Του Γιώργου Φιντικάκη
Δεν έχει ακόμη κλείσει ένας χρόνος από την προς Ανατολάς διεύρυνση, την ελληνορωσική συνεργασία για τους αγωγούς, το δόγμα Λαφαζάνη και τα ρούβλια που ποτέ δεν ήλθαν.
Από το "είμαστε λαός της θάλασσας που δεν φοβάται τις φουρτούνες", όπως δήλωνε τον περασμένο Ιούνιο από τη Ρωσία ο Αλέξης Τσίπρας, δεν χρειάστηκαν παρά μερικοί μήνες, και ένα δημοψήφισμα για να στραφεί στη realpolitik, και να αποδεχτεί το "ανήκομεν εις τη Δύση".
Αυτό είναι το κάδρο της σημερινής επίσκεψης του Βλαντιμίρ Πούτιν στην Αθήνα. Τα λοξοκοιτάγματα προς τη Μόσχα ανήκουν στην ιστορία, η διπλωματία των αγωγών δείχνει να έχει εγκαταλειφθεί, και η κυβέρνηση έχει κάνει τη στρατηγική της επιλογή πλάι στο μεγάλο αφεντικό της γεωπολιτικής σκακιέρας, όπως έδειξαν και τα πανηγυρικά εγκαίνια πριν από ένα δεκαήμερο του αγωγού φυσικού αερίου TAP από τον Πρωθυπουργό.
Ρεαλιστής ο ρώσος πρόεδρος τα γνωρίζει καλά όλα αυτά. Ένα χρόνο τώρα, παρακολουθεί την κυβέρνηση να υπογράφει μνημόνιο, και να εντάσσεται στο δυτικό σχεδιασμό, ξέρει επομένως τα όρια της παρέμβασής του στις ελληνικές υποθέσεις.
Υπό αυτές τις συνθήκες, όσοι αναμένουν σήμερα κάποιες τρανταχτές εξελίξεις στο μέτωπο των επενδύσεων, μάλλον θα απογοητευθούν, ο πήχης μπαίνει χαμηλά, και στις βαλίτσες του ο Πούτιν φέρνει περισσότερο ισχυρούς συμβολισμούς παρά deals. Δηλώσεις προθέσεων και από τις δύο πλευρές, υποσχέσεις στήριξης του εναλλακτικού ρωσικού αγωγού στο φυσικό αέριο, διαβεβαιώσεις συμμετοχής ρωσικών εταιρειών σε ελληνικές αποκρατικοποιήσεις. Αυτό θα είναι, σύμφωνα με τις πληροφορίες, το δια ταύτα της επίσκεψης Πούτιν στην Ελλάδα, της πρώτης εδώ και έξι μήνες επίσκεψης του ρώσου προέδρου σε χώρα-μέλος της ΕΕ.
Αυτό μαζί με τέσσερα μνημόνια συνεργασίας σε θέματα "χαμηλής πολιτικής":
- Των ΕΛΠΕ με τη Rosneft για την προμήθεια αργού και την ανταλλαγή πετρελαϊκών προϊόντων.
- Του ΚΑΠΕ με τον αντίστοιχο ρωσικό φορέα για την ανταλλαγή τεχνογνωσίας.
- Της Enterprise Greece με το Invest in Russia.
- Και του Πανεπιστημίου Πειραιά με το Πανεπιστήμιο Ουραλίων.
Οι προσδοκίες είναι μικρές, γιατί αυτό βολεύει και τις δύο πλευρές, πέραν των όποιων δηλώσεων σκοπιμότητας γίνουν. Η μεν Ελλάδα έχει επιστρέψει στην αγκαλιά του "θείου Σαμ", και έχει επανασχεδιάσει την ενεργειακή της πολιτική υπέρ της προώθησης των φιλοδυτικών επενδυτικών σχεδίων για την προμήθεια της Ευρώπης με φυσικό αέριο από το Αζερμπαϊτζάν. Η δε, Ρωσία χρησιμοποιεί το θέμα του νότιου αγωγού ως μοχλό πίεσης για άλλα δικά της σχέδια, αυτό που την καίει πραγματικά είναι ο βόρειος διάδρομος, που ακούει στο όνομα Nord Stream II. Ένας αγωγός με κόστος 10 δισ. ευρώ και δυναμικότητα 55 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων αερίου, έχει ως στόχο να μεταφέρει υποθαλάσσια μέσω της Βαλτικής διπλάσιες ποσότητες ρωσικού αερίου προς τη Γερμανία.
Το σχέδιο έχει διχάσει την Ευρωπαϊκή Ένωση, η Πολωνία, η Σλοβακία και άλλες ανατολικοευρωπαικές χώρες είναι ιδιαίτερα εχθρικές απέναντί του, χαρακτηρίζουν τον αγωγό "αντι-ευρωπαϊκό", λένε ότι δεν πληρεί τις προϋποθέσεις της ΕΕ. Οι αντιδράσεις τους υποδαυλίζονται από τις ΗΠΑ που πιέζουν το Βερολίνο να τα αλλάξει όλα στο Nord Stream II, με πρώτο και καλύτερο τη χωρητικότητα. Για όσο καιρό η υλοποίηση του Nord Stream ΙΙ θα παραμένει εν αμφιβόλω, τόσο ο Πούτιν θα χρησιμοποιεί ως μοχλό πίεσης προς την Ευρώπη το σενάριο της νότιας διαδρομής. Έτσι θα γίνει και σήμερα, οι δύο πλευρές αναμένεται να εκφράσουν τη στήριξή τους προς τις προσπάθειες των τριών εταιρειών που έχουν υπογράψει μνημόνιο και συμφωνήσει για την προώθηση του έργου (Gazprom, Edison και ΔΕΠΑ), γνωρίζοντας ότι δεν πρόκειται για μια οριστική επενδυτική απόφαση, καθώς και ότι χρειάζεται έγκριση από μια σειρά κρατών, και το κυριότερο από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Όσο για τις αποκρατικοποιήσεις, όπως και στον αγωγό, το ρωσικό ενδιαφέρον είναι μεγαλύτερο στα λόγια παρά στη πράξη. Πιο άμεσο, λένε οι γνωρίζοντες, είναι το ενδιαφέρον για τη ΤΡΑΙΝΟΣΕ, ακολουθεί ο ΟΛΘ και αν δεν καταστεί δυνατή η απόκτησή του, τότε τα βλέμματα θα στραφούν στο λιμάνι της Αλεξανδρούπολης. Δεν έχει περάσει μια εβδομάδα από τότε που ο ρώσος υπουργός Υποδομών Μ. Σόκολοφ είχε δηλώσει ότι οι ρωσικοί Σιδηρόδρομοι έχουν εκφράσει το ενδιαφέρον τους για την ιδιωτικοποίηση της ΤΡΑΙΝΟΣΕ, προσθέτοντας για τον ΟΛΘ ότι η επένδυση θα παρουσίαζε μεγαλύτερο ενδιαφέρον αν μπορούσε να συνδυαστεί με τον σιδηροδρομικό μεταφορέα.
Το θέμα με τους Ρώσους που διεκδικούν κάποια αποκρατικοποίηση είναι ο κίνδυνος που διατρέχουν να τους μποϊκοτάρει η Κομισιόν. Το έκανε με τη Gazprom όταν διεκδικούσε τη ΔΕΠΑ, θα μπορούσε να το επαναλάβει καθώς οι Βρυξέλλες δεν πρόκειται επουδενί να δεχθούν την μεταβίβαση στρατηγικής υποδομής χώρας-μέλους σε ρωσικά χέρια.
Το γεγονός ότι οι Ρώσοι δεν τρέφουν σε αυτά αυταπάτες, εξηγεί το προφανές, ότι παίζουν το χαρτί των αποκρατικοποιήσεων σε πολιτικό επίπεδο, όχι σε ουσιαστικό, η ελληνική πλευρά το γνωρίζει, άσχετα του τι προβάλει προς τα έξω για κατανάλωση εντός και εκτός Ελλάδος.
