Έφτασε, λοιπόν, η κρίσιμη στιγμή για τις ηγεσίες των τεσσάρων κομμάτων που συμμετέχουν στις διαπραγματεύσεις για τον σχηματισμό της νέας κυβέρνησης της Γερμανίας να αποφασίσουν με ποιον θα πάνε και ποιον θα αφήσουν. Εάν, δηλαδή, θα συνεργαστούν ή εάν θα οδηγήσουν τη χώρα τους είτε σε νέες εκλογές είτε σε μια κυβέρνηση μειοψηφίας.
Το αργότερο μέχρι αύριο, οκτώ εβδομάδες μετά τις εκλογές της 23ης Σεπτεμβρίου, Χριστιανοδημοκράτες και βαυαροί Χριστιανοκοινωνιστές (CDU/ CSU), Φιλελεύθεροι (FDP) και Πράσινοι καλούνται να αποφασίσουν εάν και κατά πόσο υπάρχουν τα ικανά και αναγκαία σημεία σύγκλισης ώστε να ξεκινήσουν και επισήμως οι διαπραγματεύσεις για το κυβερνητικό πρόγραμμα και την κατανομή των διάφορων υπουργείων. Όπως δε σημειώνουν ορισμένα γερμανικά ΜΜΕ, η καγκελαρία θα ζήσει απόψε τη «νύχτα των μεγάλων μαχαιριών», στην οποία οι τέσσερις θα κληθούν να θυσιάσουν κάποιες από τις θέσεις τους προκειμένου να αναλάβουν την κυβερνητική εξουσία.
«Μπορούμε να πετύχουμε», δήλωσε η Angela Merkel σήμερα το πρωί, με συγκρατημένη αισιοδοξία. «Έχουμε ένα δύσκολο και περίπλοκο καθήκον -όμως υπάρχει θέληση. Εάν επιτύχουμε, μπορεί να προκύψει κάτι πολύ σημαντικό για τη χώρα μας. Εμείς έχουμε την ευθύνη», πρόσθεσε η καγκελάριος, προϊδεάζοντας για ένα πολύωρο θρίλερ στις σημερινές διαπραγματεύσεις ανάμεσα στην ίδια και τους ηγέτες των άλλων κομμάτων και υποψήφιων εταίρων.
Έξι σημεία-κλειδιά
Σύμφωνα με την γερμανική εφημερίδα Bild, έξι είναι τα σημεία που θα κρίνουν εάν θα βγει τελικώς... λευκός καπνός από την καγκελαρία. Αυτά είναι τα εξής:
- Φόροι, δαπάνες, προϋπολογισμός. Όλα τα κόμματα είναι σύμφωνα ότι πρέπει το έλλειμμα στον προϋπολογισμό πρέπει να διατηρηθεί μηδενικό. Παρ'' όλα αυτά, οι προτάσεις που έχουν καταθέσει -από τις φοροαπαλλαγές μέχρι την κατάργηση ορισμένων εισφορών ή την υιοθέτηση νέων επιδομάτων- απαιτούν περί τα 100 δισ. ευρώ για να χρηματοδοτηθούν στην επόμενη τετραετία. Διαθέσιμα, όμως, είναι για την ώρα μόνο 35-40 δις.
- Κλιματική αλλαγή. Συμφωνία υπάρχει και στην ανάγκη περαιτέρω μείωσης των εκπομπών διοξειδίου και στροφής στην «πράσινη οικονομία». Με ποιους όρους, όμως; Και πόσο γρήγορα θα πρέπει να κλείσουν οι λιγνιτικές μονάδες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και να απαγορευτεί η χρήση οχημάτων με κινητήρες βενζίνης και πετρελαίου; Εδώ, τα πράγματα δυσκολεύουν.
- Μετανάστευση. CDU/CSU θέλουν να τηρήσουν την προεκλογική τους δέσμευση για θέσπιση κάποιου είδους ανώτατου ορίου στον αριθμό αλλοδαπών που θα δέχεται η Γερμανία ετησίως, λόγω και της πίεσης που ασκείται από την ακροδεξιά AfD. Οι πράσινοι, από την άλλη, θέλουν να διευρυνθεί το δικαίωμα επανένωσης για τις οικογένειες, κάτι που μπορεί να συνεπάγεται πολύ μεγαλύτερο αριθμό μεταναστών.
- Ασφάλεια, κράτος δικαίου. Εδώ, Φιλελεύθεροι και Πράσινοι μοιάζουν να έχουν συγκροτήσει ένα άτυπο μέτωπο, που επιδιώκει να επιβάλει συγκεκριμένους όρους για την αξιοποίηση ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων, όμως CDU/CSU δεν θέλουν καμία αλλαγή στο ισχύον καθεστώς.
- Άμυνα, στρατιωτικές δαπάνες. Υπάρχουν αρκετές διαφωνίες όσον αφορά την πώληση όπλων προς διάφορες χώρες όπου δεν επικρατεί διαφάνεια και δημοκρατία, καθώς η γενική συμφωνία σε αυτό προσκρούει στην ανάγκη να δημιουργηθεί μια «τεχνολογικά ισχυρή αμυντική βιομηχανία». Επίσης, διαφορές υπάρχουν και στο πώς θα φτάσει η Γερμανία να κατευθύνει το 2% του ΑΕΠ της σε στρατιωτικές δαπάνες ως το 2024, όπως ζητούν ΗΠΑ και ΝΑΤΟ.
- Ευρώπη. Μείζον ζήτημα είναι οι σχέσεις με τη Γαλλία, στο πλαίσιο ενός νέου σχεδίου για την Ευρώπη. Όπως είναι γνωστό, ο ηγέτης των Φιλελευθέρων, Christian Lindner, ζητά να καθιερωθεί μηχανισμός χρεοκοπίας εντός Ε.Ε. και αποκλείει ενιαία διαχείριση του χρέους των διάφορων χωρών, θέσεις με τις οποίες συμφωνεί γενικώς και η CSU. Διαφωνίες υπάρχουν και όσον αφορά στην Τουρκία, με τους Βαυαρούς να ζητούν πλήρη διακοπή των ενταξιακών διαπραγματεύσεων και τους Πράσινους να προτιμούν το πάγωμά τους.
Χωρίς συμφωνία, τι;
Στην περίπτωση, πάντως, που οι διαπραγματεύσεις δεν ευδοκιμήσουν και με δεδομένο ότι οι Σοσιαλδημοκράτες έχουν αποκλείσει νέο «μεγάλο συνασπισμό», δύο είναι τα πιθανότερα σενάρια - χωρίς κανένα από αυτά να είναι σύνηθες ή καλό για τους Γερμανούς.
Το πρώτο αφορά μια νέα προσφυγή στις κάλπες, που ενέχει τον κίνδυνο περαιτέρω ενίσχυσης της Εναλλακτικής για τη Γερμανία και της Αριστεράς -των δύο εκ των τριών κομμάτων, δηλαδή, που δεν μετέχουν στις διαπραγματεύσεις για σχηματισμό κυβέρνησης.
Όσο για το άλλο, είναι ο πρόεδρος της Δημοκρατίας να δώσει εντολή σχηματισμού κυβέρνησης μειοψηφίας στην Merkel, η οποία θα κρίνεται διαρκώς, μιας και μια κυβέρνηση μόνο από την Ένωση CDU/CSU θα είχε μόλις 246 ψήφους στη Βουλή, έναντι 355 που απαιτείται για πλειοψηφία. Επιπλέον, δεν είναι βέβαιο ότι η ίδια η Merkel θα δεχόταν να ηγηθεί μιας τέτοιας κυβέρνησης και να είναι όμηρος των άλλων κομμάτων διαρκώς.
Οι επόμενες ώρες, αναμφίβολα, θα κρίνουν πολλά.
Γιώργος Παυλόπουλος
AP Photo/Markus Schreiber
