του 2021, το Ευρωδικαστήριο αμφισβήτησε σειρά νομικών μεταρρυθμίσεων στη χώρα, θεωρώντας τις ως οπισθοδρόμηση για την ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης και ότι αποκλίνουν από το ευρωπαϊκό δίκαιο. Ένα μήνα μετά, τον Ιούνιο του 2021, το Συνταγματικό Δικαστήριο της Ρουμανίας αμφισβήτησε ευθέως την αρχή της υπεροχής του ενωσιακού δικαίου. Σύμφωνα με το ίδιο, οι υποχρεώσεις που απορρέουν από το Μηχανισμό Συνεργασίας και Ελέγχου, δεν δεσμεύουν τα εθνικά δικαστήρια.
