Στην επόμενη φάση της δημιουργίας του ψηφιακού ευρώ πέρασε πριν από λίγες ημέρες η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, καθώς ολοκληρώθηκε η διετής περίοδος έρευνας για τον σχεδιασμό και την κυκλοφορία του. Τυπικά, η τελευταία φάση του ψηφιακού ευρώ, πριν κυκλοφορήσει στα ψηφιακά πορτοφόλια των Ευρωπαίων, ξεκινά την 1η Νοεμβρίου και θα διαρκέσει αρχικά δύο χρόνια.
Θα περιλαμβάνει την ολοκλήρωση των κανονισμών που θα το διέπουν και την επιλογή των παρόχων που θα αναπτύξουν την πλατφόρμα και το σύστημα που θα το υποστηρίζουν.
Όμως, παρά το γεγονός ότι στην Ε.Ε. φαίνεται πως υπάρχει ισχυρότερη πολιτική στήριξη για το project του ευρωπαϊκού ψηφιακού νομίσματος κεντρικής τράπεζας ή CBDC, δύσκολα κάποιος μπορεί να προβλέψει αν και πότε το ψηφιακό ευρώ θα δει το… φως του ήλιου.
Μία πρώτη εκτίμηση τοποθετεί την κυκλοφορία του το 2027, αλλά το τοπίο θα ξεκαθαρίσει μέσα στην επόμενη διετία. Ακόμη πιο δύσκολο είναι να γίνει κάποια εκτίμηση για τη ζήτηση που θα έχει όταν κυκλοφορήσει.
Τα CBDC είναι η απάντηση των κεντρικών τραπεζών στο νέο τοπίο που διαμορφώνεται στην ψηφιακή εποχή αλλά και στην άνοδο των κρυπτονομισμάτων. Σύμφωνα με το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ, συνολικά 130 χώρες, που αντιπροσωπεύουν το 98% του παγκόσμιου ΑΕΠ… ψάχνονται στο πεδίο των CBDC.
Στην Ευρώπη, είναι ξεκάθαρο ότι οι Αρχές δεν έχουν σκοπό το ψηφιακό ευρώ να αντικαταστήσει τα χαρτονομίσματα και τα κέρματα αλλά μέχρι στιγμής δεν είναι σαφές ποιος θα είναι ο κεντρικός στόχος της δημιουργίας του.
Σύμφωνα με τον Φάμπιο Πανέτα της ΕΚΤ, το ψηφιακό ευρώ θα έχει στρατηγικά πλεονεκτήματα, μειώνοντας τον κίνδυνο κυριαρχίας των ιδιωτικών ψηφιακών πλατφορμών στο πεδίο των πληρωμών.
Επιπλέον, θα ενισχύσει την αυτονομία της Ευρωζώνης, περιορίζοντας σημαντικά την εξάρτησή της από πολλούς μη Ευρωπαίους παρόχους. Και τρίτον, θα μειώσει σε μεγάλο βαθμό το πόσο ευάλωτο είναι το ευρωπαϊκό σύστημα πληρωμών στις κυβερνοεπιθέσεις.
Πρόθεση των ευρωπαϊκών αρχών είναι το ψηφιακό ευρώ να φυλάσσεται σε ψηφιακά πορτοφόλια και να μπορεί να χρησιμοποιηθεί τόσο σε online όσο και σε offline πληρωμές, που συνεπάγεται ότι θα μπορούν να ολοκληρωθούν πληρωμές μεταξύ δύο συσκευών ακόμη και σε περιοχές που δεν υπάρχει σύνδεση στο διαδίκτυο. Ο Βλάντις Ντομπρόφσκις έχει δηλώσει ότι το ψηφιακό ευρώ θα είναι ασφαλές, άμεσο και βολικό, προσφέροντας περισσότερες επιλογές στους καταναλωτές.
Το παράδειγμα της Σουηδίας ίσως μπορεί να λειτουργήσει ως μάθημα για την Ευρώπη. Λόγω κυρίως του περιορισμού της χρήσης χαρτονομισμάτων και κερμάτων στη Σουηδία, η κεντρική τράπεζα της χώρας Riksbank ξεκίνησε τις προεργασίες για τη δημιουργία ψηφιακού νομίσματος νωρίτερα από όλους, το 2017.
Αν και ο ντόρος γύρω από τα ψηφιακά νομίσματα είναι πολύ μεγάλο την τελευταία τριετία, το κοινοβούλιο της Σουηδίας αποφάσισε τον περασμένο Μάρτιο ότι «δεν είναι επαρκής η κοινωνική ανάγκη για την έκδοση ψηφιακής κορόνας».
Αυτό σημαίνει ότι μπορεί η ΕΚΤ να διαφημίζει ότι εισέρχεται από την 1η Νοεμβρίου στην τελική φάση του ψηφιακού ευρώ, αλλά ο δρόμος είναι μακρύς και σε καμία περίπτωση δεν είναι βέβαιο ότι εντέλει θα κυκλοφορήσει.
Να διευκρινίσουμε, επίσης, ότι η ΕΚΤ μιλά για ένα ψηφιακό ευρώ που θα χρησιμοποιείται σε επίπεδο λιανικής, δηλαδή και από τους πολίτες για τις καθημερινές τους συναλλαγές και όχι μόνο από τις τράπεζες για τις μεταξύ τους συναλλαγές και τις συναλλαγές τους με την ΕΚΤ. Ένα κρίσιμο ερώτημα είναι και το πόσο θα αλλάξει τον τρόπο λειτουργίας της οικονομίας.
Αν ο βασικός στόχος της ΕΚΤ είναι να διευκολύνει τις συναλλαγές, να δώσει περισσότερες επιλογές στους καταναλωτές στην ψηφιακή εποχή και να σταματήσει την άνοδο των κρυπτονομισμάτων, η οικονομία δεν θα αλλάξει ιδιαίτερα. Διότι ο κόσμος μας με το ψηφιακό ευρώ θα μοιάζει με σήμερα, που οι περισσότερες συναλλαγές γίνονται ψηφιακά.
Αυτός είναι και ο λόγος που κάποιοι αναλυτές προειδοποιούν ότι τελικά η ζήτηση για το ψηφιακό ευρώ ίσως να μην είναι η αναμενόμενη γιατί ήδη το τραπεζικό σύστημα ικανοποιεί σε πολύ μεγάλο βαθμό τις ανάγκες για ψηφιακές συναλλαγές.
