Σε εξέλιξη βρίσκεται η Σύνοδος Κορυφής των ηγετών της ΕΕ, μέσω τηλεδιάσκεψης, με τη συζήτηση να ξεκινά από το ζήτημα του Κράτους Δικαίου, μετά το βέτο Ουγγαρίας και Πολωνίας, το οποίο τορπίλισε το πακέτο του προϋπολογισμού, απειλώντας το Ταμείο Ανάκαμψης.
Αρχικά τοποθετήθηκε ο πρόεδρος του Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ και στη συνέχεια η Άνγκελα Μέρκελ, και στη συνέχεια οι Βίκτορ Όρμπαν και Ματέους Μοραβιέτσκι. Η συζήτηση για τον προϋπολογισμό και το Κράτος Δικαίου στη Σύνοδο Κορυφής δεν διήρκεσε πάνω από 20 λεπτά και στη συνέχεια οι «27» πέρασαν στο ζήτημα της πανδημίας.
At #EUCO member states first address #MFF and the Rule of Law conditionality.
— Barend Leyts (@BarendLeyts) November 19, 2020
Debate has started with introduction by @eucopresident and state of play by Chancellor Angela Merkel
Σημειώνεται ότι η σημερινή τηλεδιάσκεψη πραγματοποιείται στη σκιά του ουγγρικού και το πολωνικού βέτο στο ευρωπαϊκό σχέδιο ανάκαμψης από την πανδημία, με τους ηγέτες των «27» να αναζητούν λύση σε ενδεχόμενο αδιέξοδο που απειλεί να βυθίσει την Ευρώπη σε πολιτική και οικονομική κρίση.
Οι συνομιλίες των επικεφαλής των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων αναμένεται να αφιερωθούν στο συντονισμό της διαχείριση της πανδημίας, καθώς και στο επικείμενο στο Brexit, ωστόσο η ατζέντα είναι βέβαιο ότι θα μετατοπισθεί στον ευρωπαϊκό πολυετή προϋπολογισμό και το σχέδιο ανάκαμψης για την αντιμετώπιση των οικονομικών επιπτώσεων μετά το ουγγρικό και το πολωνικό μπλόκο.
Οι δύο χώρες αντιδρούν έντονα στο μηχανισμό του Ταμείου Ανάκαμψης, ο οποίος συνδέει την αποδέσμευση ευρωπαϊκών κονδυλίων για την αντιμετώπιση της πανδημίας με το σεβασμό του κράτους δικαίου (ανεξαρτησία της δικαιοσύνης, του Τύπου, ελευθερία της έκφρασης και σεβασμός των θεμελιωδών δικαιωμάτων εν γένει).
Σε αυτό το πλαίσιο, Βαρσοβία και Βουδαπέστη πρόβαλαν βέτο στην απόφαση που επιτρέπει στην ΕΕ να εξασφαλίσει πόρους για να χρηματοδοτήσει το σχέδιο ύψους 750 δισεκατομμυρίων ευρώ, μπλοκάροντας τον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό 2021-2027, με τον οποίο είναι συνδεδεμένο.
«Θα είναι ο ελέφαντας στο δωμάτιο», σχολιάζει χαρακτηριστικά ευρωπαϊκή πηγή στο γαλλικό πρακτορείο, ενώ οι πιέσεις αναμένεται να ενταθούν περαιτέρω καθώς η Σλοβενία εξέφρασε χθες την πολιτική της υποστήριξη σε Ουγγαρία και Πολωνία.
Υπενθυμίζεται ότι ο κοινός ευρωπαϊκός προϋπολογισμός απαιτεί ομοφωνία για να εγκριθεί.
Σκέψεις για αποκλεισμό των «διαφωνούντων»
Ευρωπαίος αξιωματούχος εκτιμά στο γαλλικό πρακτορείο ότι «είναι η αρχή μιας κρίσης που δεν θα επιλυθεί σε μία ημέρα», ενώ άλλη υψηλά ιστάμενη ευρωπαϊκή πηγή ανέφερε χαρακτηριστικά ότι «αυτή η στάση δυσπιστίας προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι παράδοση».
Ως εκ τούτου, ευρωπαίοι διπλωμάτες αναφέρονται στο ενδεχόμενο «διασφάλισης των εγγυήσεων» για την αμεροληψία του μηχανισμού με την επαναδιατύπωση της δυνατότητας που θα έχει ένα κράτος να αντιδράσει προσφεύγοντας στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ενωσης, ωστόσο δεν είναι σίγουρο ότι κάτι τέτοιο θα είναι αρκετό για να πείσει τους «αντιρρησίες».
Σύμφωνα με γενικότερες εκτιμήσεις άλλωστε, οι χώρες που κατηγορούνται για παραβιάσεις ευρωπαϊκών αξιών σε ένα βαθμό υποστηρίζουν ότι υπερασπίζονται τις δικές τους αξίες στο πλαίσιο «ενός ιδεολογικού πολέμου» με την «ευρωπαϊκή ολιγαρχία».
Σε αυτό το πλαίσιο, ο γάλλος υπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων Κλεμάν Μπο επισήμανε ότι η ΕΕ εξετάζει πιθανές «τεχνικές διευκρινίσεις», προειδοποιώντας όμως πως «θα κοιτάξουμε, αν χρειαστεί ως ύστατη λύση, με ποιον τρόπο να προχωρήσουμε χωρίς τις χώρες που ασκούν βέτο».
Το σχέδιο οικονομικής ανάκαμψης μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο διακυβερνητικής συμφωνίας με τον αποκλεισμό των χωρών που αντιτίθενται, μία επιλογή τεχνικά πολύπλοκη και «πρόωρη», η οποία, πάντως, βρίσκεται στο τραπέζι, εξηγεί ευρωπαϊκή πηγή.
Από την πλευρά του, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο υπογράμμισε χτες ότι «οι συμφωνίες, τόσο για τον προϋπολογισμό, όσο και για το κράτος δικαίου, δεν μπορούν σε καμία περίπτωση να ξανανοίξουν. Δεν θα κάνουμε καμία νέα υποχώρηση».
«Όταν βλέπετε τις θέσεις της Πολωνίας και της Ουγγαρία για την μετανάστευση, το Κλίμα, το κράτος δικαίου, τον προϋπολογισμό, είναι τόσα τα θέματα στα οποία έχουν δυσκολίες. Ας τους ρωτήσουμε τι θέλουν από την Ένωση αυτή!», λέει ειρωνικά ένας διπλωμάτης.
Ο Βίκτορ Ορμπάν μπορεί να παίζει με τον χρόνο, γνωρίζοντας ότι οι χώρες του ευρωπαϊκού νότου χρειάζονται επειγόντως το σχέδιο ανάκαμψης, εξηγεί πηγή του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, όπου ανήκουν ο ούγγρος και ο σλοβένος ηγέτης.
