Η επιστροφή του πάλαι ποτέ εθνικού μας καυσίμου είναι γεγονός. H επαναφορά του λιγνίτη, που από το 2023 θα αποτελούσε παρελθόν, ενισχύεται για τα καλά από την αβεβαιότητα και τα παιχνίδια της Ρωσίας με τον Nord Stream 1 και πιθανότατα θα έχει διάρκεια.
Έξι από τις επτά μονάδες λιγνίτη της ΔΕΗ σε φουλ λειτουργία τον Ιούνιο, κοντά στα δύο εκατομμύρια τόνων συσσωρευμένου καυσίμου στις αυλές τους και συμμετοχή του καυσίμου με 34% στο ενεργειακό μείγμα της επιχείρησης από 19,9% τον Μάιο, στέλνουν σαφές σήμα για τις εξελίξεις.
Η εναλλακτική που λέγεται LNG προϋποθέτει να υπάρχει η αναγκαία προσφορά σε περίπτωση ολικής διακοπής του Nord Stream, όταν ωστόσο οι πάντες θα ψάχνουν για φορτία και οι τιμές του θα τραβούν την ανηφόρα, πρέπει να υπάρχει plan B.
Η σημερινή σύσκεψη για την ενεργειακή επάρκεια στο Μαξίμου δεν είναι μια ακόμη συνάντηση ρουτίνας. Έρχεται σε μια συγκυρία που η κυβέρνηση, έχοντας συνειδητοποιήσει ότι η εργαλειοποίηση του φυσικού αερίου από τον Πούτιν θα συνεχιστεί επί μακρόν, βλέπει ξανά μία προς μια τις εναλλακτικές για την ασφάλεια εφοδιασμού. Στην σκιά του πανευρωπαϊκού συναγερμού μετά και τις χθεσινές ανακοινώσεις της Gazprom ότι δεν μπορεί να εγγυηθεί την ομαλή λειτουργία του Nord Stream, ο οποίος υποτίθεται πως θα πάρει πάλι μπροστά στις 21 Ιουλίου, μπαίνουν στο τραπέζι τα πάντα, όπως το εν εξελίξει σχέδιο για μέγιστη αξιοποίηση του λιγνίτη σε βάθος χρόνου.
Και μπορεί η Αθήνα να έχει μειώσει την κατανάλωση ρωσικού αερίου, εισάγοντας το α’ εξάμηνο 13,3 τεραβατώρες έναντι 16,9 την ίδια περίοδο πέρυσι, ωστόσο η εξάρτησή μας εξακολουθεί να είναι μεγάλη. Το πλήγμα για την Ελλάδα εφόσον διακοπούν οι ρωσικές ροές δεν θα αφορά την επάρκεια (εξάλλου η χώρα τροφοδοτείται μέσω του αγωγού Turk Stream), αλλά τις τιμές. Τα τιμολόγια που θα ανακοινώσουν οι πάροχοι για τον Αύγουστο, άρα και η ενίσχυση που θα δώσει η κυβέρνηση για να μειωθούν, εξαρτώνται από τις εξελίξεις με το Nord Stream. Όλα είναι ανοικτά, ουδείς μπορεί να κάνει εκτιμήσεις.
Σε τέτοιες συνθήκες, ο λιγνίτης κάνει την ολική επαναφορά, φέρνοντας μαζί και μια σειρά από ερωτήματα. Έχουν αρκετό αριθμό προσωπικού τα ορυχεία και οι μονάδες μετά τις εθελούσιες των τελευταίων ετών; Τι αποθέματα καυσίμου διαθέτουν τα ορυχεία ; Και κυρίως, τι βλάβες μπορεί να βγάλει η συνεχής και αδιάλειπτη λειτουργία των παλαιών μονάδων λιγνίτη από τώρα μέχρι και το χειμώνα;
Η εκτίμηση για ολική επαναφορά ενισχύεται και από την είσοδο από το φθινόπωρο στο σύστημα της νέας λιγνιτικής Πτολεμαΐδα 5. Η λειτουργία της θεωρείται κρίσιμη για την χειμερινή επάρκεια. Στην πράξη μιλάμε για σχέδιο κατακόρυφης αύξησης της λιγνιτικής παραγωγής προκειμένου να υποκατασταθεί το φυσικό αέριο. Επιστράτευση που έχει ξεκινήσει εδώ και πάνω από ένα μήνα.
- Σε συνέχεια της εντολής Μητσοτάκη τον Απρίλιο για αύξηση κατά 40% της παραγωγής των ορυχείων της ΔΕΗ, έχουν συγκεντρωθεί πάνω από 1 εκατομμύριο τόνοι στις αυλές των μονάδων του Αγ. Δημητρίου, 500.000 τόνοι στην Μεγαλόπολη και 350.000 τόνοι στην Μελίτη.
- Τον Μάιο, οι μονάδες δούλευαν στο ρελαντί ή ήταν σβηστές, προκειμένου να εξοικονομηθεί καύσιμο για τις δύσκολες ώρες. Στο ενεργειακό μείγμα της ΔΕΗ, ο λιγνίτης τον Μάιο συμμετείχε με ποσοστό 19,9%, τα υδροηλεκτρικά με 29,6% και το φυσικό αέριο με 50%.
- Η ανατροπή έγινε τον Ιούνιο. Η παρουσία του λιγνίτη αυξήθηκε στο 34,6%, των υδροηλεκτρικών στο 21,8% και του φυσικού αερίου έπεσε οριακά στο 45,9%. Σε παρόμοια αυξητικά επίπεδα διατηρείται η συμμετοχή του λιγνίτη και τον Ιούλιο
Η μέγιστη αξιοποίηση του πάλαι ποτέ εθνικού μας καυσίμου- από Ιταλία ως Ολλανδία και από Γερμανία έως Γαλλία, όλοι επιστρατεύουν τον άνθρακα- ήταν απλώς θέμα χρόνου. Δεν αναστέλλει την ανάπτυξη των ΑΠΕ. Ίσα ίσα, η ανάγκη μείωσης της εξάρτησης από το φυσικό αέριο, επιταχύνει τις επενδύσεις σε φωτοβολταϊκά, αιολικά, σταθμούς αποθήκευσης.
H πράσινη μετάβαση όμως θα πάρει περισσότερο χρόνο απ’ όσο προέβλεπαν οι σχεδιασμοί. O περσινός χάρτης του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας για μηδενικές εκπομπές ρύπων το 2050 το λέει ξεκάθαρα. Η μετάβαση πιθανότατα θα διαρκέσει περισσότερο από το αναμενόμενο, εκτός και εάν οι επενδύσεις σε καθαρή ενέργεια «τρέξουν» με εξαιρετικά μεγάλη ταχύτητα και αναπτυχθούν ευρύτερες αλυσίδες εφοδιασμού, προκειμένου να τις υποστηρίξουν.
