Του Γιώργου Φιντικάκη
Αν οι μέχρι τώρα επιθέσεις υπουργών στο ΤΑΙΠΕΔ ήταν η μία όψη του νομίσματος, η άλλη και ουσιωδέστερη, αφορά τις πολιτικές τους ατζέντες που διαφοροποιούνται ανοικτά πλέον από την επίσημη "γραμμή" και τις αποφάσεις που έχουν ληφθεί, ενόψει και της δεύτερης αξιολόγησης του φθινοπώρου, αλλά και του Συνεδρίου του ΣΥΡΙΖΑ.
Στη διακεκαυμένη αυτή ζώνη του φθινοπώρου που εισέρχεται η κυβέρνηση, η μάχη για να αποδομηθεί το πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων αναμένεται να κυριαρχήσει, όπως δείχνουν ήδη οι κινήσεις κορυφαίων υπουργών με πρωταγωνιστή τον Πάνο Σκουρλέτη.
Σε μια επί μακρόν σύσκεψη που είχε αυγουστιάτικα ο Πρωθυπουργός με τον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας, ο τελευταίος του παρουσίασε, σύμφωνα με τις πληροφορίες, τη δική του αντιπρόταση για τις ενεργειακές ιδιωτικοποιήσεις, που βασίζεται καταρχήν στην ανάγκη άμεσης επαναδιαπραγμάτευσης του προγράμματος με τους θεσμούς.
Ανοίγοντας ένα θέμα που εκτιμάται ότι σίγουρα θα προκαλέσει ισχυρούς τριγμούς με τους δανειστές, ο κ. Σκουρλέτης, παρουσίασε, όπως λένε οι ίδιες πηγές, στον Α. Τσίπρα ένα νέο συνολικό σχέδιο για τις ενεργειακές – τουλάχιστον - κρατικές εταιρείες, βασισμένο στη λογική της "αξιοποίησης" που χαρακτηρίζει το νέο Υπερ- Ταμείο και όχι της "πώλησης" που χαρακτηρίζει το ΤΑΙΠΕΔ.
Δίχως αυτό να σημαίνει ότι θα εγκριθεί και από τους δανειστές, ο υπουργός φέρεται να πρότεινε στον Πρωθυπουργό την εξαίρεση από το πρόγραμμα του ΤΑΙΠΕΔ για το 17% της ΔΕΗ, το 65% της ΔΕΠΑ και το 35% των ΕΛΠΕ, όπως επίσης να ακολουθηθεί μια νέα διαδικασία για το ΔΕΣΦΑ από μηδενική βάση, εφόσον φυσικά η πώληση στους Αζέρους ναυαγήσει.
Το σκεπτικό του υπουργού είναι σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, ότι η πώληση των ενεργειακών επιχειρήσεων δεν θα παράξει προστιθέμενη αξία στην οικονομία, (όπως ίσως συμβαίνει με άλλες αποκρατικοποιήσεις, για παράδειγμα του ΟΛΠ), ούτε αποτελεί προϋπόθεση για την επενδυτική δραστηριότητα στον κλάδο.
Σύμφωνα πάντα με αυτή τη συλλογιστική, πρέπει να διερευνηθεί η αξιοποίησή τους με άλλους τρόπους όπου κεντρικό ρόλο θα έχει η εισαγωγή μικρών ποσοστών τους σε χρηματιστηριακές αγορές, ελληνική και ξένες, μέσω των οποίων θα μπορέσουν να αντλήσουν κεφάλαια, με πολλαπλασιαστικά αποτέλεσμα για την οικονομία. Λέγεται μάλιστα ότι έχει γίνει μέχρι και κρούση στον χρηματοπιστωτικό οίκο Nomura προκειμένου να διερευνήσει σε τεχνικό επίπεδο τις δυνατότητες εισαγωγής των συγκεκριμένων ενεργειακών κρατικών εταιρειών σε ξένα χρηματιστήρια. Αναλυτικότερα, το σχέδιο του υπουργείου φαίνεται να προβλέπει τα εξής :
ΔΕΗ
Να μην πουληθεί το 17% της ΔΕΗ σε στρατηγικό εταίρο, παρά η επιχείρηση να προχωρήσει σε σύμπραξη με ιδιώτη, στον οποίο η πρώτη θα εισφέρει υφιστάμενες μονάδες (λιγνίτες, υδροηλεκτρικά), και θα περιοριστεί σε μειοψηφική συμμετοχή. Το υπουργείο επιμένει ότι μόνο η πρακτική των συμπράξεων (στη παραγωγή) μπορεί να ωθήσει τη ΔEΗ στη νέα εποχή διαφυλάσσοντας τον όμιλο. Αυτό σημαίνει ανοίγματα σε νέους ενεργειακούς τομείς, πρόσθετα κεφάλαια, αυτόνομα σχήματα με πολλαπλασιαστικά οφέλη, ανταλλαγή τεχνογνωσίας, διεθνείς συμμαχίες, παρουσία σε άλλες χώρες, κ.ο.κ. Το σχέδιο αυτό έχει μέχρι σήμερα βρει κάθετα αντίθετο τον πρόεδρο της ΔΕΗ Μ. Παναγιωτάκη, αφού μαζί με τις λιγνιτικές, θα υποχρεωθεί να εισφέρει και κάποιες από τις "πολύτιμες" υδροηλεκτρικές μονάδες.
ΔΕΠΑ
Να μην πουληθεί το 65% σε ιδιώτη, παρά να εισαχθεί ένα μειοψηφικό ποσοστό της ΔΕΠΑ στο χρηματιστήριο Αθηνών, όπως και να διερευνηθούν οι δυνατότητες για εισαγωγή της σε ξένα χρηματιστήρια. Την εικόνα της εταιρείας στις διεθνείς αγορές, λέγεται ότι έχουν ενισχύσει η καθαρή οικονομική της θέση, αλλά κυρίως οι συμμετοχές της στα μεγάλα projects διαμεταφοράς φυσικού αερίου.
ΕΛΠΕ
Να μην πουληθεί το 35% που διαθέτει το Δημόσιο στα ΕΛΠΕ, παρά η εταιρεία να διευρύνει τις δραστηριότητές της και σε άλλους τομείς πέραν των πετρελαιοειδών (π.χ. ηλεκτρισμός, φυσικό αέριο). Σε αυτό θα την βοηθήσουν οι συμμετοχές που έχει στο φυσικό αέριο, που προτείνεται να τις διατηρήσει. Τα ΕΛΠΕ κατέχουν το 35% της ΔΕΠΑ και το αντίστοιχο 35% στον ΔΕΣΦΑ.
ΔΕΣΦΑ
Στην περίπτωση του ΔΕΣΦΑ, μετά και την ρύθμιση Σκουρλέτη με την οποία μειώθηκε η ανακτήσιμη διαφορά από το παρελθόν, θεωρείται εξαιρετικά δύσκολο να μην αποχωρήσουν οι Αζέροι και να μην ναυαγήσει η αποκρατικοποίηση του 66%. Στα τέλη Σεπτεμβρίου η εγγυητική επιστολή των Αζέρων λήγει, και τρία είναι τα πιο πιθανά ενδεχόμενα :
1ο. Αποδέχονται τα νέα δεδομένα οι Αζέροι της Socar (όπως και οι Ιταλοί της Snam που διεκδικούν από τους πρώτους το 17%), και ολοκληρώνεται η πώληση στις δύο εταιρείες. Σε αυτή την περίπτωση θα ικανοποιηθεί πλήρως η δέσμευση που έχει αναλάβει η χώρα προς τους δανειστές.
2ο. Αποχωρούν οι Αζέροι και τη θέση τους παίρνουν οι Ιταλοί της Snam, αγοράζοντας ποσοστό περί το 31%, με τα ΕΛΠΕ να κρατούν τη συμμετοχή του 35% που έχουν στο ΔΕΣΦΑ.
3ο. Ναυαγεί εντελώς η αποκρατικοποίηση, οπότε το υπουργείο ξεκινά μια νέα διαδικασία, με λύση αντίστοιχη του ΑΔΜΗΕ, που θα εξασφαλίζει δηλαδή τον έλεγχο του Δημοσίου, και θα προβλέπει την εισαγωγή μετοχών στο χρηματιστήριο.
Η μεγάλη κόντρα
Αν και τα παραπάνω δεν έχουν ακόμη τεθεί στους δανειστές, κάτι που αργά ή γρήγορα θα γίνει, εφόσον η πρωτοβουλία Σκουρλέτη αποτελέσει επίσημη κυβερνητική γραμμή, θεωρείται πολύ πιθανό να πυροδοτήσει μια νέα μεγάλη φθινοπωρινή αντιπαράθεση. Δεν έχουν περάσει άλλωστε παρά μερικοί μήνες από τον Μάιο όταν δόθηκε μια αντίστοιχη μάχη, προκειμένου να μην πουληθούν στρατηγικού χαρακτήρα επιχειρήσεις, και χάθηκε.
Άλλωστε τα χρονοδιαγράμματα είναι συγκεκριμένα, όπως επίσης μετρημένοι με ακρίβεια είναι και οι ποσοτικοί στόχοι για έσοδα 6 δισ. ευρώ ως το 2018, προκειμένου να περιοριστούν έμμεσες επιπτώσεις όπως η ενεργοποίηση του "δημοσιονομικού κόφτη" στο μέλλον.
Ο υπουργός Ενέργειας προφανώς και γνωρίζει τα παραπάνω. Αλλά η πρόταση του για επαναδιαπραγμάτευση του προγράμματος, θα είναι και η "πλατφόρμα" του στο Συνέδριο του Οκτωβρίου, με στίγμα "οι ενεργειακές υποδομές να παραμείνουν υπό δημόσιο έλεγχο, να φύγουμε από τη πολιτική Σαμαρά". Δεν θα είναι ο μόνος. Ενόψει της δεύτερης αξιολόγησης και του Συνεδρίου, και άλλοι υπουργοί, βουλευτές και στελέχη που έχουν ειδικότερες αντιρρήσεις για τις ιδιωτικοποιήσεις, θα επιχειρούν με ολοένα μεγαλύτερη ένταση να διαμορφώνουν ένα διαφορετικό πολιτικό στίγμα και να διαφοροποιούνται από την "επίσημη" γραμμή.
