Η πανδημία του κορονοϊού αποδεικνύεται εκ του αποτελέσματος ότι είναι η αρχή μιας νέας εποχής κατά την οποία νέες και παλιές ιογενείς λοιμώξεις που μεταδίδονται από τα ζώα στον άνθρωπο αναδύονται ή αναζωπυρώνονται σε διάφορα μέρη του πλανήτη και μας απειλούν.
Οι ζωονόσοι, όπως αποκαλούνται, τα νοσήματα που ξεκινούν από ένα παθογόνο- το οποίο έχει σαν ξενιστή ένα ζώο -και από το ζώο περνούν στον άνθρωπο διαθέτουν ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό που τις καθιστά επικίνδυνες: Το ένοχο παθογόνο μπορεί να επιστρέψει στα ζώα, να «κρυφτεί» για απροσδιόριστο χρονικό διάστημα στο ζωικό βασίλειο και από εκεί να επιστρέψει μεταλλαγμένο ή να μεταλλαχθεί στον άνθρωπο, όπως επισημαίνει ο καθηγητής πνευμονολογίας του Πανεπιστημίου Johns Hopkins, Παναγής Γαλιατσάτος, με συνέπεια να μπορεί να γίνει πιο μεταδοτικό ή πιο λοιμογόνο ή (αλίμονο) και τα δύο μαζί.
Τα δεδομένα που ξέραμε αλλάζουν και ήδη από εκείνη την παλιά θεωρία που ήθελε κάθε αιώνα να «φέρνει» μαζί του μια ή δύο πανδημίες, δηλαδή μια πανδημία να καταγράφεται έως και ανά 50 χρόνια, τώρα το χρονικό διάστημα ανάμεσα στα δύο ξεσπάσματα μικραίνει ανησυχητικά, ενώ συμβαίνει συχνά οι απειλές να αναδύονται όλες ταυτόχρονα, δημιουργώντας εύλογα την απορία σχετικά με το πόσα υγειονομικά μέτωπα μπορούμε να αντέξουμε σε ένα πολυδιάστατο υγειονομικό πόλεμο.
Οι επιστημονικές θεωρίες που έχουν διατυπωθεί για αυτές τις μεταβολές σε ό,τι αφορά την εμφάνιση των πανδημιών και τη μεγάλη έξαρση των ζωονόσων είναι πολλές και αναφέρουν σαν πιθανούς αιτιολογικούς παράγοντες την ασιατική κουλτούρα διατροφής, που περιλαμβάνει πολλά είδη του ζωικού βασιλείου, τα οποία δεν θεωρούνται βρώσιμα από άλλους λαούς αλλά και την κλιματική αλλαγή η οποία επηρεάζει σημαντικά τις ισορροπίες της χλωρίδας και της πανίδας, όπως εξηγεί ο Νικόλας Χρηστάκης, κοινωνικός επιστήμονας και γιατρός που διεξάγει την έρευνα σχετικά με τους κοινωνικούς παράγοντες που επηρεάζουν την υγεία, την υγειονομική περίθαλψη και τη μακροζωία.
Ο Ν. Χρηστάκης διευθύνει το Εργαστήριο Φύσης του Ανθρώπου στο Πανεπιστήμιο του Yale και είναι ο συν-διευθυντής του Ινστιτούτου για την Επιστήμη των Δικτύων στο Yale, ενώ είναι επίσης κάτοχος της έδρας Sol Goldman Family ως καθηγητής Κοινωνικών και Φυσικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο του Yale και θεωρεί την επίδραση της κλιματικής αλλαγής στην έξαρση των ζωονόσων καταλυτική στα χρόνια που θα έρθουν.
Το γεγονός αυτό από μόνο του αποτελεί ένα ηχηρό σήμα κινδύνου και ένα ισχυρό κίνητρο ώστε σε ευρωπαϊκό και ει δυνατόν σε παγκόσμιο επίπεδο να λάβουν τα κράτη εγκαίρως μέτρα για να συγκρατήσουν τις αιτίες που οδηγούν σε ακόμα πιο ραγδαία κλιματική αλλαγή.
Στην παρούσα συγκυρία με το 6ο κύμα του κορονοϊού να μην είναι ακόμα σε ύφεση, τα δεδομένα από τους σκληρούς δείκτες δείχνουν ότι έχουμε περάσει στην ενδημική φάση αλλά τα κρούσματα και τις νοσηλείες σε απλές κλίνες covid να παραμένουν σε υψηλά επίπεδα, πριν καλά-καλά προλάβουμε να ησυχάσουμε και να σφυρίξουμε τη λήξη του παγκόσμιου συναγερμού, τέσσερεις άλλο κίνδυνοι αναδύονται ή ξυπνούν και μάς αποδεικνύουν εμπράκτως ότι η σταθερότητα και η ασφάλεια είναι έννοιες που έχουν περάσει στο παρελθόν ανεπιστρεπτί ή που τουλάχιστον πρέπει να αναθεωρήσουμε το πώς τις χρησιμοποιούμε.
Τους τελευταίους μήνες από την Κεντρική και τη Δυτική Αφρική ξεκίνησε μια πρωτόγνωρη διασπορά του ιού της ευλογιάς των πιθήκων η οποία μέχρι τώρα έχει καταγράψει 8238 κρούσματα και ευτυχώς 3 μόνο θανάτους. Από τις χώρες με τα περισσότερα κρούσματα είναι και η Μ. Βρετανία από την οποία αναδύθηκε κι άλλος ένας κίνδυνος ιογενούς αιτιολογίας, η οξεία ηπατίτιδα στα παιδιά, προκαλώντας τον θάνατο 19 παιδιών. Και τα δύο αυτά νοσήματα έχουν καταγραφεί στην Ελλάδα, η οποία μάλιστα είναι μια από τις χώρες όπου έχει καταγραφεί θάνατος παιδιού από οξεία ηπατική ανεπάρκεια, προκληθείσα από οξεία ηπατίτιδα.
Την ίδια ώρα «ξυπνά» και ο ιός του Δυτικού Νείλου με το πρώτο κρούσμα εντός των συνόρων να καταγράφεται στη Θεσσαλονίκη και τον ΕΟΔΥ να θυμίζει ότι η νόσος μεταφέρεται από μολυσμένα κουνούπια-και αντιμετωπίζεται με προληπτικούς ψεκασμούς. Κι ενώ ο επιστημονικός κόσμος ανησυχεί για το τι μέλει γενέσθαι το φθινόπωρο (στο μέτωπο της πανδημίας του κορονοϊού), ο ΠΟΥ ενημερώνει ότι ένα παθογόνο «ξαδελφάκι» του ιού Έμπολα, που ονομάζεται ιός Μάρμπουργκ εμφανίστηκε στην Γκάνα, προκαλώντας αιμορραγικό πυρετό σε δύο ασθενείς, οι οποίοι αποβίωσαν. Και πιθανώς έπεται συνέχεια…
