Το νομοσχέδιο για την εποπτεία και τον έλεγχο των υδάτινων πόρων στη χώρα μας πέρασε από τη Βουλή και πλέον όλες οι δικαιοδοσίες περνούν σε μια ανεξάρτητη αρχή με αυξημένες αρμοδιότητες. Ωστόσο η αντιπολίτευση εξακολουθεί να σηκώνει το θέμα ψηλά, με το επιχείρημα της ιδιωτικοποίησης του νερού. Κάτι που δεν υπάρχει στη ατζέντα.
Διότι άλλο ιδιωτικοποίηση και άλλο ρύθμιση. Και η αλήθεια είναι πως τώρα που έρχεται το καλοκαίρι, όλοι όσοι πηγαίνουν διακοπές αλλά και όσοι κινούνται επαγγελματικά στο χώρο της φιλοξενίας και της εστίασης έρχονται αντιμέτωποι με τις ιδιαιτερότητες που υπάρχουν στη διαχείριση και εκμετάλλευση του νερού στους τουριστικούς προορισμούς και όχι μόνο.
Σήμερα υπάρχει ένα άναρχο και εν πολλοίς ανεξέλεγκτο σύστημα ύδρευσης το οποίο συγκροτείται από σχεδόν 300 φορείς δημοτικούς, κοινοτικούς – παρόχους υπηρεσιών ύδρευσης και άλλους ιδιωτικούς φορείς που δραστηριοποιούνται στις παρυφές του οικοσυστήματος της υδροδότησης. Σε αυτό το σύστημα εμφανίζονται μια σειρά από προβλήματα που ξεκινούν από την ποιότητα και την υγιεινή του νερού, συνεχίζουν με τις απώλειες του δικτύου διανομής και καταλήγουν στην τιμολόγηση. Και πάντοτε στο θέμα της εκμετάλλευσης του νερού, υπάρχει η διάσταση της χρήσης των υδάτινων πόρων για άρδευση, για βιομηχανική χρήση και για χρήση στα νοικοκυριά.
Το πρόβλημα του νερού αφορά όλον τον πλανήτη. Για παράδειγμα, τα ευρωπαϊκά ποτάμια στα οποία η στάθμη το καλοκαίρι του 2022 είχε υποχωρήσει σε ιστορικά χαμηλά, με αποτέλεσμα να διακοπεί η κίνηση ποταμόπλοιων και να μην είναι δυνατή η άρδευση σε παραποτάμιες περιοχές. Στις χώρες της Αφρικανικής και Ασιατικής ηπείρου η έννοια του πολέμου για το νερό, βιώνεται καθημερινά. Αλλά και τις τελευταίες ημέρες η διαχείριση του αρδευτικού νερού στις αγροτικές περιοχές της Γαλλίας, έχει οδηγήσει σε συγκρούσεις ανάμεσα στους αγρότες και τους οικολόγους.
Στα δικά μας τώρα. Ας σκεφτούμε πόσες διαφορετικές μορφές υδάτινων πόρων υπάρχουν, με ποιον τρόπο γίνεται η άντληση τους, η διύλιση τους, η μεταφορά τους και η διανομή τους και με ποιον τρόπο γίνεται η εκμετάλλευση τους. Και ταυτόχρονα με ποιον τρόπο γίνεται η ανακύκλωση τους, η διαχείριση των αποβλήτων, η διαχείριση των βιολογικών καθαρισμών καθώς και η διαχείριση των αποχετευτικών δικτύων.
Δηλαδή το ζήτημα του νερού είναι πολύ πιο σύνθετο από το σύνθημα που έγραφε το πανό, πως «το νερό ανήκει στο λαό». Και πάντα με την υποσημείωση πως περίπου το 72% του νερού που καταναλώνεται, καλύπτει την άρδευση των αγροτικών εκτάσεων και 10% καλύπτει βιομηχανικές χρήσεις.
Ας πάρουμε για παράδειγμα ένα μικρό νησί. To δίκτυο μπορεί να τροφοδοτείται από μονάδες αφαλάτωσης, από ταμιευτήρες, από δεξαμενές και από γεωτρήσεις. Ταυτόχρονα η κατανάλωση νερού υποστηρίζεται από τις ποσότητες των όμβριων υδάτων που συγκεντρώνονται κατά τη διάρκεια του χειμώνα τις στέρνες των κατοικιών. Διαφορετικό είναι λοιπόν το κόστος του νερού από τη αφαλάτωση που είναι μια ιδιαίτερα ενεργοβόρα διαδικασία, διαφορετικό το κόστος από τις γεωτρήσεις και διαφορετικό το κόστος από τις δεξαμενές και τις στέρνες.
Και ενώ τα δίκτυα διανομής του νερού στο ίδιο νησί αφορούν το σύνολο των καταναλωτών, δεν καταβάλουν όλοι τα αντίστοιχα τέλη, αφού πολλά νοικοκυριά καλύπτουν τις ανάγκες τους από τις στέρνες ή τους ιδιώτες «νερουλάδες» που διανέμουν νερό από δικές τους γεωτρήσεις ή δικές τους δεξαμενές. Και όσοι έχουμε βρεθεί τα καλοκαίρια σε λιμάνια που δένουν τουριστικά σκάφη μηχανοκίνητα ή ιστιοπλοϊκά, έχουμε παρατηρήσει τους διαφορετικούς μηχανισμούς προμήθειας νερού σε αυτά, που τιμολογούνται με εντελώς διαφορετικό τρόπο. Με άλλη τιμή εφοδιάζουν τα σκάφη οι επίσημες υποδομές και παροχές του νησιού, με άλλη τιμή τα παραθαλάσσια καταστήματα και με άλλη τα ιδιωτικά βυτιοφόρα. Και καλύτερα να μην αναφερθούμε καθόλου στα ποιοτικά χαρακτηριστικά του νερού και τα ποσοτικά χαρακτηριστικά των όγκων που παραδίδονται.
Η υπόθεση της διαχείρισης των υδάτινων πόρων είναι πολύ κρίσιμη και σημαντική για να παραμένει εκτός ρυθμίσεων. Το γεγονός πως το κύμα της αντίδρασης ατονεί, παρ’ όλο που η αντιπολίτευση το χρησιμοποιεί σαν παντιέρα, δείχνει πως οι πολίτες συνειδητοποιούν πως η σπατάλη και η κακοδιαχείριση του νερού εγκυμονεί πολύ μεγαλύτερους κινδύνους, από τις κραυγές περί ιδιωτικοποίησης. Ειδικά όταν προέρχονται από «αγωνιστές» που κραυγάζουν συνθήματα περί «ιδιωτικού νερού», κραδαίνοντας στα χέρια τους τα μπουκαλάκια με το νερό που εμφιαλώνουν οι ιδιωτικές εταιρείες στις πηγές τους. Που κολλημένοι στο χθες, αρνούνται να δουν την εκμετάλλευση των υδάτινων πόρων και του κύκλου ζωής του νερού μέσα από ένα διαφορετικό πρίσμα.
Κάπου αλλού, σε ένα εντελώς διαφορετικό κλίμα, στη σχολή μηχανολόγων του Πανεπιστημίου του Όρεγκον, ερευνητές και φοιτητές μαζί με μηχανικούς της HP Inc. (Hewlett - Packard) αναπτύσσουν τεχνολογίες μέσω των οποίων, χρησιμοποιώντας χημικούς καταλύτες καταφέρνουν να επιτύχουν δυο διαφορετικούς στόχους. Ο πρώτος είναι στόχος είναι ο καθαρισμός μολυσμένων υδάτων από ζιζανιοκτόνα και αγροτικά φάρμακα, επιτρέποντας έτσι την επαναχρησιμοποίηση των αρδευτικών υδάτων. Και ο δεύτερος είναι η παραγωγή υδρογόνου που αποτελεί ένα απόλυτα φιλικό προς το περιβάλλον καύσιμο.
Ναι, το ξέρω. Αυτά είναι νεοφιλελεύθερα και γίνονται εκεί που τα πανεπιστήμια είναι ξεπουλημένα στο κεφάλαιο, σύμφωνα με το αφήγημα των επαγγελματιών αγωνιστών. Όμως η έρευνα και η επιστήμη θα δώσουν τις λύσεις στο παγκόσμιο πρόβλημα των διαχείρισης των υδάτινων πόρων και όχι οι άναρθρες κραυγές και οι σηκωμένες γροθιές. Ούτε οι συναυλίες και οι συγκεντρώσεις που οργανώνει ο Σύριζα, αγωνιώντας να μαζέψει ψήφους, από ένα μη υπαρκτό ζήτημα.
