«Καυτό» προβλέπεται το καλοκαίρι για την Ευρώπη καθώς όπως προκύπτει από τις εαρινές προβλέψεις της Κομισιόν, οκτώ χώρες σε επίπεδο Ευρωζώνης και έντεκα σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι πιθανό να εισέλθουν στη Διαδικασία Υπερβολικού Ελλείμματος (EDP). Οι χώρες αυτές, θα πρέπει να λάβουν άμεσα, ήτοι στους προϋπολογισμούς του 2025, μέτρα για να διορθώσουν τόσο τα υπερβολικά ελλείμματα, όσο και το χρέος τους. Είναι δηλαδή αυτές που κινδυνεύουν περισσότερο να βρεθούν αντιμέτωπες με μία κρίση χρέους.
Είναι ίσως ένα ορόσημο για τη χώρα μας, γιατί από φέτος επιστρέφουν οι δημοσιονομικοί κανόνες και αν λάβουμε υπόψη και την πολυετή κρίση, τότε είναι η πρώτη φορά μετά το 2010 που η Ευρώπη μιλάει ανοιχτά για τον κίνδυνο κρίσης και δεν υπάρχει στη συζήτηση η Ελλάδα.
Οι χώρες που σήμερα θεωρούνται επικρατέστερες να εισέλθουν στην EDP είναι το Βέλγιο, η Γαλλία, η Ιταλία, η Μάλτα, η Αυστρία, η Σλοβακία, η Φινλανδία και η Εσθονία, ενώ η Ισπανία βρίσκεται στο όριο. Να πούμε σε αυτό το σημείο πως κάθε φορά που ανακοινώνονται οι εαρινές προβλέψεις της Κομισιόν, ακολουθούν οι αναλυτικές προτάσεις προς τις χώρες-μέλη, σύμφωνα με τις οποίες θα πρέπει να καταρτιστούν το φθινόπωρο οι κρατικοί προϋπολογισμοί για το επόμενο έτος. Φέτος, επειδή μεσολαβούν οι Ευρωεκλογές, οι συστάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής θα εκδοθούν στις 19 Ιουνίου.
Σε αυτές θα περιλαμβάνονται επίσης οι συστάσεις της Κομισιόν για τις χώρες που θα εισέλθουν στην EDP. Πρόκειται για τις χώρες που το 2023 εμφάνισαν έλλειμμα υψηλότερο από το όριο του 3% του ΑΕΠ και εκείνες που προβλέπεται ότι θα το ξεπεράσουν το 2024. Στις 21 Ιουνίου, η Κομισιόν θα δημοσιεύσει το πλαίσιο της δημοσιονομικής προσαρμογής, ένα μίνι μνημόνιο δηλαδή, για κάθε χώρα.
Οι πιο δύσκολες περιπτώσεις είναι της Γαλλίας και της Ιταλίας. Η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης αναμένεται να εμφανίσει έλλειμμα 5,3% του ΑΕΠ το 2024 και 5% το 2025, ενώ το χρέος της τοποθετείται στο 112,4% του ΑΕΠ φέτος και στο 113,8% το 2025. Η τρίτη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης θα τρέξει έλλειμμα 4,4% φέτος και 4,7% το 2025, ενώ το χρέος εκτιμάται ότι θα ανέλθει στο 138,6% το 2024 και στο 141,7% το 2025.
Η Γαλλία, η Ιταλία και το Βέλγιο, είναι οι χώρες με χρέος πάνω από το 100% του ΑΕΠ που δύσκολα θα μπορέσουν, κυρίως λόγω της χαμηλής ανάπτυξης, να το βάλουν σε πτωτική τροχιά τα επόμενα χρόνια. Αυτός είναι ο μεγαλύτερος πονοκέφαλος για την Κομισιόν.
Διότι είναι δύο πολύ μεγάλες οικονομίες που αθροιστικά το χρέος τους ξεπερνά τα 6 τρισ. ευρώ και οι οικονομίες τους αυτή τη στιγμή είναι ιδιαίτερα εύθραυστες που σημαίνει ότι μία νέα περίοδος λιτότητας θα σκότωνε τις ελπίδες για ανάπτυξη. Υπάρχουν και χώρες όπως η Σλοβενία και η Μάλτα που αφενός είναι μικρότερα μεγέθη και εμφανίζουν πολύ μικρότερο χρέος κοντά στο 50% του ΑΕΠ και αφετέρου τρέχουν με συγκριτικά υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης, άνω του 2% και 4% αντίστοιχα.
Συνολικά για την Ευρωζώνη, η κατάσταση δείχνει να βελτιώνεται το 2024 με την ιδιωτική κατανάλωση να ανέρχεται στο 1,1% φέτος και στο 1,5% το 2025, έναντι 0,5% το 2023. Παράλληλα, το Ταμείο Ανάκαμψης δίνει ώθηση στις επενδύσεις, με την Ελλάδα να κατέχει τη μερίδα του λέοντος καθώς προβλέπεται ότι κατά την περίοδο 2021-2025, οι πόροι του NGEU θα χρηματοδοτήσουν περίπου το 5% του ΑΕΠ, που είναι το υψηλότερο ποσοστό στην Ευρώπη.
Η Ευρώπη, λοιπόν, δείχνει από οικονομικής άποψης να ξεφεύγει από το τέλμα και υπό την προϋπόθεση ότι δεν θα ξεσπάσει κάποια μεγάλη γεωπολιτική κρίση, θα περάσει σε μία περίοδο ήπιας άνθησης που συγκριτικά με την περασμένη δεκαετία θα μπορούσε να μοιάζει ακόμη και με… πάρτι.
Παρ’ όλα αυτά, τα δημοσιονομικά προβλήματα παραμένουν. Δεν είναι ακόμη πολύ επικίνδυνα, όμως αν οι κυβερνήσεις των χωρών που απειλούνται δεν λάβουν άμεσα τα απαιτούμενα μέτρα, τότε πολύ σύντομα η Ευρώπη θα απειληθεί από μία πολύ μεγαλύτερη κρίση χρέους από εκείνη στην οποία πρωταγωνίστησε η Ελλάδα.
Τέλος, για την ιστορία να πούμε ότι η Κομισιόν προβλέπει ανάπτυξη στην Ελλάδα 2,2% το 2024 και 2,3% το 2025 που είναι από τους υψηλότερους ρυθμούς στην Ευρώπη.
Για φέτος, μόνο η Μάλτα με 4,6%, η Κροατία με 3,3%, η Κύπρο με 2,8% και η Σλοβενία με 2,3% αναμένεται να τρέξουν ταχύτερα. Το 2025 όμως αλλάζουν τα πράγματα καθώς σε επίπεδο Ε.Ε. αυξάνονται οι χώρες που προβλέπεται να αναπτυχθούν με ρυθμό ταχύτερο του 2,3% της Ελλάδας. Πρόκειται κυρίως για χώρες της περιφέρειας όπως η Ιρλανδία κα, της Ανατολικής Ευρώπης και των Βαλκανίων.
