Του Πολ Τζερομάκ
Ενώ η εβδομάδα των Μεγάλων Ζωγράφων του οίκου Sotheby's επικεντρώνεται στην Δανάη του Οράζιο Γκετιλέσκι, αξίας πάνω από 25 εκατομμύρια δολάρια, που θα προσφερθεί στον βραδινό πλειστηριασμό στις 28 Ιανουαρίου, κάποιοι από τους άλλους λιγότερο γνωστούς πίνακες αξίζουν προσοχή.
Καταρχάς, στις 27 Ιανουαρίου θα προσφερθεί η «Στέψημε Αγκάθια» (Crowning with Thorns) του γάλλου Καραβαγκίστ Βαλεντίν ντε Μπουλόν (περίπου 1591 με 1632) από το σπίτι του πρώην διευθυντή του Sotheby's Άλφρεντ Τόμπμαν. Ο καλλιτέχνης είναι γνωστός για τις σκηνές είδους του, με ήρωες και κοπέλες σε χαρούμενες στιγμές. Οι θρησκευτικές του εικόνες είναι πολύ λιγότερο δημοφιλείς, κάτι που εξηγεί το γιατί, παρά την πολύ καλή ποιότητα και την άψογη κατάστασή του, αυτός ο πίνακας δεν μπορούσε να πουληθεί μέχρι να τον πάρει ο Τόμπμαν το 1996. Μέχρι πρόσφατα, το έργο κρεμόταν ως ένα μέρος μακροχρόνιου δανεισμού στο Ινστιτούτο Τεχνών του Ντιτρόιτ και σύμφωνα με πηγές, ζητήθηκε για την πρώτη μεγάλη έκθεση πάνω στην δουλειά του Βαλεντίν που θα γίνει στα τέλη τις χρονιάς στο Metropolitan Museum of Art και στο Λούβρο. Με την λογική τιμή των 1,5 με 2 εκατομμυρίων δολαρίων η «Στέψημε Αγκάθια» θα είναι μια έξυπνη αγορά για πολλά μουσεία.
Μετά τον Γκετιλέσκι, ο άλλος μεγάλος πίνακας που θα προσφερθεί στον οίκο Sotheby's στον βραδινό πλειστηριασμό στις 28 Ιανουαρίου, θα είναι ο μέχρι πρότινος μη καταγεγραμμένος «Ο Άγιος Μαρτίνος Θεραπεύει έναν Δαιμονισμένο Άνθρωπο» (St Martin Healing a Possessed Man) από τον Μεγάλο Ζωγράφο από την Αμβέρσα, Τζέικομπ Τζόρντενς (1593 με 1678). Υπογεγραμμένο με την ημερομηνία 1630, είναι ένα μεγάλομοντέλο παρουσίασης του για το πρώτο πτερωτό εικονοστάσιο της μονής των Βενεδικτίνων του Άγιου Μαρτίνου στην Τουρναί. Υπάρχουν σημαντικές συνθετικές διαφορές μεταξύ του πίνακα και του τελειωμένου πτερωτού εικονοστασίου, το οποίο βρίσκεται τώρα στο Μουσείο Καλών Τεχνών Βρυξελλών. Το μοντέλο είναι πολύ ανώτερο: οι έντονες μυϊκές συσπάσεις του δαιμονισμένου που τον κρατάνε οι φίλοι του, ο οποίοι κοιτάζουν παρακλητικά τον άγιο, είναι αρκετά πιο αραιοί στο ιδιόμορφο τελειωμένο εικονοστάσιο. Σε σύγκριση με τον δάσκαλό του Ρούμπενς και με τον αντίπαλο του βαν Ντάικ, οι αυθεντικές δουλειές του Τζόρντενς έχουν γίνει πολύ σπάνιες μιας και το περισσότερο υλικό που έχουμε διαθέσιμο προέρχεται από κάποια συνεισφορά από το εργαστήριο του καλλιτέχνη. Έχει ειπωθεί ότι πολλοί σοκαρίστηκαν από την πολύ υψηλή τιμή (4 με 6 εκατομμύρια δολάρια), τα οποία ένας εκκεντρικόςέμπορος περιέγραψε ως μια «πλήρη τιμή λιανικής πώλησης».
Μία από τις αγαπημένες μου προσθήκες στον βραδινό πλειστηριασμό είναι ένα ζευγάρι από ιστορικούς πίνακες σε χαλκό από τον Αυστριακό Γιόχαν Τζέοργκ Πλάτζερ (1703 με 1761) που απεικονίζει την αφιέρωση του Ναού του Σολόμωντα στην Ιερουσαλήμ και την καταστροφή του Ναού του Ηρώδη στην Ιερουσαλήμ από τον Τίτο. Ελάχιστα εκτιμημένη εκτός Αυστρίας, η δουλειά του Πλάτζερ είναι πιθανότατα η πιο έντονα τεχνική ζωγραφική του 18ου αιώνα. Οι συνθέσεις του τείνουν να είναι γεμάτες κόσμο και τα πάντα, σάρκα, ύφασμα και φυλλωσιές, είναι ζωγραφισμένα με υπερβολική λεπτομέρεια. Ήταν άψογος στις σκηνές υπερβολικού θεάματος και έντονηςφαντασμαγορίας, όπως μπορεί κάποιος να δει στα έργα που προσφέρει ο Sotheby's. Εκτεθειμένοι κατά την διάρκεια του 19ου αιώνα στο Metropolitan Museum of Art, οι πίνακες ανακαλύφθηκαν ξανά σε ένα μικρό οίκο πλειστηριασμών στο Μιλγουόκι, στα τέλει της δεκαετίας του '80 από έναν συλλέκτη, ο οποίος μετά τους πούλησε στο Sotheby's της Νέας Υόρκης το 1988 έναντι 253.000 δολαρίων. Επιστρέφοντας μετά από 28 χρόνια, τώρα πουλιούνται στην τιμή των 600.000 με 800.000.
Επιμέλεια: Χρόνης Μούγιος
