Οι μήνες της αυτο-απομόνωσης και της κοινωνικής απόστασης έχουν αφήσει τα σημάδια τους. Οι παράγοντες του στρες που βιώσαμε κατά τη διάρκεια της καραντίνας σχετίζονται με αυξημένη ευπάθεια στους ιούς του ανώτερου αναπνευστικού και ίσως και στον κορονοϊό.
Αιτία φαίνεται πως είναι η επίδραση του στρες στο ανοσοποιητικό μας σύστημα. Οι στρεσογόνοι παράγοντες επηρεάζουν και αυτοί την αντίδραση του οργανισμού μας σε ότι αφορά το αν θα νοσήσουμε ή όχι, αλλά και στην περίπτωση που αρρωστήσουμε, πόσο βαριά θα περάσουμε την ασθένεια.
Κοινωνικοί και ψυχολογικοί στρεσογόνοι παράγοντες αυξάνουν την παραγωγή των ουσιών που ονομάζονται κυτοκίνες και οι οποίες ευθύνονται για την δημιουργία φλεγμονής ως απάντηση του οργανισμού σε κάποια μόλυνση. Αυτή όμως η ύπαρξη φλεγμονής λόγω του στρες, συσχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο νόσησης. Επιπλέον, στην περίπτωση της COVID - 19, η περίσσεια κυττοκινών οδηγούν σε σοβαρότερη ασθένεια , ενώ η πυροδότηση του μηχανισμού από το άγχος, μπορεί να συμβάλλει στην περαιτέρω ένταση της φλεγμονής και των συμπτωμάτων της COVID-19 .
Αντίθετα, ασπίδα στις δυσμενείς επιπτώσεις του άγχους, είναι η κοινωνική ένταξη και η κοινωνική υποστήριξη. Οι παράγοντες αυτοί προσφέρουν μια προστατευτική ασπίδα ενάντια σε αναπνευστικές λοιμώξεις και ασθένειες.
Οι εκτιμήσεις για την αυξημένη πιθανότητα νόσησης λόγω άγχους, περιγράφονται σε έρευνα του καθηγητή Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Carnegie Mellon, δρ Sheldon Cohen, που δημοσιεύθηκε στο Perspectives on Psychological Science.
Σύμφωνα με τον καθηγητή, "μέχρι στιγμής, γνωρίζουμε ελάχιστα για τους λόγους που κάποιοι όταν εκτίθενται στον κορονοϊό, είναι πιθανότερο να αρρωστήσουν σε σχέση με κάποιους άλλους. Παρ' όλα αυτά, οι ψυχολογικοί παράγοντες που προβλέπουν ευαισθησία σε αναπνευστικούς ιούς μπορεί να παρέχουν ενδείξεις που συνδέονται με τον COVID-19 ".
Στην έρευνά του, επισημαίνεται ότι οι διαπροσωπικοί παράγοντες του στρες (συμπεριφορικοί, κοινωνικοί και ψυχολογικοί) αυξάνουν την τάση των ανθρώπων να προσβάλλονται από ιούς του αναπνευστικού συστήματος. Σειρά μελετών, έδειξαν πώς οι παραπάνω παράγοντες μπορούν να επηρεάσουν υγιείς ενήλικες να αρρωστήσουν μετά την έκθεσή τους σε αναπνευστικούς ιούς και συγκεκριμένα σε οκτώ στελέχη που προκαλούν κοινό κρυολόγημα (ρινοϊός τύπου 2, 9, 14, 21, 39 και Hanks, αναπνευστικός συγκυτιακός ιός και κορονοϊός 229Ε) και δύο ιούς της γρίπης (A/Kawasaki /86 H1N1 και A/Texas / 36/91).
"Μέχρι τώρα εστιάζαμε στην αλλαγή της συμπεριφοράς μας, για να αποφύγουμε την έκθεσή μας στον ιό", επεσήμανε ο Κοέν, αναφερόμενος στην υποχρεωτική παραμονή στο σπίτι, που αυξάνει την μοναξιά, την απώλεια της απασχόλησης και ενισχύει τις οικογενειακές συγκρούσεις. Και σημειώνει πως αυτοί είναι στρεσογόνοι παράγοντες που μπορούν να αποτελέσουν ισχυρούς προγνωστικούς δείκτες για τον τρόπο με τον οποίο ένα άτομο θα ανταποκριθεί εάν εκτεθεί στον κορονοϊό.
Έτσι, στο πλαίσιο των μελετών, οι ερευνητές προχώρησαν σε σκόπιμη έκθεση των ατόμων σε ιούς του κρυολογήματος και της γρίπης, προκειμένου να μελετήσουν την επίδραση των ψυχοκοινωνικών παραγόντων στο ανοσοποιητικό σύστημα και την αποτελεσματικότητά του στην πρόληψη ή καταστολή της μόλυνσης ή ακόμη και στον μετριασμό της σοβαρότητας της ασθένειας.
Διαπιστώθηκε ότι όσοι αντιμετώπιζαν διαπροσωπικούς στρεσογόνους παράγοντες (μοναξιά, προβλήματα απασχόλησης και οικογενειακές συγκρούσεις), είχαν περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν ασθένειες του ανώτερου αναπνευστικού όταν εκτέθηκαν στους ιούς. Ο καθηγητής εκτίμησε ότι οι διαπροσωπικοί στρεσογόνοι παράγοντες μπορεί να διαδραματίσουν παρόμοιο ρόλο στην ανταπόκριση στον νέο κορονοϊό, αυξάνοντας την ευπάθεια ενός ατόμου σε λοίμωξη και ασθένεια.
Κατά τη μελέτη παρατηρήθηκε ότι τόσο οι κοινωνικοί, όσο και οι ψυχολογικοί στρεσογόνοι παράγοντες αύξησαν την παραγωγή κυτοκινών, μορίων που προάγουν τη φλεγμονή ως απόκριση στη μόλυνση. Οι στρεσογόνοι παράγοντες συσχετίστηκαν με μια υπερπαραγωγή προ-φλεγμονωδών κυτοκινών ως ανταπόκριση στους προαναφερόμενους ιούς του κρυολογήματος και της γρίπης. Με τη σειρά της, αυτή η περίσσεια φλεγμονής συσχετίστηκε με αυξημένο κίνδυνο για ασθένεια.
Παρομοίως, έρευνα για την COVID-19 έχει δείξει ότι η παραγωγή περίσσειας προ-φλεγμονωδών κυτοκινών σχετίζεται με σοβαρότερα περιστατικά του νέου κορονοϊού, υποδηλώνοντας ότι μια υπερβολική απάντηση κυτοκίνης λόγω άγχους μπορεί επίσης να συμβάλει σε υπερβολική φλεγμονή και εντονότερα συμπτώματα COVID-19 .
Ενώ οι κοινωνικοί και ψυχολογικοί στρεσογόνοι παράγοντες αυξάνουν την ευαισθησία, η μελέτη δείχνει επίσης ότι η κοινωνική ένταξη και η κοινωνική υποστήριξη προσφέρουν μια προστατευτική ασπίδα ενάντια σε αναπνευστικές λοιμώξεις και ασθένειες.
Χαρακτηριστικά, ο καθηγητής κατέληξε πως αν το κοινωνικό δίκτυο στο οποίο εντάσσεστε είναι διαφοροποιημένο, τότε, πιθανότατα έχετε την τάση να φροντίζετε καλύτερα τον εαυτό σας (με την αποφυγή του καπνίσματος, τη μέτρια κατανάλωση αλκοόλ, περισσότερο ύπνο και άσκηση). Επίσης, εάν οι άνθρωποι αντιληφθούν ότι αυτοί που βρίσκονται στο κοινωνικό τους δίκτυο θα τους βοηθήσουν κατά τη διάρκεια μιας περιόδου άγχους ή δυσκολίας (κοινωνική υποστήριξη), τότε εξασθενεί την επίδραση του στρες και επηρεάζεται λιγότερο η υγεία τους".
