Η ίδια η οικονομία θα δώσει, όπως όλα δείχνουν, τη λύση στη διαμάχη που έχει ξεσπάσει στο διοικητικό συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας αναφορικά με την ταχύτητα μείωσης των επιτοκίων, μετά τις δύο μειώσεις του Ιουνίου και του Σεπτεμβρίου που έχουν οδηγήσει το βασικό επιτόκιο (επιτόκιο αποδοχής καταθέσεων) στο 3,50%.
Το βασικό σενάριο κάνει λόγο για μία ακόμη μείωση τον ερχόμενο Δεκέμβριο και άλλες τέσσερις (μία ανά τρίμηνο) μέσα στο 2025. Όμως οι οικονομικές συνθήκες εμφανίζουν τάσεις επιδείνωσης τελευταία και η πρόβλεψη της ΕΚΤ για ανάπτυξη 0,8% φέτος και 1,3% το 2025, θεωρείται από την πλειονότητα των αναλυτών τουλάχιστον αισιόδοξη.
Στο επίκεντρο των ανησυχιών βρίσκεται η γερμανική οικονομία. Στα μέσα του περασμένου Φεβρουαρίου ο αντικαγκελάριος της Γερμανίας, Ρόμπερτ Χάμπεκ, ανακοίνωσε την επί τα χείρω αναθεώρηση της πρόβλεψης για την ανάπτυξη του γερμανικού ΑΕΠ το 2024, σε μόλις 0,2% από 1,3% προηγουμένως, τονίζοντας παράλληλα ότι η γερμανική οικονομία βρίσκεται σε «τρικυμία». Εδώ και περίπου δύο χρόνια, η Γερμανία έχει αποκτήσει ξανά το προσωνύμιο «ασθενής της Ευρώπης», εμφανίζοντας ύφεση 0,3% το 2023, με αποτέλεσμα να συμπαρασύρει σε πλήρη οικονομική στασιμότητα την Ευρωζώνη.
Τα οικονομικά… βάσανα της Γερμανίας αντικατοπτρίζονται με τον πλέον χαρακτηριστικό τρόπο στις χιλιάδες απολύσεις που αναμένεται να κάνει η Volkswagen την επόμενη τριετία και στα λουκέτα που ενδέχεται να βάλει σε εργοστάσιά της, καθώς πρέπει να εξοικονομήσει περί τα 10 δισ. ευρώ. Δικαιολογημένα, λοιπόν, αρκετοί αναλυτές έχουν αρχίσει να αμφισβητούν ευθέως την κυριαρχία του «Made in Germany». Για τον πολύ απλό λόγο πως αν εντέλει η Volkswagen κλείσει μία από τις δέκα γραμμές παραγωγής στη Γερμανία, θα είναι η πρώτη φορά που συμβαίνει κάτι τέτοιο στην 87χρονη ιστορία της. Και δεν είναι μόνο η Volkswagen…
Τα λέμε όλα αυτά διότι ενώ η κυρίαρχη αντίληψη στην αγορά είναι ότι η Κριστίν Λαγκάρντ θα προχωρήσει πολύ επιφυλακτικά σε μειώσεις επιτοκίων, η δύσκολη οικονομική κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει η μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης ενδέχεται να κάνει την ΕΚΤ να τρέξει πιο γρήγορα για να προλάβει μία βαθύτερη ύφεση ή τη μετάδοση της κρίσης σε ολόκληρη την ένωση. Επίσης, αρκετά μέλη του διοικητικού συμβουλίου της ΕΚΤ, μεταξύ των οποίων και ο διοικητής της ΤτΕ, Γιάννης Στουρνάρας, εκφράζουν ανησυχίες για τον κίνδυνο υποχώρησης του πληθωρισμού πολύ χαμηλότερα από τον στόχο του 2%, και την παράλληλη απότομη εξασθένηση της οικονομικής δραστηριότητας.
Είναι αλήθεια ότι η νομισματική πολιτική διαχέεται με διαφορά φάσης στην οικονομία, με αποτέλεσμα οι επιπτώσεις των υψηλών επιτοκίων του τελευταίου έτους να έχουν αρχίσει μόλις να φαίνονται τόσο στα επίσημα στοιχεία όσο και στην πραγματική οικονομία. Νέες προβλέψεις για την οικονομία δεν θα έχουν στα χέρια τους τα στελέχη της ΕΚΤ τον Οκτώβριο και γι’ αυτό θεωρείται επικρατέστερος μήνας της επόμενης μείωσης ο Δεκέμβριος. Στη συνέχεια, ωστόσο, όλα θα κριθούν από τα νέα στοιχεία για την οικονομία στο τέλος του 2024.
Η ING εκτιμά ότι η εξασθένηση του outlook της οικονομίας της Ευρωζώνης θα αναγκάσει την ΕΚΤ να κινηθεί τελικά αρκετά πιο επιθετικά. Αν, για παράδειγμα, σημειωθεί ταχύτερη πτώση του πληθωρισμού και παράλληλα μεγαλύτερη επιβράδυνση της οικονομίας, τόσο σε πραγματικό χρόνο, όσο και σε επίπεδο προβλέψεων, στις αρχές του 2025, τότε το πιθανότερο είναι να δούμε 4 μειώσεις, όχι κάθε τρίμηνο, αλλά μέσα στο α’ εξάμηνο του νέου έτους. Ουσιαστικά, η απόφαση που έλαβε η ΕΚΤ και τα όσα είπε η Λαγκάρντ στη συνέντευξη τύπου δεν περιορίζονται στη δεύτερη μείωση των επιτοκίων. Η ΕΚΤ έχει πλέον αφήσει… ορθάνοιχτη την πόρτα διαδοχικών μειώσεων που θα οδηγήσουν σε σημαντική πτώση το κόστος του χρήματος προς το τέλος του 2025.
